Hoge Gezondheidsraad waarschuwt voor energiedrankjes

nieuws In een uitgebreid advies waarschuwt de Hoge Gezondheidsraad voor de zg. energiedranken. Deze dranken zijn bestemd om de consument nieuwe energie te geven, d.w.z. een geestelijke en/of lichamelijke stimulans. Ze moeten onderscheiden worden van de zogenaamde energetische dranken (sportdranken), bestemd voor sporters, die koolhydraten als energiebron bevatten en elektrolyten om het energie- en ionenevenwicht na een inspanning te behouden en de rehydratie te bevorderen.

De zg. energiedranken, met Red Bull als bekendste voorbeeld, bevatten een mengsel van verschillende stimulerende (of zogezegd stimulerende) bestanddelen zoals cafeïne, taurine en D-glucuronolactone, evenals vitaminen van groep B en plantaardige extracten afkomstig van o.a. guarana of ginseng.

Red Bull bevat per flesje van 250 ml de volgende bestanddelen (lijst beperkt tot de bestanddelen die in termen van voedselveiligheid voor problemen kunnen zorgen): 80 mg cafeïne (of 320 mg/liter), 1.000 mg taurine (4.000 mg/liter), 600 mg D-glucuronolactone (2.400 mg/liter), 5 µg vitamine B12, 5 mg vitamine B6, 5 mg vitamine B5, 1,5 mg vitamine B2 en 20,5 mg vitamine B3. Het door de fabrikant aanbevolen verbruik bedraagt 2 blikjes per dag. In België, zoals in andere landen, bestaan er andere energiedranken, die vaak een getrouwe replica van het origineel zijn en die dezelfde hoeveelheid van de drie hoofdbestanddelen alsmede nog andere bestanddelen bevatten. In de Verenigde Staten zijn er honderden dranken van dit type beschikbaar met cafeïnegehalten van 50 tot meer dan 500 mg per eenheid.
Volgens de Hoge Gezondheidsraad bevatten deze dranken ten eerste onnodig veel vitamines B. Dit vormt evenwel geen probleem wat de veiligheid betreft.
Wat taurine en D-glucuronolactone betreft, verwijst de Hoge Gezondheidsraad naar een recent verslag van de European Food Safety Authority (EFSA) om te zeggen dat deze ingrediënten onschadelijk zijn. Tenminste bij een normaal gebruik van deze dranken, wat neerkomt op een gemiddeld dagelijks verbruik van 0,5 blikje per persoon en een hoge chronische blootstelling van 1,4 blikjes voor een regelmatige verbruiker. Bij hoger verbruik (meer dan 3 blikjes per dag) kunnen taurine en D-glucuronolactone wel ongewenste nevenwerkingen hebben, zo waarschuwt de Hoge Gezondheidsraad.

Het grootste probleem is evenwel de hoge dosis cafeïne die deze dranken bevatten. Volgens de Raad verhogen deze energiedranken het risico op overmatig, potentieel schadelijk, cafeïneverbruik en de gevolgen ervan zoals slapeloosheid, zenuwachtigheid, angst, hoofdpijn, bevingen en tachycardie (verstoorde hartslag) en mogelijke cafeïneverslaving.
Voor gezonde volwassenen wordt een matige inname van cafeïne tot 400 mg/dag veilig geacht. Wie dagelijks twee blikjes drinkt, krijgt ongeveer 160 mg cafeïne binnen. Dit is vergelijkbaar met dranken zoals thee of koffie, met cafeïnegehalten tussen 100 tot 400 mg/liter. Vanaf het ogenblik dat energiedranken andere cafeïnehoudende dranken, waaronder thee en koffie, vervangen lijkt de consumptie van deze dranken dan ook geen problemen te veroorzaken.
Vrouwen van geslachtsrijpe leeftijd en kinderen vormen echter risicogroepen bij wie de inname van cafeïne in het bijzonder beperkt moet worden. Voor vrouwen van geslachtsrijpe leeftijd wordt aangeraden minder dan 300 mg cafeïne per dag te verbruiken, terwijl kinderen zich tot 2,5 mg/kg/dag moeten beperken, of bijvoorbeeld 75 mg/dag voor een kind van 30 kg.
Voor kinderen, die gewoonlijk geen thee of koffie drinken, kan de vervanging van coladranken en andere softdrinks door energiedranken hun dagelijkse cafeïneverbruik gevoelig doen stijgen. Volgens deskundigen kan een dergelijke inname voorbijgaande gedragswijzigingen veroorzaken zoals agitatie, prikkelbaarheid, zenuwachtigheid of angst.
Bovendien maakt de Raad zich zorgen over tendensen bij verbruikers om energiedranken samen met alcoholhoudende dranken te consumeren wat leidt tot een hoger verbruik ervan. Daarnaast verminderen ze de signalen van alcoholintoxicatie en het zich bewust worden van deze toestand. Dit leidt tot een toename van de schadelijke gevolgen van dronkenschap door o.a. gedragswijzigingen, bv. gewijzigd gedrag bij seksuele contacten (meer ongewenste intimiteiten), het gemakkelijker meerijden met een chauffeur in staat van dronkenschap, meer lichamelijke kwetsuren of aandoeningen of de frequentere behoefte om een arts te raadplegen.
Ook kunnen ongewenste effecten niet uitgesloten worden wanneer grote hoeveelheden van deze dranken (hoger dan de hierboven aangehaalde grenzen) verbruikt worden samen met een intense lichaamsactiviteit. Met name bestaat dan een verhoogde kans op hartaandoeningen.

De Hoge Gezondheidsraad raadt aan:
• energiedranken niet regelmatig of bovenmatig te gebruiken en er daarbij voor te zorgen dat men dagelijks zeker niet meer dan 400 mg of beter nog, niet meer dan 300 mg, cafeïne verbruikt (dus maximaal twee blikjes);
• ze niet te verbruiken samen met alcoholhoudende dranken of bij een intense lichamelijke activiteit;
• dat zwangere en lacterende vrouwen, kinderen tot 16 jaar en cafeïnegevoelige mensen (o.m. mensen met hartritme-stoornissen), ze niet gebruiken.