Reumatoïde artritis: Combinatietherapie met cortisone als startbehandeling voor alle patiënten

Een combinatietherapie van methotrexaat en cortisone is de optimale startbehandeling voor patiënten met beginnende reumatoïde artritis, ongeacht de ernst van hun prognose. Dat blijkt uit een vijfjarige studie waaraan tien Vlaamse reumatologische centra meewerkten. 

Prof. dr. Patrick Verschueren, hoofdonderzoeker van de studie en reumatoloog in UZ Leuven: “We wisten al langer dat een onmiddellijke, krachtige aanpak bij beginnende reumatoïde artritis aangewezen is om de ziekte snel en blijvend onder controle te krijgen. Daarom hebben we jaren geleden al samen met Nederlandse collega’s een intensieve combinatietherapie ontwikkeld. We doopten die COBRA, wat staat voor ‘Combinatietherapie Bij Reumatoïde Artritis’. De CareRA-studie, waarbij meer dan 300 patiënten gedurende vijf jaar werden opgevolgd, was gericht op enkele open vragen: kunnen we de zware combinatiebehandeling strategisch verlichten zonder aan effectiviteit in te boeten? En hoe belangrijk is het dat er ook cortisone zit in de startbehandeling?”

De onderzoekers vergeleken onder andere de resultaten van de klassieke COBRA, die bestaat uit verschillende medicijnen en een hoge dosis cortisone, met de zogenaamde COBRA Slim-behandeling, waarbij enkel methotrexaat en een lagere dosis cortisone wordt gebruikt. Die mildere versie van de klassieke combinatietherapie bleek niet alleen even effectief, er zijn ook minder bijwerkingen, en voor patiënten met een laag risico op een slechte prognose was de COBRA Slim-therapie zelfs veel beter en sneller werkzaam dan de stapsgewijze aanpak zonder cortisone. 

Prof. dr. Verschueren: “Ook bij behandeling met COBRA Slim zagen we dat 70% van de patiënten al na acht weken een staat van remissie had bereikt, waarbij hun ziekte langdurig onder controle blijft. De milde therapie met een lage dosis cortisone blijkt dus de aangewezen startbehandeling voor álle patiënten met beginnende reumatoïde artritis. Het is vandaag de gouden standaard in UZ Leuven en vele andere reumatologische centra. Onze aanpak wordt ook onderschreven door de Europese reumatologievereniging en is opgenomen in haar richtlijnen.”

Hoewel cortisone vaak in een negatief daglicht staat, omdat het een hormoon is dat allerlei bijwerkingen kan hebben, is het toch heel nuttig bij beginnende reumatoïde artritis. Het werkt ontstekingsremmend, pijnstillend en gaat ook de ziekte zelf tegen, terwijl de klassieke antireumatische middelen daarvoor meer tijd nodig hebben. “We zien cortisone als een belangrijk wapen om tijd te kopen. Het helpt zowel de schade aan de gewrichten als de psychosociale gevolgen van de ziekte te beperken, in afwachting van het aanslaan van antireumatische medicijnen zoals methotrexaat”, zegt prof. dr. Verschueren. “Omdat we er strategisch mee omgaan, binnen een strikt afgelijnd tijdskader, blijven de neveneffecten relatief beperkt en blijkt zelfs dat het gebruik van cortisone bij onze patiënten juist lager is op lange termijn.”