dossier Eczeem (constitutioneel of atopisch eczeem of atopische dermatitis) is een bij kinderen veel voorkomende ontsteking van de huid. Ongeveer 20% van de kinderen in België heeft er kortere of langere tijd last van. Als één van de ouders lijdt aan atopisch eczeem heeft een kind 50% risico om de aandoening te ontwikkelen. Als beide ouders atopisch eczeem hebben is het risico 80%.
De ernst waarmee eczeem optreedt is echter niet alleen afhankelijk van aanleg: ook andere factoren zoals voeding, huisstof en huidverzorging kunnen een rol spelen bij eczeemklachten. Er kunnen ook andere allergische ziekteverschijnselen zoals een voedingsallergie, astma en hooikoorts ontstaan.
De eerste verschijnselen van constitutioneel eczeem kunnen al enkele weken na de geboorte optreden, meestal voor het einde van het eerste levensjaar.
1. Huiduitslag
We onderscheiden twee stadia van eczeem:
• Acute fase: roodheid, zwelling, met vocht gevulde blaasjes die kunnen opengaan. Een acuut eczeem kan enkele dagen tot enkele weken aanhouden. Daarna drogen de blaasjes in tot korstjes, de huid wordt droger, gaat schilferen en wordt minder rood.
• Chronische fase: de huid wordt heel droog en schilferig. De roodheid neemt af en de schilfering neemt toe. De huid wordt dikker (lichenificatie). In de droge huid kunnen kloven ontstaan. Het uitzicht en de plaats van de letsels kunnen erg verschillend zijn afhankelijk van de leeftijd.
Bij babies komt vooral roodheid en schilfering op de wangen, achter de oren en op de hoofdhuid (‘melkkorstjes’) voor. Het gaat om rode, vochtige vlekjes met blaasjes. Atopisch eczeem zit nooit in het luiergebied. Roodheid en schilfering op de billen en in de liezen (‘luiereczeem’) wordt meestal veroorzaakt door irritatie van de huid door urine en wrijving met de luier en kan ook voorkomen bij kinderen zonder aanleg voor constitutioneel eczeem. In een iets latere fase gaat ook de huid in de knieholten, de elleboogsplooien, de huid bij de aanhechting van de oorlel en de nek meedoen.
Bij oudere kinderen situeren de letsels zich vooral in de knieholten en elleboogsplooien, en op de handen en voeten, minder in het gezicht en behaarde hoofd. De aangetaste huid is verdikt, schilferig en grijs, met rode vlekken en krabletsels. Bij acute opstoten kunnen ook blaasjes en vochtige vlekken optreden. Kinderen met ezeem hebben vaak een droge huid, kloofjes bij de oorlellen, rode wangen en juist een blekere huid rond de mond en neus.
Bij volwassenen ziet men, naast de letsels die bij kinderen optreden, ook vaak een aantasting van het gelaat en de bovenste helft van de romp. Uitzonderlijk zijn vormen waarbij er zeer hardnekkige, ronde, erg jeukende en vaak vochtige of natte rode plekken ontstaan (nummulair eczeem) of erg jeukende papels (kleine pukkels) die onmiddellijk worden opengekrabd (prurigovorm van eczeem).
2. Jeuk
Jeuk is, ongeacht de leeftijd, een belangrijke klacht. Dat kan ook leiden tot slecht slapen. Het kind krabt zich veel, vaak tot bloedens toe, wat het eczeem verergert en in stand houdt. De huid raakt er door beschadigd, waardoor bepaalde stoffen, bijvoorbeeld bacteriën en schimmels, makkelijker de huid kunnen binnendringen. Hierdoor ontstaan nieuwe irritaties, beschadigingen en infecties. Dit kan het eczeem en de jeuk verergeren. Bovendien leidt het herstel van de huid uiteindelijk ook weer tot jeuk.
De diagnose door de arts is gebaseerd op een uitgebreid gesprek over het ontstaan en de duur van de klachten, of het kind last heeft van jeuk, of er ook andere allergische klachten zijn (bv. hooikoorts, een voedingsallergie voor bv. ei of melk), of eczeem in de familie voorkomt enz. Ook onderzoekt de arts de letsels en de huid.
Bij vermoeden van een allergie (bv. een voedselallergie, hooikoorts) kan de arts een allergietest laten uitvoeren via het bloed of bij voorkeur via een huidtest (priktest) om de allergenen op te sporen. De resultaten van een bloed en/of huidtest kunnen een aanwijzing zijn voor de stoffen waar uw kind allergisch op reageert. Maar ook al zijn er geen aanwijzingen in het bloed te vinden of als de huidtesten negatief zijn (geen reactie), dan kan uw kind toch nog op een bepaalde stof overgevoelig of allergisch reageren. Juist bij eczeem komt dit regelmatig voor en zegt de uitslag van de testen weinig over de toestand van het eczeem. Als de arts een infectie vermoedt, maakt hij soms een kweek van de huid. Hiervoor wrijft hij met een wattenstokje over de aangedane huid en soms in de neus. Het laboratorium onderzoekt vervolgens om welke bacterie of welk virus het gaat.
Bronnen:
www.uzleuven.be/atopisch-eczeem
www.huidinfo.nl/kindereczeem.html
www.kindereczeem.nl/
www.vmce.nl
www.eczemanet.be
www.nhg.org/standaarden/volledig/nhg-standaard-constitutioneel-eczeem
 |
 |
