Gerelateerde artikels
Hoe herken je een psychopaat?
video We denken allemaal dat we wel eens met een psychopaat te maken hebben gehad. Maar is dat wel zo? Misschien springen we een beetje te los om met het begrip? In dit filmpje van Universiteit van Vlaanderen schetst psycholoog Kasia Uzieblo (VUB en Forensische Zorgspecialisten) het profiel van echte psychopaten die je beter uit de weg gaat. Onder het filmpje vind je de samenvatting.
Lees ook: Hoe herken je een sociopaat?
Filmpje
Lees ook: Zo herken je een verborgen narcist
Samenvatting
Veel mensen zijn gefascineerd door de vraag of je een psychopaat kunt herkennen, maar de realiteit is complexer dan enkele eenvoudige kenmerken. Hoewel psychopaten soms geassocieerd worden met gewelddadige criminelen zoals Marc Dutroux, komt psychopathie in veel verschillende vormen voor. Niet alle psychopaten plegen misdaden; sommigen functioneren normaal in de samenleving, zoals neurowetenschapper James Fallon, die zichzelf ontdekte als een psychopaat zonder gewelddadige neigingen.
Psychopathie wordt gekenmerkt door emotionele kilte, manipulatief gedrag, narcisme en een gebrek aan empathie. Toch kunnen psychopaten charmant en charismatisch overkomen, wat hen moeilijk te herkennen maakt. Criminelen zoals Ronald Janssen wisten jarenlang een normale façade op te houden.
Om psychopathie vast te stellen, gebruiken wetenschappers de Psychopathy Checklist-Revised (PCLR), die 20 specifieke kenmerken beoordeelt. Deze checklist wordt gebruikt in combinatie met dossieronderzoek en interviews. Toch is het belangrijk te beseffen dat niet iedereen met enkele psychopathische trekken een echte psychopaat is.
Psychopathie komt naar schatting bij 1% van de algemene bevolking voor, en vaker bij criminelen (8-25%). Het komt voor bij zowel mannen als vrouwen, al is de ‘klassieke’ psychopathie minder gangbaar bij vrouwen.
De ontwikkeling van psychopathie is een complex proces, beïnvloed door genetische, neurobiologische en omgevingsfactoren. Harde, kille opvoeding kan bijdragen aan het ontstaan van emotieloos en agressief gedrag. Daarnaast tonen hersenscans afwijkingen in de prefrontale cortex en amygdala bij psychopaten, wat hun impulsiviteit en emotionele kilte deels verklaart. Toch bieden deze afwijkingen geen sluitende voorspelling, omdat niet iedereen met dergelijke hersenkenmerken een psychopaat wordt.
Kortom, psychopathie is een ingewikkeld fenomeen dat niet eenvoudig vast te stellen is. Wetenschappelijk onderzoek probeert de oorzaken en mechanismen beter te begrijpen, maar veel aspecten blijven een mysterie.
auteur:
Sofie Van Rossom,
gezondheidsjournalist
