Welke angsten en fobieën bestaan er?

dossier

Fobie komt van het Griekse woord ‘fobos’, wat angst of vrees betekent. Iedereen is min of meer vertrouwd met het begrip en weet ongetwijfeld wat ‘claustrofobie’ betekent en misschien doet ook ‘agorafobie’ nog een belletje rinkelen. Maar er zijn er nog zoveel meer, er bestaan fobieën en angsten voor van alles en nog wat.

Als we angstlijst.nl mogen geloven, zijn er zelfs meer dan 400 soorten. En vaak gaan ze over situaties of topics die je op het eerste gezicht niet aan een ongezonde angst zou koppelen zoals bijvoorbeeld een fobie voor mooie vrouwen of ‘caligynefobie’! Andere zoals ‘chrometofobie’ (angst voor geld) of ‘sciafobie’ (angst voor schaduwen) doen je eveneens de wenkbrauwen fronsen. We vonden het boeiend om de meest frequente eens op een rijtje te zetten. Pick your own!

Lees ook: Hoe ontstaat angst?

Lees ook: Wat is angst en wanneer spreekt men van een angststoornis?

Wat is een fobie?

In medische zin kan een fobie worden omschreven als een ‘niet-reële angst’ die de vorm aanneemt van een stoornis. Een ‘niet-reële of irreële angst’ is een angst die wordt veroorzaakt door een ding, plaats, situatie, fenomeen, natuurelement of levend wezen (dieren vooral) die/dat in se niet gevaarlijk of bedreigend is. Een persoon die er irreële angst voor heeft, krijgt een paniekaanval, blokkeert of vertoont lichamelijke spanningsreacties. Als een dergelijke irreële angstaanval ziekelijke proporties aanneemt en een belemmering vormt voor het dagelijks functioneren, zowel privé als professioneel, is er sprake van een fobie.

Bij een aantal fobieën zoals bijvoorbeeld ‘xenofobie’ en ‘homofobie’ komt er geen ziektebeeld aan te pas, maar gaat het over een gevoel, een afkeer ten opzichte van een andere cultuur of geaardheid. Ook in die context wordt het woord fobie dus gebruikt. We geven hier een overzicht van de meeste voorkomende fobieën met de omschrijving van het object of de situatie die de angst veroorzaakt. De medische of wetenschappelijke aspecten van de verschillende soorten angsten en fobieën komen hier niet aan bod.

Lees ook: Kan je angst uitschakelen?

Lees ook: Angst voor naalden? Dat kan wijzen op 3 fobieën

Soorten fobieën

Er zijn grofweg 4 categorieën waarin angsten en fobieën kunnen worden onderverdeeld.

1. Vooreerst is er de ‘sociale tak’ waarin bloosangst of faalangst thuishoren. Heel wat mensen hebben een lichte vorm van een sociale fobie. Een paar voorbeelden daarvan zijn: angst om te spreken in het openbaar (glossofobie), angst om op een podium te staan waar je wordt bekeken (topofobie), of angst om te eten in een grote groep zoals in een refter (deipnofobie). Het bezorgt hen koude rillingen of angstzweet. En ook zweetangst zelf hoort in dit rijtje thuis: angst om te zweten wanneer er andere mensen in de buurt zijn.
2. Een tweede reeks is die van de ‘natuurfobieën en -angsten’. Daarin kaderen bijvoorbeeld extreme angst voor insecten en angst voor natuurfenomenen.
3. Hoogtevrees of pleinangst zijn dan weer vormen van ‘fobieën die te maken hebben met het ruimtelijk gevoel'.
4. Daarnaast bestaan er ook nog ‘lichamelijke of medisch gerelateerde angsten en fobieën’ zoals verwondingsangst of bloedangst.
   
   

En dan zijn er nog de buitenbeetjes die moeilijk in een van de vorige hokjes te vatten zijn zoals bijvoorbeeld een fobie voor stof (amathofobie) of een fobie voor glas (hyalofobie). Voor de meest onverwachte dingen kan iemand een extreme angst of fobie ontwikkelen. We zetten de belangrijkste, frequentste en meest speciale even op een rijtje.

Lees ook: Bloosangst: schrik om rood te worden

Verschillende fobieën

Acrofobie of hoogtevrees: wie er last van heeft, kan maar beter niet torenhoog gaan wonen of een berg beklimmen.

Lees ook: Wat kan u doen tegen hoogtevrees?

