Kan je je brein trainen tegen reisziekte?

Bij reisziekte of bewegingsziekte worden mensen als passagier onpasselijk door de bewegingen van bijvoorbeeld een auto, boot, vliegtuig of bus. Ze krijgen dan last van symptomen zoals misselijkheid, duizeligheid, zweten, hoofdpijn en overgeven. Men spreekt ook vaak van wagenziekte en zeeziekte. Recent duikt ook de term cyberziekte op, een vorm van bewegingsziekte die bijvoorbeeld voorkomt bij het gebruik van Virtual Reality brillen. 

Het is nog niet volledig duidelijk waardoor reisziekte wordt veroorzaakt, maar het zou met evenwicht te maken hebben. Voor een optimaal evenwicht hebben je hersenen informatie nodig van de ogen, spieren en evenwichtsorganen. Reisziekte zou ontstaan wanneer die informatie niet met elkaar lijkt te kloppen. Als je bijvoorbeeld in een vliegtuig af te rekenen krijgt met turbulentie, merken je evenwichtsorganen door de schommelingen dat je houding steeds verandert, terwijl het voor je ogen lijkt alsof je stil zit – omdat je dezelfde bewegingen maakt als het vliegtuig en geen horizon ziet.

Er bestaan verschillende tips tegen reisziekte, zoals het fixeren van een vast punt aan de horizon bij het naar buiten kijken, maar die kunnen het ongemak niet altijd wegnemen. Bepaalde medicijnen kunnen helpen, maar hebben soms ook vervelende bijwerkingen. 

Als alternatieve behandeling ontwierpen onderzoekers van de Britse University of Warwick een laagdrempelige training van de hersenen, die de visuospatiële of visueelruimtelijke vaardigheden van mensen aanscherpt. Die heb je nodig om ruimtelijke verbanden en visuele vormen in meerdere dimensies te herkennen en analyseren. Eerder onderzoek wees op een verband tussen zwakkere visuospatiële vaardigheden en een gevoeligheid voor reisziekte.

Voor hun studie vroegen de Britse onderzoekers eerst aan proefpersonen om plaats te nemen als passagier in oftewel een simulator oftewel een gewone auto, voor een virtueel of werkelijk ritje. Nadat ze zo hun gevoeligheid voor reisziekte hadden getest, gaven de wetenschappers hen oefeningen mee waarmee ze gedurende twee weken hun visuospatiële vaardigheden moesten trainen. Tijdens dagelijkse sessies van een kwartier moesten de deelnemers bijvoorbeeld ruimtelijke patronen analyseren of papieren op een bepaalde manier vouwen. 

De oefeningen hadden een duidelijk effect: na de breintraining waren de reisziektesymptomen van de proefpersonen meer dan gehalveerd. De wetenschappers willen de experimentele training nu verfijnen tot een korte methode met maximale impact. 

De onderzoekers denken dat de training ook heel nuttig kan zijn bij het rijden in de autonome voertuigen van de toekomst. Ze vermoeden namelijk dat het risico op reisziekte bij deze wagens groter zal zijn dan normaal, door het ontwerp van de voertuigen en omdat alle gebruikers per definitie passagiers zullen zijn, die de tijd in deze auto’s zullen willen gebruiken om bijvoorbeeld te lezen of werken.