Vermindert regelmatige alcoholconsumptie het risico op diabetes?

Er zijn inderdaad aanwijzingen dat lichte tot matige alcoholconsumptie (tot een tweetal glazen per dag) het risico op type 2 diabetes vermindert in vergelijking met niet-drinken. Overmatige alcoholconsumptie verhoogt echter het risico.

• Een overzichtsstudie (gepubliceerd in Diabetologia 2005), waarin 13 studies werden geanalyseerd, komt tot het besluit dat matig alcoholgebruik (5 tot 30 g of 0,5 tot 2,5 glazen per dag) de kans op diabetes met gemiddeld 30 procent verlaagt in vergelijking met voormalige drinkers en mensen die nooit gedronken hadden. Bij vrouwen is het beschermend effect groter (tot 45 %) dan bij mannen (tot 25 %). 

• Een overzichtsstudie (gepubliceerd in Diabetes Care 2009) waarin 20 andere studies werden geanalyseerd, komt tot het besluit dat mannen en vrouwen die 2 glazen alcohol (22 g)  per dag drinken minder kans hebben (ong. 20 % bij mannen en 40 % bij vrouwen) op type 2 diabetes dan mensen die nooit alcohol hebben gedronken. Vanaf 6 glazen (voor mannen) en 5 glazen (voor vrouwen) neemt de kans echter toe. 

• Volgens een derde overzichtsstudie (gepubliceerd in Diabetes Care 2015) waarin 38 studies werden geanalyseerd vermindert het risico op type 2 diabetes bij mensen dit tot 63 g per dag drinken (ongeveer 5 glazen) in vergelijking met niet-drinkers. Mensen die 10-14 g per dag drinken (ongeveer 1 glas) hebben de grootste winst (gemiddeld 18 %). Ook hier was de winst bij vrouwen groter dan bij mannen. 

• Een studie (gepubliceerd in het Journal of Internal Medicine 2012) in 8 Europese landen waaraan bijna 30.000 mensen deelnamen (waarvan de helft met type 2 diabetes) vond dat matig drinken, en dan vooral wijn (0,5 tot 1 glas per dag) de kans op diabetes met 14 procent vermindert bij mannen en met 18 procent bij vrouwen in vergelijking met mensen die minder dan 0,5 glas per dag drinken. Het effect was echter sterker bij mensen met overgewicht (BMI= 25 kg/m2), en dan vooral bij vrouwen met buikvet, dan bij mensen met een normaal gewicht. 

• Volgens een recente studie onder ruim 76.000 Deense mannen en vrouwen (gepubliceerd in Diabetologia 2017) hebben mannen die 14 alcoholische consumpties per week drinken en vrouwen die 9 consumpties drinken, het laagste risico op diabetes. Bij het combineren van hoeveelheid en frequentie blijkt dat drinken op 3-4 dagen per week het risico op diabetes het sterkst verlaagd (27 % bij de mannen en 32 % bij de vrouwen), ongeacht de hoeveelheid alcohol die werd gedronken. Een duidelijke associatie tussen ‘binge drinken’ en diabetes werd niet gevonden. 

De onderzoekers keken ook naar de verschillen tussen bier, wijn en sterkedrank. Mannen blijken een lager risico te hebben op diabetes wanneer ze 1-6 glazen bier of meer dan 7 glazen wijn per week drinken. Vrouwen hebben een lager risico op diabetes als ze meer dan 1 glas wijn per week drinken. Sterkedrank was niet geassocieerd met diabetes bij mannen, terwijl vrouwen een hoger risico hebben als ze meer dan 7 glazen sterkedrank per week drinken.  

Probleem met deze studie is evenwel dat het alcoholverbruik gebaseerd was op een eenmalige verklaring van de deelnemers en dat geen rekening werd gehouden met andere leefgewoonten zoals voeding. 

Daarover bestaat nog grote onduidelijkheid. Mogelijke verklaringen zijn dat (matig) alcoholgebruik de gevoeligheid voor insuline verhoogt, dat alcohol het 'goede' HDL-cholesterol verhoogt, dat het ontstekingsverschijnselen afremt... 

• Matig alcoholgebruik zou bij gezonde mensen mogelijk het nuchter insulinegehalte. Bij vrouwen (maar niet bij mannen) verbetert ook de insulinegevoeligheid. Dit verklaart mogelijk de hogere risicoreductie bij matige alcoholconsumptie voor vrouwen, vergeleken met mannen.

• Matig alcoholgebruik heeft mogelijk een gunstig effect op de bloedsuikerspiegel. Bij matige drinkers hebben namelijk lagere niveaus van Hemoglobine A1c (HbA1c), een graadmeter voor de gemiddelde bloedsuikerspiegel.

• Matige alcoholconsumptie kan ontstekingsfactoren die samenhangen met diabetes type 2, zoals C-reactieve proteïne, verminderen.

• Bij mensen die 20–40 g alcohol per dag consumeerden, kwamen verhoogde adiponectineniveaus (10%) voor, vergeleken met niet-drinkers. Hogere niveaus van adiponectine hangen samen met een lager risico op diabetes type 2.

Matig alcoholgebruik verlaagt mogelijk het risico op type 2 diabetes. Dat is echter geen reden om te beginnen met alcohol als u niet drinkt. Als u wel drinkt, dan moet u weten dat het gunstige effect op diabetes alleen bestaat bij matig alcoholgebruik (maximaal een tweetal glazen per dag). Bij hoger gebruik, verhoogt alcohol het risico. 

• Diabetologia 2005

• Diabetes Care 2009

• Diabetes Care 2015

• Journal of Internal Medicine 2012

http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1365-2796.2012.02532.x/abstract;jsessionid=75AF6E4FEF40622C72BF73A042D5B900.f04t04

• Diabetes Care 2015

• Diabetologia 2017

• Diabetesfonds

• National Health Service

• Kennisinstituut Bier