Gerelateerde artikels
Een overslaande hartslag of extrasystole: wat is het en wat kan je eraan doen?
In dit artikel
Een overslaande hartslag of extrasystole: wat is het en wat kan je eraan doen?
dossier
Normaal slaat het hart in rust in een regelmatig ritme 60 tot 80 keer per minuut. Bij een hartoverslag slaat het hart een keer extra. Hartoverslag is dus eigenlijk een verkeerde term: het hart slaat geen slag over, maar er komt een extra slag. Vandaar dat men dit in medisch jargon een extrasystole noemt. Veel mensen hebben daar af en toe last van. Als het hart af en toe overslaat, is er meestal geen probleem. Alleen als het vaak gebeurt of als je je ongerust maakt, moet je een huisarts raadplegen.
Lees ook: Wat is de gemiddelde hartslag in rust?
Wat gebeurt er bij een hartoverslag of extrasystole?
Bij een extrasystole komt een hartslag vroeger dan verwacht volgens het normale hartritme. Daarna duurt het langer tot de volgende slag komt, waardoor het lijkt alsof het hart een slag mist. Het aantal slagen per minuut blijft wel gelijk. Die volgende slag is dan extra krachtig, omdat het hart meer tijd heeft gehad om zich met bloed te vullen en krachtiger moet samentrekken om die grote hoeveelheid bloed weg te pompen. Dit kan men voelen als een soort bonk of dreun, als ‘een slag op de grote trom’.
Lees ook: Hoe kan je zelf je hartslag meten?
Hoe ontstaat een hartoverslag of extrasystole?
Het hart bestaat uit twee helften die perfect van elkaar gescheiden zijn. Beide helften bestaan uit een voorkamer (atrium of boezem) en een kamer (ook ventrikel genoemd). Het zuurstofarme bloed dat van het lichaam komt, komt binnen in de rechter voorkamer en gaat via de rechter kamer naar de longen. Hier wordt het voorzien van zuurstof en komt het vervolgens terecht in de linker voorkamer. Van daaruit gaat het via de linkerkamer terug naar het lichaam.
Het hart heeft een elektrisch signaal nodig om samen te trekken. Die elektrische prikkel ontstaat in de sinusknoop, die bovenin de rechterboezem ligt. De sinusknoop zorgt ervoor dat de voorkamers samentrekken en het bloed doorpompen naar de kamers. Het signaal wordt door de sinusknoop doorgegeven aan de atroventriculaire knoop (AV knoop), die op zijn buurt de kamers activeert en laat samentrekken. Het bloed wordt via de kamers naar de rest van het lichaam gepompt. Na het samentrekken van het hart gaan de spiercellen in rustfase om klaar te staan voor de volgende samentrekking. De sinusknoop start de hele cyclus opnieuw aan een snelheid van ongeveer 60 tot 100 keer per minuut.
Alle hartspiercellen kunnen echter een elektrische prikkel afgeven, dus niet alleen de cellen in de sinusknoop. Het gebeurt wel eens dat hartcellen spontaan een elektrische prikkel afgeven waardoor het hart net iets te snel wordt geactiveerd en een extra samentrekking (systole) van de hartkamer (ventrikel) ontstaat, gevolgd door een pauze.
Lees ook: Voorkamer- of atriumfibrillatie: de meest voorkomende hartritmestoornis
Wat voel je bij een hartoverslag of extrasystole?
Hartoverslagen kunnen ongemerkt optreden. Men ontdekt ze dan toevallig bij een hartonderzoek, bijvoorbeeld bij een medisch sportonderzoek.
Maar ze kunnen ook tot klachten leiden, zeker als je veel hartoverslagen hebben. Mensen voelen dan hartkloppingen of hebben het idee dat hun hart steeds even stilstaat en dan veel heviger dan normaal klopt. Dit kan samengaan met lichtheid in het hoofd of een drukkend gevoel op de borst. Dit kan erg beangstigend zijn.
