Vitiligo: witte pigmentvlekken op de huid

dossier Vitiligo is een vrij onschuldige, maar vaak esthetisch storende aandoening waarbij de huid en ook het haar pigment verliezen. Dit ontstaat door het verdwijnen van de pigmentcellen in de huid. Ongeveer 1 procent van de bevolking lijdt aan vitiligo.

Symptomen

© Getty Images

Vitiligoplekken zijn wit van kleur: alle pigment is er uit verdwenen. Kenmerkend is ook een scherpe begrenzing met de normale huid. Als een stukje van de witte vitiligo-huid onder de microscoop wordt bestudeerd, dan blijken de pigmentcellen (melanocyten), die in het onderste deel van de opperhuid voorkomen, totaal te ontbreken. De plekken variëren in grootte en vorm; zij kunnen zich geleidelijk uitbreiden en hebben vaak een rand die donkerder is dan de normale huid.

Vitiligoplekken vindt men vaak rondom lichaamsopeningen en in de lichaamsplooien bij de geslachtsorganen, op drukplaatsen, op handen en voeten, op plaatsen van herhaald trauma (letsel) en in het gelaat. Haren die groeien in vitiligoplekken zijn meestal wit.
Naast het esthetisch aspect kunnen vitiligoplekken, door het ontbreken van het tegen de zon beschermend pigment, zeer gemakkelijk verbranden in de zon. Mensen met vitiligo moeten de aangetaste huiddelen dan ook extra beschermen tegen de zon met kledij of een aangepaste zonnebeschermingsproduct om ernstige verbranding te voorkomen.

Lees ook: Moeten mensen met vitiligo uit de zon blijven?

Oorzaak

De precieze oorzaak van vitiligo is nog onbekend. Er zijn verschillende theorieën ontwikkeld over het ontstaansmechanisme die eventueel elkaar aanvullen of versterken:

• Auto-immuuntheorie
  De belangrijkste is de auto-immuuntheorie. Bij auto-immuunziekten is het afweersysteem gericht tegen weefsels van het eigen lichaam. In het geval van vitiligo wordt aangenomen dat deze immunologische reactie de vernietiging van pigmentcellen veroorzaakt. Aangetoond is dat andere auto-immuunziekten vaker voorkomen bij patiënten met vitiligo, zoals bepaalde schildklierziekten, suikerziekte (diabetes) en alopecia areata (een bepaalde vorm van haaruitval). Recent zijn specifieke auto-antilichamen tegen menselijke melanocyten aangetoond, wat steun geeft aan de theorie dat vitiligo een auto-immuunziekte zou kunnen zijn.
• Genetische theorie
  Vitiligo blijkt in sommige families meer voor te komen, wat wijst op een erfelijk element. Ook eeneiige tweelingen blijken vaak op gelijke wijze gevoelig voor het ontwikkelen van de witte vitiligoplekken.
• Melanocyten-celvernietigingstheorie
  De melanocyten-celvernietigingstheorie veronderstelt dat de pigmentcellen worden vernietigd door stoffen die ook nodig zijn voor de vorming van melanine (huidpigment) en daardoor schadelijk voor pigmentcellen. Normaal bestaat er een beschermingsmechanisme dat deze stoffen onschadelijk maakt. Bij vitiligo zou dit beschermende mechanisme echter zijn ontregeld. Wat voor deze theorie pleit is dat bij patiënten met vitiligo de witte plekken het meest voorkomen in die gebieden die normaal het meest gepigmenteerd zijn en dus de sterkste vorming van melanine hebben.
• Neurogene theorie
  De neurogene theorie ten slotte is gebaseerd op de waarneming dat in vitiligoplekken een stoornis optreedt in de functie van het zenuwstelsel. Men veronderstelt dat vitiligo misschien een gevolg is van een toegenomen afscheiding van bepaalde schadelijke stoffen door zenuwuiteinden, die in staat zijn de vorming van melanine (huidpigment) te vertragen en pigmentcellen te verbleken. Ofschoon dergelijke stoffen nooit direct zijn aangetoond, zijn er wel waarnemingen en onderzoeksresultaten die deze theorie ondersteunen. Zo zijn er gevallen bekend waarbij vitiligo geheel in het verzorgingsgebied van een bepaalde zenuw is gelokaliseerd.
  

Sommige factoren kunnen vitiligo uitlokken. Dit geldt alleen bij personen die reeds een aanleg hebben tot het ontwikkelen van vitiligo. Bekende factoren zijn o.a. ernstige ziekten, operaties, zwangerschap, bevalling, zonnebrand en huidschade door verwondingen. Ook emotionele stress zou vitiligo kunnen uitlokken of verergeren.

Lees ook: Wat kan je doen tegen een zwangerschapsmasker?

Kan vitiligo stoppen?

Ongeveer 50% van alle vitiligo-gevallen openbaart zich vóór het 20ste levensjaar en 70-80% vóór het 30ste levensjaar. Vitiligo kan al kort na de geboorte optreden.
Het verloop van de ziekte is niet constant en daarom ook niet goed te voorspellen. Soms blijft het beperkt tot enkele kleine plekken, soms vindt een snelle uitbreiding over grote huidgebieden plaats. Gewoonlijk wordt de huidafwijking geleidelijk erger, met tussenliggende perioden van verbetering. Spontaan herstel van vitiligoplekken, met name van aan zonlicht blootgestelde delen, komt regelmatig voor. Bij vitiligo die op latere leeftijd ontstaat, treedt minder vaak spontane verbetering op.

Lees ook: Vitiligo: welke behandelingen zijn mogelijk?

Bronnen:
https://www.uzleuven.be
https://richtlijnendatabase.nl
https://link.springer.com