DVT of longembolie bij vliegtuigreizen: het 'economy class' syndroom

In dit artikel

Wat is het economy class syndroom?
Risicofactoren economy class syndroom of DVT
Symptomen economy class syndroom (DVT)
Symptomen van een longembolie
DVT of economy class syndroom voorkomen

dossier

Het economy class syndroom verwijst naar een verhoogd risico op diepe veneuze trombose (DVT), een bloedstolsel in de diepe aderen, meestal in de benen, dat kan optreden na lange periodes van stilzitten, zoals tijdens langeafstandsvluchten in de economy class. Door beperkte beenruimte en weinig beweging tijdens een vlucht kunnen de aderen in de benen samengedrukt raken, wat de bloedstroom belemmert en bloedstolsels kan vormen. Als een bloedstolsel losraakt, kan het naar de longen reizen en een longembolie veroorzaken, wat levensbedreigend kan zijn.

Hoewel de term "economy class syndroom" specifiek verwijst naar vliegen, kan dit ook gebeuren bij lange bus- of autoritten of tijdens situaties waar men langdurig inactief is.

Lees ook: Diepe veneuze trombose (DVT) of trombosebeen

Lees ook: Longembolie: hoe gevaarlijk is een trombose in de longen?

Het risico zou het grootst zijn bij lange vliegtuigreizen of verscheidene vluchten na elkaar, maar de aandoening kan ook optreden bij vluchten vanaf 4 uur.

Risicofactoren economy class syndroom of DVT

Er zijn verschillende risicofactoren die het risico op het krijgen van het economy class syndroom (diepe veneuze trombose) vergroten tijdens lange periodes van stilzitten, zoals tijdens een langeafstandsvlucht. De belangrijkste risicofactoren zijn:

Langdurige immobiliteit: Lang zitten zonder voldoende beweging (bijvoorbeeld tijdens lange vluchten) kan de bloedcirculatie vertragen, waardoor het risico op bloedstolsels toeneemt.
Leeftijd: Oudere mensen (vooral boven de 60 jaar) hebben een hoger risico op DVT, omdat hun bloedvaten vaak minder flexibel zijn en de bloedsomloop trager wordt.
Persoonlijke of familiale voorgeschiedenis van DVT: Mensen die eerder een DVT hebben gehad of een familiegeschiedenis van bloedstolsels hebben, lopen een hoger risico.
Overgewicht of obesitas: Extra gewicht kan extra druk uitoefenen op de bloedvaten in de benen, wat het risico op trombose verhoogt.
Zwangerschap: Tijdens de zwangerschap neemt het volume van het bloed toe en verandert de bloedstroom, wat het risico op bloedstolsels kan verhogen.
Gebruik van hormonale anticonceptiva of hormoontherapie: Sommige vormen van anticonceptie (zoals de pil) en hormoonvervangingstherapie kunnen het risico op bloedstolling vergroten.
Uitdroging: Gebrek aan vocht kan ervoor zorgen dat het bloed dikker wordt, wat de kans op stolling verhoogt.
Roken: Roken kan de bloedvaten beschadigen en de bloedsomloop verstoren, waardoor het risico op DVT toeneemt.
Aandoeningen die de bloedstolling beïnvloeden: Bepaalde erfelijke stollingsstoornissen, zoals Factor V Leiden, verhogen het risico op DVT.
Kanker en kankerbehandeling: Kankerpatiënten, vooral degenen die chemotherapie ondergaan, lopen een verhoogd risico op trombose.
Recent letsel of operatie: Een operatie, vooral aan de benen, heupen of buik, kan de bloedvaten en het weefsel beschadigen, waardoor het risico op bloedstolsels toeneemt.
Hartaandoeningen: Mensen met hart- en vaatziekten hebben vaak een tragere bloedsomloop, wat het risico op DVT verhoogt.