Bathofobie is de vrees voor diepten. Evenals acrofobie heeft het te maken met een vrees om te vallen. 

Aerofobie: ziekelijke vrees voor tocht, frisse lucht of wind en vaak ook voor de schadelijke stoffen die daarin zitten. Soms ook gebruikt als synoniem voor aviofobie. 

Aviofobie: vliegangst

Lees ook: Vliegangst (Aviophobia)

Agorafobie of pleinvrees: angst voor een onbekende of minder bekende omgeving of voor een plaats waarover je weinig controle hebt. Mensen die lijden aan agorafobie worden nerveus op grote pleinen en drukke plaatsen zoals bijvoorbeeld winkelcentra.

Arachnafobie: angst voor spinnen en spinachtigen. Het is een fobie die heel vaak voorkomt bij vrouwen.
Van een fobie voor muizen hebben ook veel mensen last, maar het is niet zo courant als een fobie voor spinnen.

Lees ook: Arachnofobie: Waarom zijn mensen bang van spinnen?

Brontofobie: angst voor onweer, vooral voor donder en bliksem. Mensen met die fobie zijn geobsedeerd door de weersvoorspellingen en willen voortdurend weten of er geen onweer op komst is.

Cataptrofobie of spectrofobie: bang voor spiegels en voor het eigen spiegelbeeld.

Carcinofobie: angst voor kanker. Carcinofoben zijn zo bang voor kanker dat ze op een gegeven moment soms overtuigd zijn dat ze er zelf aan lijden. Vaak durven ze ook niet in de buurt komen van kankerpatiënten omdat ze schrik hebben om te worden besmet.

Chorofobie: bang om te (moeten)dansen.

Claustrofobie: bang om vast te zitten in een kleine ruimte waar er niet meteen een ontsnappingsmogelijkheid lijkt te zijn. Bijvoorbeeld een lift of een auto die op slot is.

Emetofobie: angst om over te geven en het voortdurend bezorgd zijn dat het zou kunnen gebeuren. Mensen die eraan lijden doen dan ook alles om te voorkomen dat ze misselijk worden of zouden moeten overgeven. Anderen zien overgeven kan ook al een trigger zijn om een panieksituatie uit te lokken. Het eet- en drinkgedrag en het sociale leven van dergelijke mensen wordt door deze fobie uiteraard ook in grote mate beïnvloed.

Erytrofobie: angst om te blozen in het bijzijn van anderen.

Gymnofobie: angst voor naaktheid. Zowel voor de eigen naaktheid als voor het zien van andere mensen die naakt zijn. Zelfs dromen of denken aan naaktheid kan bij dergelijke mensen een paniekreactie uitlokken.

Heliofobie: bang voor de zon, voor zonlicht en fel licht.

Ithyphallofobie: bang voor erecties, zowel voor het zien, het hebben als het denken aan een penis in erectie. Het komt zowel bij mannen als bij vrouwen voor.

Necrofobie: angst voor de dood. Mensen die eraan lijden gruwelen ervan om dode dingen, dieren of mensen te zien. Necrofobie kan ook de ziekelijke angst zijn voor de eigen dood.

Paraskavedekatriafobie: angst voor vrijdag de dertiende.

Paruresis of plasangst: angst om te plassen in een ruimte waar er eventueel andere mensen zouden kunnen aanwezig zijn, zoals bijvoorbeeld een openbaar toilet. Plasangst komt vooral bij mannen voor en maakt het de persoon in kwestie moeilijk of zelfs onmogelijk om te plassen.

Scriptofobie: angst om iets te schrijven wat anderen kunnen/zullen lezen. Als er andere mensen meekijken bijvoorbeeld.

Taphefobie: bang om levend begraven te worden. Bij uitbreiding ook angst voor begraafplaatsen.

Er bestaat zelfs een fobie om lange woorden uit te spreken, te lezen en zelfs te horen. Die heeft de toepasselijke naam hippopotomonstrosesquippedaliofobie. Je zou voor minder!

Voor wie nog meer soorten fobieën, angsten of topics van afkeer wil verkennen, verwijzen we graag door naar deze lijst: www.hippopotomonstrosesquippedaliofobie.nl/fobie-lijst.

Lees ook: Sociale angststoornis: als verlegenheid je sociaal leven beïnvloedt

Bronnen:
www.scientias.nl
www.gezondheidsplein.nl
www.angstlijst.nl
www.hippopotomonstrosesquippedaliofobie.nl