Helpen mondspoelmiddelen tegen tandplak en tandvleesontstekingen?

nieuws Veel mondspoelmiddelen beweren dat ze tandplak helpen voorkomen en tandvleesontstekingen (gingivitis) kunnen voorkomen of bestrijden. Voor veel van deze producten is evenwel niet of onvoldoende aangetoond dat ze een dergelijk effect hebben en een bijkomend voordeel bieden aan het poetsen van de tanden.
Bovendien blijven deze spoelmiddelen meestal maar kortdurend in de mond. Eventuele actieve ingrediënten worden uitgespuugd of lossen op in het speeksel. Bovendien komen spoeldranken niet onder het tandvlees, de plek waar vaak de oorzaak van een ontsteking zit. Sommige van deze producten zouden ook een negatief effect kunnen hebben op de gezonde en noodzakelijke bacteriën in de mond.

De beste manier om tandplak en tandvleesontstekingen te voorkomen, is de tanden twee keer per dag goed te poetsen, eventueel gecombineerd met een interdentale reiniging met tandenstokers, ragers of flosdraad.

Sommige desinfecterende mondspoelmiddelen kunnen soms wel tijdelijk gebruikt worden ter aanvulling of ter vervanging van tandenpoetsen als tandenpoetsen niet volstaat of moeilijk is.
Omdat deze producten ook bacteriën kunnen doden die nodig zijn in een gezonde mond, mogen ze meestal slechts gedurende een beperkte tijd worden gebruikt.
Gebruik deze producten alleen op advies van uw tandarts.

1. Mondspoelmiddelen op basis van chloorhexidine (bv. Baxil, Chlorhexamed, Corsodyl, Curasept Chloorhexidine, Eludril, Halita, GUM Paroes, GUM Gingidex, Oral-B Chloorhexidine, Paradontax, Perio-Aid, Perio-Aid, Periogard Chlorohex, Perio-Plus...)

Van deze middelen is aangetoond dat ze een antimicrobiële werking hebben. Ze kunnen tandplak tegengaan, en tandvleesontstekingen en mondinfecties voorkomen en helpen genezen.

Deze middelen worden dan ook vaak voorgeschreven bij onder meer:
- een acute tandvleesontsteking (gingivitis) of botontsteking (paradontitis);
- na een tandvleesbehandeling;
- om mondinfecties te voorkomen na een heelkundige ingreep in de mond of na een trauma, waarbij tandenpoetsen moeilijk is;
- bij mensen die niet in staat zijn tot normaal tandepoetsen (bv. verstandelijk of lichamelijk gehandicapte mensen);
- na bestraling (radiotherapie).

Voorzorgsmaatregelen
- Gebruik deze spoelmiddelen alleen op advies van je (tand)arts.
- Meestal zal de voorkeur gaan naar de 0,12% oplossing.
- Deze producten mag je over het algemeen slechts kort (meestal 1 tot 2 weken) gebruiken. Gebruik ervan kan namelijk een (omkeerbare) verkleuring van je tanden en tong, een vieze smaak en een branderig gevoel van de slijmvliezen geven.
- Tandpasta kan de werking van chloorhexedine verstoren. Wacht daarom het best een half uur na het tandenpoetsen.
- Je moet deze producten na gebruik uitspuwen en mag ze niet inslikken. Bij mensen die niet kunnen uitspugen of spoelen (kleine kinderen, zieke mensen...) kan eventueel een spray of gel gebruikt worden.

2. Producten op basis van hexetidine (bv. Hextril mondspoeling)
Hexetidine heeft een vergelijkbare werking als chloorhexedine, maar hun effect tegen onder meer tandplak en tandvleesontstekingen is minder goed. Deze producten kunnen als een alternatief voor chloorhexidine gebruikt worden.
Voor deze producten gelden dezelfde voorzorgsmaatregelen als voor chloorhexidine.

3. Producten op basis van cetylpyridinium chloride (bv. Aquafresh Complete Care, Colgate Total, Dettol, Oral-B Antibacterial, Merocet, Scope Mondwater, Vitis Gingival)
Ook van deze producten is de antibacteriële werking aangetoond, maar ze zijn minder effectief dan chloorhexidine. Ze kunnen gebruikt worden als een alternatief voor chloorhexidine.
Voor deze producten gelden dezelfde voorzorgsmaatregelen als voor chloorhexidine.

4. Producten op basis van chlorine dioxide (bv. Retardex, 10-Quist...)
Deze producten hebben slechts een zeer geringe antibacteriële en ontstekingsremmende werking. Mogelijk hebben ze een beperkte werking tegen tandplak en tandvleesontstekingen, maar dit is onvoldoende aangetoond.

5. Producten op basis van actieve zuurstof of waterstofperoxide (bv. Waterstofperoxide mondspoeling, 07 Active, Amosan Knox, Bluem Mondspoelmiddel, Perimed)
Deze producten hebben een beperkte antibacteriële en ontstekingsremmende werking. Mogelijk hebben ze een beperkte werking tegen tandplak en tandvleesontstekingen, maar dit is onvoldoende aangetoond.
Deze producten worden vooral gebruikt als desinfectiemiddel na het trekken van een tand of kies. Ze mogen maximaal gedurende 7 dagen gebruikt worden, en alleen op advies van je tandarts.

6. Producten op basis van jodiumderivaten (zoals Isobetadine mondwater, Iodex)
Deze producten kunnen zeer kortstondig het aantal bacteriën in de mond verminderen. Maar het is niet aangetoond dat ze een effect hebben op tandplak of tandvleesontstekingen.
Deze producten worden vooral gebruikt na tandheelkundige ingrepen.
Deze producten mogen slechts kortdurend gebruikt worden vanwege het risico van opname van jodium.

7. Producten op basis van fenolverbindingen (bv. Listerine, Kamillosan, Sedemol, Sulfa-Sedemol)
Deze producten op basis van etherische oliën zoals eucalyptol, thymol en menthol hebben een weliswaar een antibacteriële werking, maar ze zijn slechts beperkt werkzaam tegen tandplak. Mogelijk hebben ze wel een (beperkte) ontstekingsremmende werking.
Ze kunnen een brandend gevoel en een bittere smaak geven, en kunnen soms ook een lichte tandverkleuring veroorzaken. Maar voor de rest hebben deze producten weinig nevenwerkingen, ook bij langdurig gebruik.

8. Producten op basis van plantenextracten (bv. Aloe Dent, Apeiron, Jasön, Organii Mondwater, Paradontax, Provida, Viadent Oral Rinse...)
Deze producten op basis van onder meer kamille, mirre, salie, pepermunt, echinacea, kruidnagel, zoethout, sanguinarine... hebben soms een beperkte antibacteriële werking, maar het is niet aangetoond dat ze een effect hebben tegen tandplak of tandvleesontstekingen (tenzij ze ook andere ingrediënten bevatten, zoals chloorhexidine in het geval van Paradontax).

9. Producten op basis van enzymen (zoals Zendium Mondspoeling)
Deze mondspoelmiddelen hebben een beperkte antibacteriële werking. Het is niet aangetoond dat ze een effect hebben op plakvorming of tandvleesontstekingen.