Behandeling van astma bij kinderen: preventieve maatregelen

nieuws Astma is in het algemeen een goed behandelbare aandoening.
Het is belangrijk als ouder te beseffen dat een piepende ademhaling (wheezing’) bij jonge kinderen zelden zal evolueren naar astma en dat de meeste kinderen er na de leeftijd van 4-5 jaar spontaan ‘uitgroeien’.

Bij een vermoeden van astma zal de arts altijd geneesmiddelen voorschrijven. Daarop gaan we morgen dieper in.
Vandaag willen we het vooral hebben over preventieve maatregelen: maatregelen om te vermijden dat astma ontstaat of verergert. Omdat astma uitgelokt wordt door virale luchtweginfecties, allergische prikkels (vooral huisstofmijt, huisdieren, gras- en boompollen) en aspecifieke prikkels (vocht, rook, kou, inspanning), is het alleszins belangrijk om deze prikkels te vermijden. Dat is in de praktijk evenwel vaak gemakkelijker gezegd dan gedaan.

• Niet roken
Het streven naar een rookvrije omgeving is de belangrijkste niet-medicamenteuze maatregel. Rook zelf niet, ook niet tijdens de zwangerschap, raad roken door verzorgers of door anderen in de omgeving van het kind af, en probeer te voorkomen dat het kind gaat roken.

• Allergenen vermijden
• Huisdieren. Bij een bewezen allergie voor huisdieren wordt het houden van (harige) huisdieren thuis of in de schoolklas afgeraden. Het tijdelijk (enkele weken) uit huis doen van een huisdier om te kijken of het kind door deze maatregel minder klachten heeft, heeft geen zin, aangezien allergenen van huisdieren, vooral katten, nog maanden nadien in huis aangetoond kunnen worden. Laat het huisdier zeker niet in de slaapkamer verblijven.

• Huisstofmijt
Huisstofmijt bevindt zich in het gehele huis. De hoogste concentraties vindt men in matrassen, hoofdkussens, vasttapijt, gestoffeerde meubelen, bedovertrekken en pluchen dieren. Het bewijs voor de effectiviteit van huisstofmijtsanering is echter beperkt.

• Vochtbestrijding in huis door regelmatig ventileren van de woning; dit is tevens goed voor het voorkómen van schimmelvorming. Zeker in moderne, goed-geïsoleerde woningen is geregeld luchten door de ramen te openen, belangrijk.

• Glad slaapkamervloeroppervlak (gemakkelijk te reinigen).

• Aangepast schoonmaken (regelmatig vochtig afnemen en stofzuigen in afwezigheid van de patiënt).

• Beddengoed (wanneer geen allergeenwerende hoezen worden gebruikt) minstens eenmaal per twee weken wassen op 60 °C;

• Gebruik allergeenwerende hoezen in vinyl of nylon voor matras, kussen en dekbed. Gebruik een hoofdkussen met een synthetische vulling;

• Verwijder alle tapijten in huis;

• Pollen
Binnenblijven, ramen sluiten en het gebruik van airconditioning met filters kan blootstelling beperken.Droog kleren en lakens in een droogkast in plaats van buiten om pollenneerslag te vermijden.

• Voedselallergie
In geval van een bewezen voedingsallergie moet men het oorzakelijk voedingsmiddel vermijden. Koemelkallergie bij zuigelingen komt echter zelden voor, zodat het systematisch voorschrijven van anti-allergische zuigelingenvoeding aan kinderen met astma of atopie meestal overbodig is

• Vermijden van aspecifieke prikkels
Aanbevelingen zijn afhankelijk waar het kind op reageert (bijvoorbeeld parfumlucht, baklucht, overgang van warmte naar koude, inspanning).
Bij activiteiten buitenshuis in koude weersomstandigheden kan een astmapatiënt een bivakmuts dragen of een sjaal die neus en mond bedekt om de in te ademen lucht warm en vochtig te houden.
Het is aangeraden om bij kinderen met (aanleg tot) astma geen open haard of houtkachel te gebruiken.

• Lichaamsbeweging en sport
Het kan zijn dat uw kind bij inspanning benauwd wordt. Toch is lichaamsbeweging erg belangrijk, juist bij kinderen met astma. Neem uw kind veel mee naar buiten en laat het rennen en ravotten. Doe uw kind zo gauw het kan op zwemles en/of op een andere sport.
Indien astma optimaal behandeld is, kunnen alle sporten worden beoefend.

• Borstvoeding
Er bestaan aanwijzingen dat borstvoeding het optreden van wheezing kan verminderen. Maar er bestaan geen bewijzen dat (exclusieve) borstvoeding tijdens de eerste 6 maanden het ontstaan van allergie of astma kan voorkomen.

• Voeding van de moeder tijdens zwangerschap en borstvoeding
Er bestaan geen bewijzen dat de voeding van de moeder tijdens de zwangerschap of tijdens de borstvoeding het risico op het ontstaan van allergie of astma kan uitlokken of dat een allergeenvrij dieet tijdens de zwangerschap de kans op allergie of astma vermindert.

• Vaccinatie
Er bestaat geen enkel bewijs dat vaccinatie de kans op astma zou vergroten. Er bestaat ook geen enkele reden om kinderen met astma of met een allergie de aanbevolen kindervaccins niet toe te dienen. Integendeel zelfs
De jaarlijkse griepvaccinatie wordt ten zeerste aanbevolen voor kinderen met astma en dit vanaf de leeftijd van 6 maanden.

• Ademhalingsoefeningen
Ademhalingsoefeningen door de kinesist kunnen soms misschien zinvol zijn, maar er is weinig bewijs voor de effectiviteit hiervan.

Meer lezen

• www.nhg.org/standaarden/volledig/nhg-standaard-astma-bij-kinderen
• www.thuisarts.nl/astma-bij-kinderen
• www.domusmedica.be/documentatie/richtlijnen/overzicht/astma-kinderen-horizontaalmenu-373.html
• www.uza.be/behandeling/astma-bij-kinderen
• Bodart. E., De Boeck K. & Raes M. (red) Astma bij kinderen. 101 vragen en antwoorden. Uitg. Acco 2013