De tien grootste bedreigingen voor de volksgezondheid in 2019

Dit zijn twee gezondheidsrisico’s die we over onszelf hebben afgeroepen: luchtvervuiling en klimaatverandering. Naar schatting ademen negen op de tien mensen dagelijks vervuilde lucht in en dat leidt onder meer tot veel meer gevallen van kanker, beroertes, hart- en vaatziekten en longproblemen. Volgens de WHO sterven jaarlijks zo’n 7 miljoen mensen een vroegtijdige dood doordat ze vieze lucht inademen. Klimaatverandering ligt in het verlengde van dit probleem: doordat wij onder meer CO2 in de atmosfeer slingeren, warmt de planeet op. En dat brengt tussen 2030 en 2050 naar verwachting per jaar 250.000 extra sterfgevallen met zich mee, onder meer ten gevolge van ondervoeding doordat droogte en/of hitte het op steeds meer plekken lastig maakt om gewassen te verbouwen, maar ook malaria.

Ziektes zoals diabetes, kanker en hartziekten zijn samen verantwoordelijk voor meer dan 70 procent van de sterfgevallen wereldwijd. Dat heeft te maken met slechte gewoontes zoals ongezond eten, gebruik van alcohol en sigaretten en onvoldoende bewegen.

Deze komt er ooit aan, maar niemand weet wanneer.

Zo’n 1,6 miljard mensen, of 22 procent van de wereldbevolking, leven op plekken waar het crisis is en toegang tot gezondheidszorg beperkt of zelfs niet voorhanden is. Het gaat onder meer om oorlogsgebieden, maar ook aan gebieden waar onvoldoende voedsel geproduceerd wordt.

Steeds meer bacteriën worden resistent voor de antibiotica en daardoor is het steeds lastiger om bepaalde aandoeningen – denk bijvoorbeeld aan tuberculose, maar ook gonorroe – te behandelen.

Er zijn verschillende ziekteverwekkers die razendsnel om zich heen kunnen grijpen en lastig te bestrijden zijn. Ebola is er een goed voorbeeld van en sloeg de afgelopen jaren hard toe. Ook het zika-virus en SARS kun je in deze categorie scharen. Net als ‘ziekte X’: een ziekteverwekker die een serieuze epidemie kan veroorzaken, maar waar we ons totaal niet van bewust zijn.

Voor ons is het vrij vanzelfsprekend om bij gezondheidsklachten een bezoek te brengen aan de huisarts. Maar in veel landen is dat voor een grote groep mensen onmogelijk en/of onbetaalbaar. Het resultaat is dat mensen te lang met klachten rond blijven lopen en hulp soms te laat komt.

Volgens de WHO is er de afgelopen decennia een enorme vooruitgang geboekt in de strijd tegen ziekten zoals de mazelen. De laatste jaren kiezen echter steeds meer mensen ervoor om hun kinderen niet of slechts deels in te laten enten. Daardoor kunnen bepaalde ziekten weer de kop opsteken. Zo is het aantal gevallen van mazelen wereldwijd met 30 procent gestegen.

Deze door muggen overgedragen ziekte veroorzaakt griepachtige symptomen en is in 20 procent van de gevallen dodelijk. De ziekte duikt met name op in het regenseizoen in landen als Bangladesh en India. Omdat het regenseizoen aldaar steeds langer duurt, vallen er ook steeds meer slachtoffers. Bovendien komt knokkelkoorts tegenwoordig ook voor in landen met een wat gematigder klimaat, zoals bijvoorbeeld Nepal.

Hoewel er de laatste jaren enorme vooruitgang is geboekt in de strijd tegen HIV, valt er nog veel te winnen. Naar schatting lijden zo’n 37 miljoen mensen aan HIV.