Helpt kool tegen hoge bloeddruk?

In dit artikel

Wat zijn kruisbloemige groenten?
Hoe meer kolen, hoe minder risico op hart- en vaatziekten?
Zijn er onderzoeken bij mensen die het effect van kruisbloemige groenten bevestigen?
Is dat een significant resultaat?
Maar het advies luidt dus wel om extra kruisbloemige groenten te eten?

dossier

Om het risico op hart- en vaatziekten te verminderen, moet je meer groenten eten. Zo luidt het wetenschappelijk onderbouwde advies. Het zijn echter vooral de kruisbloemige groenten die bloeddrukverlagend werken, en die lijken bij ons niet zo populair.

Lees ook: Waarom zijn kolen gezonde winterkost?

Wat zijn kruisbloemige groenten?

Kruisbloemige groenten, in de volkstaal koolsoorten genoemd, zijn bijvoorbeeld rucola, broccoli, spruitjes, witte kool, bloemkool, boerenkool, mierikswortel, radijs, rapen, waterkers, en paksoi. “Hoewel deze groenten wereldwijd algemeen worden geconsumeerd, vormen kruisbloemige groenten doorgaans maar een klein deel van de totale groente-inname (5-24%) in het Westers voedingspatroon. En dat is heel jammer. Uit eerder onderzoek bleek al dat ze antikankereigenschappen bevatten, maar ze bieden ook superieure voordelen bij hart- en vaatziekten,” vertelt dr. Ir. Eric De Maerteleire, auteur van onder andere ‘Gezond eten, gezond ouder worden’ (2019), ‘Fabels en feiten over voeding en gezondheid’ (2021) en ‘Veroudering afremmen via voeding’ (2024).

Lees ook: Veroorzaken kolen winderigheid of krampen?

Hoe meer kolen, hoe minder risico op hart- en vaatziekten?

Dr. Ir. De Maerteleire: “Uit een dosis-respons meta-analyse van prospectieve cohortstudies bleek alvast dat de inname van kruisbloemige groenten omgekeerd evenredig geassocieerd was met het risico op cardiovasculaire ziektes (kortweg CVD). Men kon dit verband duidelijk vaststellen door het meten van heel specifieke afbraakproducten van koolsoorten (met name thiocyanaten) in de urine. Hoe hoger de concentraties van deze afbraakproducten, hoe lager het risico op CVD.

Lees ook: Waarom zijn groene groenten zo gezond?

Dr. Ir. De Maerteleire: “Meer onderzoek is nodig om het exacte mechanisme te bepalen, maar hypertensie is de belangrijkste risicofactor voor hart- en vaatzieke, waarvan de prevalentie toeneemt met de leeftijd. Van glucosinolaten is aangetoond dat ze de bloeddruk bij dieren verlagen, en die worden bijna uitsluitend aangetroffen in kruisbloemige groenten. Er wordt aangenomen dat deze verbindingen voordelen voor de cardiovasculaire gezondheid vertonen, zoals verminderde glycemische complicaties, verbeterde endotheelfunctie (endotheel = binnenwand van de bloedvaten) en verminderde vorming en progressie van atherosclerotische plaques (dichtslibben van de aders). Bovendien bevatten kruisbloemige groenten ook verschillende andere componenten die de bloeddruk beïnvloeden, zoals nitraat en vitamine K."

Zijn er onderzoeken bij mensen die het effect van kruisbloemige groenten bevestigen?

Dr. Ir. De Maerteleire: “Er zijn tot nog toe weinig interventiestudies uitgevoerd bij mensen om de effecten van kruisbloemige groenten op risicofactoren voor CVD, zoals verhoogde bloeddruk, te onderzoeken. Australische onderzoekers wilden dit wel eens nagaan en zetten een studie op poten, de ‘VEgetableS for vascular hEaLth (VESSEL)-studie’ om te bepalen of dagelijkse consumptie van kruisbloemige groenten resulteerde in een lagere 24-uurs brachiale systolische bloeddruk (= bovendruk) bij volwassenen van middelbare leeftijd en ouderen met een licht verhoogde bloeddruk.

Zij gaven de deelnemers soep, gemaakt op basis van koolsoorten tegenover een controlesoep, gemaakt van aardappelen, wortelen en pompoen. De calorieopname was exact dezelfde in beide gevallen.

Deelnemers voltooiden twee dieetinterventies van twee weken in willekeurige volgorde, als volgt verdeeld:

Actieve interventie: vier porties (~ 300 g/dag) kruisbloemige groenten (broccoli, boerenkool, bloemkool en witte kool) in de vorm van twee soepen: één bij de lunch en één bij het avondeten (~ 600 ml soep/dag, ~ 600 kJ/dag).
Controle interventie: vier porties (~ 300 g/dag) wortel- en pompoengroenten (aardappel, zoete aardappel, wortel en pompoen) in de vorm van twee soepen: één bij de lunch en één bij het avondeten (~ 600 ml soep/dag, ~ 600 kJ/dag).

Zo stelden ze vast dat de dagelijkse consumptie van soep gemaakt van kruisbloemige groenten resulteerde in een verlaagde systolische bloeddruk van 2,5 mmHg in vergelijking met wortel- en pompoengroenten.”

Lees ook: Recept: roomsoep van groene groenten

Is dat een significant resultaat?