Symptomen economy class syndroom (DVT)

De symptomen van het economy class syndroom, oftewel diepe veneuze trombose (DVT), kunnen variëren afhankelijk van de ernst van de bloedstolselvorming. Niet iedereen met DVT vertoont symptomen, maar de meest voorkomende zijn:

Pijn in de benen: Vaak voelt de pijn aan als een kramp of spierpijn, meestal in de kuit of dij. De pijn kan erger worden bij het bewegen of staan.
Zwelling: Een van de benen kan opgezwollen raken, vooral rond het onderbeen of de enkel. Dit kan gepaard gaan met een zwaar gevoel in het been.
Roodheid of verkleuring van de huid: De huid op het aangedane gebied kan rood of blauwachtig verkleurd raken. Soms voelt het ook warm aan.
Warmte in het been: Het been kan warm aanvoelen in het gebied waar de stolselvorming is ontstaan.
Verhoogde gevoeligheid: Het gebied kan gevoelig of pijnlijk zijn bij aanraking, vooral bij druk op de aangedane ader.

Als een deel van het stolsel losraakt en naar de longen reist, kan dit een longembolie veroorzaken, wat een medische noodsituatie is.

Symptomen van een longembolie

Symptomen van een longembolie zijn onder meer:

Plotselinge kortademigheid
Pijn op de borst die kan verergeren bij diep ademhalen of hoesten
Versnelde of onregelmatige hartslag
Flauwvallen of duizeligheid
Bloed ophoesten

Als een longembolie wordt vermoed, is het cruciaal om onmiddellijk medische hulp in te schakelen, aangezien het levensbedreigend kan zijn. Ook bij verdenking van diepe veneuze trombose is het belangrijk snel een arts te raadplegen om complicaties te voorkomen.

Lees ook: Longembolie: hoe gevaarlijk is een trombose in de longen?

DVT of economy class syndroom voorkomen

Enkele belangrijke voorzorgsmaatregelen, vooral voor mensen met een verhoogd risico op DVT, zijn:

Beweeg regelmatig: Sta minstens elk uur op om rond te lopen, zelfs tijdens de vlucht. Beweeg je benen en voeten om de bloedsomloop te stimuleren. Voer eenvoudige oefeningen uit terwijl je zit, zoals het draaien van je enkels, het optillen van je knieën en het buigen en strekken van je voeten.
Draag compressiekousen: Het dragen van compressiekousen helpt de bloedcirculatie in de benen te verbeteren en vermindert de kans op bloedstolsels. Deze zijn vooral nuttig voor mensen met risicofactoren zoals overgewicht, leeftijd of een eerdere DVT.
Drink voldoende water: Uitdroging kan het bloed dikker maken, wat de kans op bloedstolsels vergroot. Drink daarom regelmatig water tijdens de vlucht en vermijd alcohol en cafeïne, omdat deze uitdroging kunnen verergeren.
Vermijd strakke kleding: Strakke kleding, vooral rond de taille en benen, kan de bloedstroom beperken. Draag loszittende en comfortabele kleding tijdens lange reizen.
Vermijd langdurig stilzitten: Probeer niet te lang stil te zitten. Als opstaan niet mogelijk is, beweeg je benen en voeten zoveel mogelijk om de bloedsomloop te stimuleren.
Overweeg medicatie als je een hoog risico hebt: Voor mensen met een hoog risico op trombose kan een arts bloedverdunnende medicatie voorschrijven voor een lange reis. Deze medicijnen helpen bloedstolsels te voorkomen.
Verhoog je stoel of beweeg je benen: Probeer tijdens het zitten je benen op een verhoging te leggen of je stoel zo te plaatsen dat je knieën niet continu gebogen zijn. Dit helpt om druk op de aderen in de benen te verminderen.
Stop met roken: Roken verhoogt het risico op bloedstolsels door de bloedsomloop te verstoren en de bloedvaten te beschadigen. Het stoppen met roken kan dit risico aanzienlijk verminderen.