Hoe stimuleer je kinderen om mooi samen te spelen?
dossier
“Kunnen jullie nooit eens samen spelen!?” Elke mama floept die zin er wel eens uit, maar echt samen spelen, kan pas rond de leeftijd van 4 jaar. En ook dan is het nodig om af en toe bij te sturen. Hoe reageer je dan best als twee kindjes uit zijn op hetzelfde speeltje? En hoe kan je dat samenspel stimuleren? Logopediste en orthopedagoge Tine Seghers geeft een woordje uitleg en tips.
Lees ook: Kan een kind te veel speelgoed hebben (en daardoor minder spelen)?
Fase 1: naast elkaar spelen (parallel spel)
Een peuter is sterk gericht op zichzelf en heeft nog geen of zeer beperkte interesse in leeftijdsgenoten. Peuters die samen op een mat aan het spelen zijn, doen dit eerder toevallig. De peuterjuf heeft hen daar samen gezet of de peuter kruipt naar een leuk speeltje op de mat. Wanneer een peuter een speeltje neemt, komt bij hem niet de gedachte op dat een ander kindje hier misschien mee aan het spelen was.
Hoe reageer je? Sta stil bij de reactie van de peuter. Gebruik niet te veel woorden, dat is nog te moeilijk. Hou het bij: “Kijk, Casper weent” en wijs naar het stuk speelgoed dat je peuter heeft afgenomen. Stimuleer je peuter om dat of een ander speeltje aan de peuter te geven. Neem eventueel zijn hand vast om dit samen te doen. Vermijd om het speeltje meteen uit de handen van je peuter te nemen en terug te geven, want dan doe jij exact hetzelfde: iets afpakken.
Hoe stimuleer je parallel spel? Zorg voor een rijk en gevarieerd aanbod aan spelmateriaal, zodat ook het ‘laatste’ kind keuze heeft waarmee het speelt. Creëer speelhoeken waar een beperkt aantal peuters samen spelen. Zo kan je de interacties goed opvolgen en bijsturen wanneer nodig.
Lees ook: Hoe motiveer je je kind om op te ruimen?
Fase 2: leren delen (associatief spel)
Kleuters hebben steeds meer interesse in leeftijdsgenootjes. Er is beginnend inlevingsvermogen. Kleuters kunnen met hetzelfde spel bezig zijn, zonder elkaar hierbij nodig te hebben. Bijvoorbeeld met een poppenhuis: het ene kind speelt met de pop in de badkamer, het andere kind speelt met de pop in de keuken. Je hoort spelende kinderen misschien zeggen “Jij mag deze auto, als ik van jou die auto mag”. De interactie met andere kleuters vertrekt echter vanuit een egocentrisch doel: het eigen spel interessanter maken. Wanneer een kleuter een speeltje van een ander kind afneemt, doet hij dit eerder om de ‘vriendschapsrelatie’ te testen: hoe reageert mijn vriendje hierop?
Hoe reageer je? Nu kan je al wat meer woorden gebruiken als je tussenbeide komt. Laat je kleuter bedenken hoe het andere kind zich voelt wanneer hem iets wordt afgenomen. Geef hen onderhandelruimte: wat ga je nu doen? Bij ons thuis geldt de regel: ‘Maken jullie ruzie, dan haal ik het speelgoed in kwestie weg.’ Zo stimuleer ik ze om onderling tot een akkoord te komen over wie waarmee mag spelen.
Hoe stimuleer je associatief spel? Zorg voor spelmateriaal met meerdere ‘onderdelen’, zoals verschillende ruimtes in een poppenhuis of meerdere auto’s in de autobaan. Is er steeds ruzie over wie er met de snelste auto mag spelen, leg die dan even weg en maak samen met de kleuters afspraken. Je kan bijvoorbeeld met een wekkertje werken en elk kind afwisselend 5 minuten met de auto laten spelen. Wissel af wie er mag beginnen en dus niet steeds de kleuter die de auto ‘het eerste’ had, zo vermijd je deze discussie. Je kan ook je kleuter speelgoed leren ruilen: zet hiervoor eerst wat speelgoed opzij, waar niet mee gespeeld mag worden. Laat je kleuter dan speelgoed uit de woonkamer ruilen met het opzij gelegde speelgoed.
Lees ook: Zo kan je de taalontwikkeling van je kindje stimuleren tijdens dagelijkse routines
Fase 3: het echte ‘samen’ spelen (coöperatief spel)
Vanaf de leeftijd van ongeveer 4 jaar leren kinderen dat het leuker is om samen te spelen dan alleen. Op die leeftijd ontwikkelt ook fantasie- en rollenspel. Politie en boef, of schooltje spelen, gaat nu eenmaal niet alleen. En ook dit spel zal ongetwijfeld leiden tot conflicten. Bedenk dat ze heel veel sociale vaardigheden aanscherpen bij zulke conflicten. Door als scheidsrechter tussen te komen en oplossingen voor te schotelen, ontneem je je kinderen die oefenkansen. Veiligheid blijft echter het belangrijkste: kom tussenbeide wanneer de kinderen fysiek of verbaal agressief worden. Geef elk kind zijn eigen ruimte en kom pas terug op het conflict wanneer de emoties bekoeld zijn.
Hoe stimuleer je coöperatief spel? Voor de oudere kleuters is het erg belangrijk om voldoende oefenkansen te krijgen. Kleuters willen tonen wat ze kunnen, ook in hun spel. Wees wel vanaf op een afstand aanwezig, zodat je kan bijsturen wanneer nodig.
Lees ook: Waarom zijn peuters zo vatbaar voor obsessies?
Laatst bijgewerkt: augustus 2024
Artikels over gezondheid in je mailbox? Schrijf je in op onze nieuwsbrief en ontvang een gratis e-book met gezonde ontbijtrecepten.
