Gerelateerde artikels
Euthanasie bij dementie
In dit artikel
Euthanasie bij dementie
dossier
Momenteel krijgt één op de vijf personen te maken met dementie. Hoe ouder we worden, hoe meer kans we hebben op deze ziekte, en we worden almaar ouder. Voor veel dementerenden geldt dat ze zichzelf verliezen en aftakelen. De vraag naar euthanasie bij vergevorderde dementie is dan ook een onderwerp dat leeft bij veel mensen.
Lees ook: Wilsverklaring inzake euthanasie
Wat zijn de voorwaarden voor euthanasie?
Wie euthanasie wil laten uitvoeren, moet voldoen aan vier basisvoorwaarden:
- De patiënt moet wilsbekwaam zijn. Dat betekent dat hij zelfstandig beslissingen kan nemen.
- Hij moet het "vrijwillig, herhaald en duurzaam" vragen om de dokter ervan te overtuigen dat hij zeker is van zijn zaak. Concreet moet de patiënt hiervoor een schriftelijk verzoek indienen.
- Euthanasie kan alleen als een patiënt lijdt aan een ongeneeslijke aandoening die veroorzaakt wordt door een fysieke of een psychiatrische ziekte of door een ongeval.
- De patiënt moet door die aandoening ondraaglijk lijden.
Enkel als een patiënt aan al deze voorwaarden voldoet, kan een dokter euthanasie overwegen.
Kan iemand met dementie euthanasie aanvragen?
© Getty Images
Zoals vermeld, moeten patiënten wilsbekwaam zijn als ze euthanasie willen aanvragen. Dit betekent dat iemand zelfstandig beslissingen moet kunnen nemen. In principe is iedereen wilsbekwaam, tenzij een dokter het tegendeel heeft bewezen. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn bij dementerenden.
Euthanasie bij dementie is vandaag enkel mogelijk in het begin van de aandoening, zolang men nog voldoende wilsbekwaam is om ernaar te vragen en om uit te leggen waarom men wil dat het leven hier en nu stopt. Je moet met andere woorden op tijd euthanasie aanvragen of je bent te laat.
Lees ook: Orgaandonatie na euthanasie
Vooraf kiezen voor euthanasie
De euthanasiewet stipuleert dat je een zogenoemde wilsverklaring kan opstellen om euthanasie toe te staan als je zelf niet meer “bij bewustzijn bent en deze toestand volgens de stand van de wetenschap onomkeerbaar is.” Met andere woorden: voor het geval je in een onomkeerbare coma belandt of vegetatief wordt en zelf niet meer kan beslissen. Het is echter niet mogelijk om zo’n wilsverklaring op te stellen voor het geval je “slechts” een aangetast bewustzijn hebt, zoals door dementie, een hersenbloeding, een hersentumor of parkinson.
Zelfs al is er een wilsverklaring, euthanasie is geen recht. Het is niet omdat iemand een verzoek tot euthanasie indient dat men zeker is dat de euthanasie wordt uitgevoerd. Ook al zijn alle wettelijke verplichtingen vervuld, dan nog is de arts vrij om ermee in te stemmen euthanasie toe te passen of om dat te weigeren. Als hij weigert, moet hij de patiënt of de eventuele vertrouwenspersoon hier tijdig van op de hoogte brengen en de redenen aangeven. De patiënt kan dan naar een andere arts gaan.
Lees ook: Levenseinde: wat is een negatieve wilsverklaring?
Uitbreiding euthanasiewet
Sommige politieke partijen ijveren voor een uitbreiding van de euthanasiewet. Eén voorstel houdt bijvoorbeeld in dat er vooraf een lijst wordt opgesteld van situaties waarin je niet terecht wil komen. Als die afgevinkt kunnen worden, kan de arts de euthanasie uitvoeren. Een ander voorstel is dat de voorafgaande wilsverklaring voldoende is voor ‘alle vormen van wilsonbekwaamheid door hersenaandoeningen’, zodat euthanasie aanvragen ook mogelijk wordt voor mensen met dementie of mensen die plots een hersenbloeding krijgen.
Hoewel er in België een groot draagvlak is om de wet uit te breiden, zijn er ook kritische stemmen. Professor Nele Van Den Noortgate, geriater aan het UZ Gent, merkt op: “Wat betekent iemand niet meer herkennen? Is dat als je moeder of vader je naam niet meer weet? Als hij of zij niet meer glimlacht wanneer je binnenkomt? Wie zal bepalen wanneer het moment daar is? Ik kan geen euthanasie verlenen als ik niet overtuigd ben dat de patiënt ondraaglijk lijdt. En als het actuele lijden uit de euthanasiewet wordt gehaald, kan ik er als arts niet mee aan de slag.”
Bronnen:
auteur:
Sara Claessens,
gezondheidsjournalist