Dr. Ir. De Maerteleire: “Zeker en vast. In een meta-analyse van gerandomiseerde gecontroleerde studies met farmacologische interventies, werd gevonden dat een vermindering van de systolische bloeddruk van 5 mmHg het risico op ernstige cardiovasculaire gebeurtenissen met ongeveer 10% vermindert. Daarom zou een vermindering van 2,5 mmHg als gevolg van een verhoogde inname van kruisbloemige groenten kunnen resulteren in een 5% lager risico op ernstige cardiovasculaire aandoeningen.

Dit is interessant nieuws maar, voor alle duidelijkheid, een verhoogde inname van verschillende groenten heeft sowieso veel gezondheidsvoordelen vanwege de aanwezigheid van vitaminen, mineralen en veel andere bioactieve verbindingen. Toekomstig onderzoek is nodig om te bepalen of gerichte aanbevelingen om de inname van kruisbloemige groenten te verhogen binnen een gezond dieet het risico op CVD verder kan doen dalen.”

Lees ook: Atherosclerose: sluipmoordenaar die jaarlijks 23.000 slachtoffers maakt

Maar het advies luidt dus wel om extra kruisbloemige groenten te eten?

Dr. Ir. De Maerteleire: “Koolsoorten verdienen alleszins een ereplaats in het dagelijks voedingspatroon. Probeer minstens 300 gram koolsoorten te eten per week en maak in de herfst en winter maar eens een stevige soep van broccoli of bloemkool.”

Lees ook: Wat kan je doen met de stam van bloemkool of broccoli?

Bronnen:
Liu RH. (2013). Health-promoting components of fruits and vegetables in the diet. Adv Nutr.;4(3):384s-s392.
Wallace TC, Bailey RL, Blumberg JB, Burton-Freeman B, Chen CO, Crowe-White KM, et al. (2020). Fruits, vegetables, and health: a comprehensive narrative, umbrella review of the science and recommendations for enhanced public policy to improve intake. Crit Rev Food Sci Nutr.;60(13):2174–211.
Eric De Maerteleire – Veroudering afremmen via voeding – Lang jong en gezond blijven. Manteau, augustus 2024
Connolly EL, Sim M, Travica N, Marx W, Beasy G, Lynch GS, et al. (2021). Glucosinolates from cruciferous vegetables and their potential role in chronic disease: investigating the preclinical and clinical evidence. Front Pharmacol.;12: 767975.
Mazarakis N, Snibson K, Licciardi PV, Karagiannis TC. (2020). The potential use of l-sulforaphane for the treatment of chronic inflammatory diseases: a review of the clinical evidence. Clin Nutr.;39(3):664–75.
Zurbau A, Au-Yeung F, Blanco Mejia S, Khan TA, Vuksan V, Jovanovski E, et al. (2020). Relation of different fruit and vegetable sources with incident cardiovascular outcomes: a systematic review and meta-analysis of prospective cohort studies. J Am Heart Assoc.;9(19): e017728.
IARC Working Group of the Evaluation of Cancer Preventive Strategies (2003). Cruciferous vegetables, isothiocyanates and indoles. Lyon, France.
Aune D, Giovannucci E, Boffetta P, Fadnes LT, Keum N, Norat T, et al. (2017). Fruit and vegetable intake and the risk of cardiovascular disease, total cancer and all-cause mortality-a systematic review and dose-response meta-analysis of prospective studies. Int J Epidemiol.;46(3):1029–56.
Joshua D Chandler, Brian J Day (2012). Thiocyanate: a potentially useful therapeutic agent with host defense and antioxidant properties. Biochem Pharmacol.; Dec 1;84(11):1381-7.
Wang Q, King L, Wang P, Jiang G, Huang Y, Dun C, et al. (2022). Higher Levels of urinary thiocyanate, a biomarker of cruciferous vegetable intake, were associated with lower risks of cardiovascular disease and all-cause mortality among non-smoking subjects. Front Nutr.;9.
Oliveros E, Patel H, Kyung S, Fugar S, Goldberg A, Madan N, et al. (2020). Hypertension in older adults: assessment, management, and challenges. Clin Cardiol.;43(2):99–107.
Connolly EL, Sim M, Travica N, Marx W, Beasy G, Lynch GS, et al. (2021). Glucosinolates from cruciferous vegetables and their potential role in chronic disease: investigating the preclinical and clinical evidence. Front Pharmacol.;12: 767975.
Agagündüz D, Sahin T, Yilmaz B, Ekenci KD, Duyar Özer S, Capasso R. (2022). Cruciferous vegetables and their bioactive metabolites: from prevention to novel therapies of colorectal cancer. Evid Based Complement Alternat Med.;2022:1534083.
Blekkenhorst LC, Sim M, Bondonno CP, Bondonno NP, Ward NC, Prince RL, et al. (2018). Cardiovascular health benefits of specific vegetable types: a narrative review. Nutrients.;10(5).
Connolly EL, Bondonno CP, Sim M, Radavelli-Bagatini S, Croft KD, Boyce MC, et al. (2020). A randomised controlled crossover trial investigating the short-term effects of different types of vegetables on vascular and metabolic function in middle-aged and older adults with mildly elevated blood pressure: the VEgetableS for vaScular hEaLth (VESSEL) study protocol. Nutr J.;19(1):41.
Rahimi K, Bidel Z, Nazarzadeh M, Copland E, Canoy D, Ramakrishnan R, et al. (2021). Pharmacological blood pressure lowering for primary and secondary prevention of cardiovascular disease across different levels of blood pressure: an individual participant-level data meta-analysis.
Lancet;397(10285):1625–36.