dossier De voorhuid bedekt de eikel van de penis. Aan de onderkant van de penis zit de voorhuid vast met een soort riempje (frenulum). Normaal gezien is de voorhuid zo ruim dat hij gemakkelijk over de eikel te schuiven is. Nogal wat kinderen maar ook heel wat jongeren en zelfs volwassen mannen hebben last van een vernauwde voorhuid van de penis, waardoor het onmogelijk is de voorhuid over de eikel (‘glans’) te schuiven. Men noemt dit fimose of phimosis. Het kan ook voorkomen dat de voorhuid wel over de eikel geschoven kan worden, maar daarna niet meer terug in de normale positie. Hij vormt dan een strakke, afsluitende band rond de penis. Dan is er sprake van een ‘Spaanse kraag’ of parafimose
Bij kinderen tot vier-vijf jaar is het normaal dat de voorhuid nog niet (volledig) teruggetrokken kan worden. Tot aan die leeftijd is de voorhuid soms vernauwd of kleeft hij aan de eikel waardoor het 'velletje' niet kan terug getrokken worden zodat de eikel niet geheel kan ontbloot worden. Wanneer het terugschuiven niet (goed) lukt, forceer dit dan niet. Dat kan ertoe leiden dat de voorhuid niet meer terug in de normale positie komt (parafimose of Spaanse kraag), of dat er kleine scheurtjes ontstaan, waardoor littekens ontstaan en de voorhuid nog nauwer kan worden.
Bij de meeste kinderen komt de voorhuid uiteindelijk vanzelf los. Normaal gebeurt die vanaf de leeftijd van 5-6 jaar. Wanneer uw kind daarvan geen last ondervindt, hoeft u zich geen zorgen te maken. Pas wanneer door de vernauwde voorhuid klachten ontstaan, doet u er goed aan om uw huisarts te raadplegen.
De volgende klachten kunnen ontstaan door een vernauwde voorhuid:
• De voorhuid belemmert het plassen: de voorhuid gaat dan bol staan tijdens het plassen doordat de urine zich ophoopt (‘ballonplassen’ of ‘ballooning’);
• Pijn bij het plassen;
• Moeilijk plassen (plassen met een slappe straal, vaak kleine beetjes plassen);
• Pijn aan de eikel;
• Pijnlijke erecties omdat de voorhuid niet mee schuift;
• Herhaalde infecties of ontstekingen van de eikel (balanitis), doordat de eikel niet goed schoon te maken is of doordat urine achterblijft tussen de voorhuid en de eikel.
Fimose die pas op latere leeftijd ontstaat, is meestal het gevolg van herhaalde ontstekingen of een huidziekte, zoals lichen sclerosus, waarbij de top van de voorhuid systematisch dikker en harder wordt. Bij oudere mannen kan het soms ook het gevolg zijn van zeer gebrekkige hygiëne.
Als u hierdoor last ondervindt (bijvoorbeeld pijn bij het plassen of bij een erectie, of herhaalde ontstekingen), moet u een arts raadplegen. Wanneer u te lang met klachten blijft rondlopen, kunnen er scheurtjes in de voorhuid en littekens ontstaan of kan zelfs een deel van de huid afsterven.
Wanneer de voorhuid achter de rand van de eikel klem zit en zwelt, is medisch ingrijpen meestal noodzakelijk om dit te verhelpen.
Parafimose kan een gevolg zijn van ontstekingen en vernauwing van de voorhuid. Ook directe beschadiging van de voorhuid (bijvoorbeeld door te hard masturberen) kan dit probleem veroorzaken.
Bloeding door te kort riempje
Aan de onderkant van de eikel loopt een klein riempje (frenulum) naar de voorhuid. Wanneer dit riempje te kort is, kan dit pijn veroorzaken of scheuren bij een erectie of seksuele betrekkingen. Dit kan fel bloeden, wat natuurlijk niet prettig is en voor de nodige paniek kan zorgen. Maar meestal houdt het bloeden vanzelf op en is het riempje daarna vaak zover ingescheurd dat het meteen op de juiste lengte is. Soms treedt er slechts een lichte inscheuring op, waarna door littekenvorming het riempje nog korter wordt. Dan is een chirurgische ingreep nodig waarbij het riempje verlengd wordt.
Tegenwoordig wordt, zeker bij kinderen, meestal eerst geprobeerd om een vernauwde voorhuid met hormoonzalf te behandelen. Als dat niet lukt, kan een kleine chirurgische ingreep, een zogenaamde voorhuidverruimingsplastiek of verbredingsplastie van de voorhuid, of soms een besnijdenis noodzakelijk zijn. Bij volwassenen zal de huidvernauwing vaak direct via een besnijdenis verholpen worden, zeker wanneer ze een gevolg is van een huidaandoening zoals lichen sclerosus.
Behandeling met hormoonzalf
Hiervoor krijgt u of uw zoontje gedurende vier weken een hormoonzalf, die één of tweemaal daags moet worden aangebracht. Door die zalf wordt de voorhuid soepeler gemaakt. Dit gebeurt in combinatie met het voorzichtig terugtrekken van de voorhuid.
Wanneer de voorhuid na 4 weken nog te nauw is, wordt de behandeling meestal nog 4 weken verlengd. Met deze behandeling wordt de voorhuid in de meeste gevallen voldoende opgerekt, waardoor er geen klachten meer zijn.
Wanneer zich aan het eind van deze periode geen verandering heeft voorgedaan, moet een operatieve ingreep plaatsvinden.
Voorhuidverruimingsplastiek
Dit is een chirurgische ingreep waarbij het vernauwde deel van de voorhuid wordt losgemaakt of (gedeeltelijk) wordt weggehaald. Indien nodig moet het riempje waarmee de voorhuid vastzit losser worden gemaakt. Voordeel van deze operatie is dat de voorhuid behouden blijft, nadeel is dat de vernauwing terug kan komen. Bij volwassenen wordt deze operatie zelden uitgevoerd en wordt meestal gekozen voor een besnijdenis waarbij de voorhuid volledig wordt verwijderd.
De operatie vindt bij kinderen plaats onder algehele narcose en meestal zal uw kind één nacht in het ziekenhuis moeten blijven. Bij volwassenen gebeurt de operatie meestal onder plaatselijke verdoving en mag u dezelfde dag nog naar huis.
Besnijdenis of circumcisie
Deze ingreep bestaat uit de wegname van de voorhuid. De eikel is hierna volledig bloot.
Lees ook: Circumcisie (besnijdenis)
Behandeling Spaanse kraag (parafimose)
In geval van een Spaanse kraag zal de man zelf of een arts proberen de voorhuid terug te schuiven. Indien dat niet lukt, kunt u de zwelling achter de eikel koelen met ijskompressen gehuld in een handdoek. Hierdoor neemt de zwelling af en kan de voorhuid weer teruggeschoven worden.
Eventueel zal de arts antibiotica of een cortisonezalf voorschrijven om ontstekingen te voorkomen.
Wanneer een Spaanse kraag vaker voorkomt, kan een besnijdenis aangewezen zijn.
Bronnen:
 |
 |
