Goede communicatie van zorgverleners kan pijn verzachten

nieuws Goede communicatie heeft een positieve invloed op de beleving van pijn. Vooral als een zorgverlener positieve verwachtingen uit over de evolutie van de pijn of informatie geeft over ingrepen die een patiënt moet ondergaan, heeft dat een gunstig effect. Dit blijkt uit een publicatie van onderzoekers van het Nederlandse NIVEL in het European Journal of Pain.

Dat communicatie een effect kan hebben op de gezondheid van patiënten is al langer bekend. Maar welke effecten specifieke vormen van communicatie hebben, is nog onduidelijk. Daarom voerden onderzoekers van het NIVEL een literatuuronderzoek uit, naar studies waarin specifieke communicatie werd gevarieerd om het effect op de door patiënten ervaren pijn te meten. Ze keken hierbij naar het effect van (1) het wekken van uitkomstverwachtingen (positief, neutraal of negatief), (2) empathie, en (3) procedurele informatie.

Placebo-effecten
Deze drie communicatie-elementen werden gekozen om placebo-effecten te kunnen vaststellen. Placebo-effecten zijn alle effecten op patiënten die echt zijn, maar die niet zijn toe te schrijven aan de medische interventie. Communicatie kan dus een grote rol spelen in placebo-effecten, bijvoorbeeld door de verwachtingen van patiënten te beïnvloeden.

Positieve verwachtingen
Op basis van de analyse van de uitgevoerde studies binnen de studie besluiten de onderzoekers dat communicatie een (klein) effect heeft op de beleving van pijn. Het wekken van positieve verwachtingen (‘als u deze medicijnen neemt, zal uw pijn snel minder worden’) leidt tot minder pijn, negatieve verwachtingen tot meer pijn. Informatie over procedures kan ook pijn verminderen, het effect van empathie lijkt minder groot te zijn.

Pijn verzachten
Wel heeft deze overzichtsstudie een aantal beperkingen. Zo waren de studies erg verschillend van aard, was vaak niet duidelijk wat in de communicatie precies was gevarieerd en hoe er met de controlegroep was gecommuniceerd. Meer onderzoek lijkt dan ook nodig. Desalniettemin maakt deze studie aannemelijk dat een positieve houding van een zorgverlener en het geven van informatie pijn van patiënten kan verzachten.