Kan het kwaad om in je ogen te wrijven?

dossier In je ogen wrijven lijkt op zich een heel onschuldige handeling. Baby’s doen het wanneer ze moe zijn. Volwassenen doen het omdat ze jeuk hebben, omdat ze vermoeid zijn of gewoon omdat het een tic geworden is. Maar kan het eigenlijk geen kwaad? Oogchirurg Dr Steven Renier van Oogkliniek 't Zand en AZ Zeno geeft een woordje uitleg.

"Wrijven zorgt dat de jeuk afneemt, en dat er wat meer tranen in je ogen komen zodat ze frisser aanvoelen. Het stimuleert ook je nervus vagus zenuw, wat je hart trager doet slaan en je stressniveau wat vermindert. Maar te veel in de ogen wrijven kan weldegelijk schade aanrichten. Sommige jonge mensen worden er zelfs slechtziend tot blind van," vertelt Dr. Renier.

Lees ook: De invloed van de nervus vagus op onze gezondheid

Waarom kan het gevaarlijk zijn om in je ogen te wrijven?

Hoewel wrijven in je ogen op korte termijn verlichting kan geven, kan herhaaldelijk wrijven gevolgen hebben voor de gezondheid van je ogen. 

• Jeuk door allergieën wordt erger: het is een vicieuze cirkel. Hoe meer jeuk je hebt, hoe meer je geneigd bent om in je ogen te wrijven. En je handen worden vaak blootgesteld aan allergenen (kattenhaar, stof, pollen). Als je ze naar je ogen brengt, vervuil je ze nog meer. Bovendien versnelt wrijven in je ogen de productie van histamine. Histamine is de irriterende stof die verantwoordelijk is voor allergische symptomen.
  
• Conjunctivitis en infecties: Als je in je ogen wrijft, stel je ze bloot aan virussen, bacteriën en allerlei soorten ziektekiemen. De meest voorkomende ooginfectie is conjunctivitis, maar je kunt ook een stye, chalazion, blepharitis, enz. oplopen.
• Beschadiging van het hoornvlies: "Wanneer we in onze ogen wrijven vervormt het voorste deel van ons oog, het hoornvlies. Dat is het transparante laagje dat het licht breekt en in focus brengt zodat we scherp zien. Bij sommigen is dit hoornvlies echter wat dunner en fragieler. Als die mensen frequent in de ogen wrijven, gaat het hoornvlies verder verdunnen en vervormen," aldus Dr. Renier. "In een eerste fase gaan ze daar eigenlijk weinig van merken. Maar wanneer die vervorming meer en meer toeneemt, gaat het zicht verslechteren. Dat kan je meestal een beetje oplossen met een bril of met contactlenzen, maar wanneer het hoornvlies echt onregelmatig is geworden, is er geen oplossing meer om het zicht echt te verbeteren."

In onderstaande video kan je het effect zien wanneer je in je ogen wrijft: zowel het hoornvlies als het witte bindweefsel worden fors vervormd en uitgerokken.

Lees ook: Waarom kan je beter niet zwemmen met contactlenzen?

Keratoconus: vervorming van het hoornvlies

Keratoconus komt meestal voor bij allergische jonge mannen, die veel in hun ogen wrijven. "We zien dat keratoconus vaak het meest uitgesproken is aan de kant waar je dominante hand is: een rechtshandige gaat dus meestal forser wrijven in zijn rechteroog," zegt Dr. Renier. De diagnose van keratoconus wordt meestal gesteld door de oogarts. "Vaak is het de opticien die de patiënt doorstuurt, omdat ze het zicht met een bril niet meer voldoende goed krijgen. De oogarts neemt dan een hoornvliesscan om de diagnose te bevestigen. In milde gevallen zal hij een bril voorschrijven, soms zijn er ook harde contactlenzen nodig die het onregelmatige hoornvlies optisch gaan corrigeren. Maar in zeldzame gevallen is zelfs dit niet voldoende en is een hoornvliestransplantatie nodig." 

Lees ook: Een scheur in je netvlies: wat zijn de symptomen?

Wat doen in plaats van in je ogen te wrijven?

• In het geval van allergie: oogdruppels voor allergieën zijn over het algemeen zeer effectief om de jeuk weg te nemen. Een basisbehandeling met antihistaminica kan ook helpen om de allergische symptomen te verlichten.
  
• Als je moe bent: neem regelmatig pauzes (elke 30 minuten) om je ogen te laten rusten als je leest, schrijft, speelt of iets doet waarbij je je intens moet concentreren. Je kunt je ogen even sluiten of minstens 20 seconden in de verte kijken.
• Bij droge ogen: vijf tot tien minuten lang een kompres van warm water op de oogleden leggen, verdrijft het ongemak en stimuleert de traanstroom. Oogdruppels zonder recept kunnen droge ogen ook verlichten. 

Lees ook: Mag je oogdruppels die over datum zijn nog gebruiken?

Bronnen:
https://www.oogkliniekbrugge.be
https://defeatkeratoconus.com
https://healthcare.utah.edu
https://health.clevelandclinic.org
https://www.healthline.com