Andere klachten die kunnen optreden, vooral bij een onderliggend hartprobleem, zijn onder meer:
- pijn in de borst
- kortademigheid
- flauwvallen.
Lees ook: 8 mogelijke symptomen van een hartaanval bij vrouwen
Wat zijn de oorzaken van een hartoverslag?
Meestal hebben hartoverslagen geen duidelijke oorzaak. Ze kunnen bijvoorbeeld uitgelokt worden door:
- sterke emotie (een overlijden, ontslag, scheiding…)
- oververmoeidheid of stress
- koffie, cola, energiedranken
- roken
- alcohol
- medicijnen zoals luchtwegverwijders bij astma en COPD
- drugs, vooral de amfetamines zoals speed of xtc.
Soms treden ze ook alleen maar op bij zware inspanningen, of juist tijdens rust na een training.
In bepaalde levensfasen kunnen de overslagen ook vaker optreden, bijvoorbeeld tijdens de overgang.
Soms zijn hartoverslagen echter het gevolg van een hartritmestoornis of een andere hartaandoening, bijvoorbeeld een probleem van de hartkleppen. Ze kunnen ook optreden nadat iemand een hartinfarct heeft gehad.
Lees ook: Hoe herken je een hartstilstand?
Is een hartoverslag gevaarlijk?
Als het hart af en toe overslaat is er meestal geen probleem. Bijna iedereen heeft er wel eens last van.
Overleg met de huisarts:
- als je veel last hebt van de overslagen of bang bent dat er iets mis is
- als de hartoverslagen regelmatig of steeds vaker voorkomen.
Wanneer je regelmatig klachten hebt van hartoverslagen (zonder duidelijke oorzaak) vraag dan of je huisarts je hartritme controleert.
Neem direct contact op met de huisarts als je naast hartoverslagen ook last hebt van:
- pijn op de borst
- kortademigheid, benauwdheid
- duizeligheid of flauwvallen
- misselijkheid, zweten of bleek zien
Hoe stelt je arts de aandoening vast?
Op grond van de klachten en een hartfilmpje (ECG) kunnen artsen hartoverslagen vaststellen.
Wanneer de arts een onderliggende hartziekte vermoedt, dan zal hij je altijd verwijzen naar een cardioloog voor verder onderzoek: een echografie van het hart, een inspannings-ECG en een Holteronderzoek (ECG-registratie gedurende 24 uur). Zo nodig gebeurt ook een onderzoek van de kroonslagaders (een coronarografie).
Lees ook: Hartcoherentie: ademhalingstechniek tegen hyperventilatie, angst en stress
Is een behandeling nodig?
Men behandelt extrasystolen alleen als ze als erg storend worden ervaren. Zeldzame overslaande hartslagen bij mensen met een gezond hart hoeven niet behandeld te worden.
- Soms kunnen kleine aanpassingen in leefstijl helpen je klachten te verminderen. Bijvoorbeeld minder koffie of alcohol drinken, stoppen met roken en/of stress vermijden.
- Ervaar je ze als hinderlijk, dan kan de arts een bètablokker voorschrijven. Dat is een geneesmiddel dat de hartslag vertraagt en het aantal onregelmatige slagen vermindert.
- Helpen ze onvoldoende, dan worden geneesmiddelen voorgeschreven specifiek voor hartritmestoornissen. Dat gebeurt bij voorkeur door een hartspecialist.
- Ventriculaire extrasystolen komen soms in aanmerking voor ablatie. Dat is een ingreep waarbij zenuwcellen in de spier van de hartkamer via een katheter worden verbrand. Dat is met name het geval wanneer ze vaak voorkomen of erg hinderlijk zijn.
- De arts zal uiteraard onderliggende hartziekten zoals vernauwde kroonslagaders en hartfalen behandelen.
Lees ook: Onregelmatig hartritme: Hoe kan je zelf je hartritme meten?
Bron:
auteur:
Sara Claessens,
gezondheidsjournalist
