Is natuurlijke voeding gezonder?

dossier

Van winkelrekken gevuld met biologische etenswaren tot de ‘clean eating’-trend op sociale media: onbewerkte voeding is helemaal ‘in’ en dat zul je geweten hebben. Zijn natuurlijke producten nu echt zoveel gezonder? We vroegen het aan Eric De Maerteleire, bio-ingenieur en doctor in de Landbouwkundige en Toegepaste Biologische Wetenschappen. 

“We denken vaak dat alles wat uit de natuur komt gezond is, maar dat is absoluut niet het geval”, vertelt hij. “Ook in pure, onbewerkte producten zitten stoffen die onze gezondheid kunnen schaden. We spreken dan over natuurlijke toxische stoffen.”

Lees ook: Is biologisch echt beter?

Wat zijn natuurlijke toxische stoffen?

Getty_natuurlijkevoeding_groenten_2023.jpg

© Getty Images

“Natuurlijke toxische stoffen zijn chemische verbindingen die van nature voorkomen in planten, dieren en micro-organismen. Als je er een hoge dosis van consumeert, kan dat schadelijk zijn voor je gezondheid”, aldus De Maerteleire. Vooral dat laatste is belangrijk: de aanwezigheid van natuurlijke toxische stoffen betekent immers niet noodzakelijk dat het voedingsmiddel gevaarlijk is. In de meeste gevallen zijn de stoffen enkel schadelijk als je er een grote hoeveelheid van inneemt. Desondanks blijf je best waakzaam. 

Lees ook: Mycotoxinen (schimmelgif): 'Gooi beschimmeld voedsel weg'

Voorbeelden van natuurlijke toxische stoffen

Er zijn verschillende soorten natuurlijke toxische stoffen. We zetten de bekendste even op een rijtje: 

  1. Biogene aminen: Biogene aminen ontstaan als een voedingsmiddel rijpt of fermenteert. Je vindt ze onder andere in bedorven vis of in gerijpte kazen en wijn. Sommige mensen reageren er allergisch op en krijgen last van hoofdpijn, bloeddrukschommelingen, hartkloppingen en/ of worden duizelig
  2. Oxaalzuur: Oxaalzuur is een toxische stof die onder meer voorkomt in rabarber, spinazie en bieten. Als je er te veel van zou eten, kan dat osteoporose versnellen en nierproblemen veroorzaken. 
  3. Salicylzuur: Een ander voorbeeld is salicylzuur, een stof die mede in aardbeien en tomaten zit. Heel wat mensen reageren er allergisch op. Ze krijgen er onder meer huiduitslag van. Als je een te grote dosis consumeert kan je ook ademhalingsproblemen, verwardheid, duizeligheid en oorsuizen ervaren.
  4. Dan zijn er de toxische stoffen die worden afgescheiden door sommige bacteriën – denk maar aan botulisme - of schimmels – men spreekt van mycotoxinen met als bekendste voorbeeld de aflatoxines – en die voor voedselvergiftiging kunnen zorgen, soms met dodelijke afloop. Ook in planten zoals de onrijpe tomaat (tomatine) en de onrijpe aardappel (solanine) komen toxische stoffen voor.
  5. Met sommige paddenstoelen moet men goed uitkijken door de aanwezigheid van gevaarlijke verbindingen, zoals amatoxine, muscarine, coprine en agaritine. Informeer je altijd heel goed over welke paddenstoelen het gaat en eet zomaar niet iedere paddenstoel die je in het wild tegenkomt. Er zijn gevallen gekend van mensen die per toeval een beet namen van een giftige paddenstoel (bijvoorbeeld de vliegenzwam, de witte trechterzwam of de meest gevaarlijke, de groene knolamaniet) en ofwel in het ziekenhuis belandden ofwel doodgingen. 
  6. Lactose: Lactose is een melksuiker dat in de meeste zuivelproducten aanwezig is. Normaal is dit geen toxische stof maar sommige mensen kunnen dat melksuiker niet goed afbreken, met alle gevolgen van dien: ze hebben een opgeblazen gevoel, buikpijn en kunnen er zelfs misselijk van worden. Men noemt dit lactose-intolerantie.
  7. Gluten: Gluten zijn eiwitten die voorkomen in bijvoorbeeld tarwe, gerst en rogge. Ook hier weer, gluten zijn voor 99 procent van de mensen niet toxisch maar 1 procent kan die gluten niet goed verteren en dit leidt tot glutenintolerantie of coeliakie. Gevolgen zijn: buikpijn, verminderde eetlust en futloosheid/moeheid. 

Lees ook: Hoe kan je weten of je lactose-intolerant bent?

Conclusie

Voedingswaren zonder additieven zijn dus niet per se gezonder dan voedingswaren met additieven; ook van natuurlijke producten kun je ziek worden. Belangrijk is om te doseren en je bewust te zijn van de mogelijke gevaren. 

Geschreven in samenwerking met Frederike Annaert 

auteur: Sofie Van Rossom, gezondheidsjournalist
Laatst bijgewerkt: augustus 2023

Artikels over gezondheid in je mailbox? Schrijf je in op onze nieuwsbrief en ontvang een gratis e-book met gezonde ontbijtrecepten.

eenvoudig terug uit te schrijven
Wij verwerken jouw persoonsgegevens conform het Privacy-beleid van Roularta Media Group NV.
volgopfacebook

volgopinstagram