Oorzaak darmkanker: genetica of levensstijl?

Darmkanker is wereldwijd een van de meest voorkomende vormen van kanker, en treft steeds meer jongvolwassenen. Hoewel deze stijging in België nog niet officieel is vastgesteld, buigen onderzoekers zich wel over de mogelijke oorzaken. Vermoedelijk speelt het darmmicrobioom een belangrijke rol. 

Het darmmicrobioom is de verzamelnaam voor de miljarden micro-organismen – bacteriën, schimmels, virussen en andere microben – die zich in onze darmen bevinden. Deze microben spelen een cruciale rol in het goed functioneren van ons lichaam. Ze helpen niet alleen bij de spijsvertering, maar ondersteunen ook ons immuunsysteem, onze stofwisseling en zelfs onze mentale gezondheid.

Ons microbioom is dynamisch en varieert van persoon tot persoon. Het wordt beïnvloed door verschillende factoren, zoals wat we eten, hoe actief we zijn, en hoeveel antibiotica we gebruiken. Een gezond microbioom houdt onze darmen in balans, terwijl een verstoord microbioom kan bijdragen aan de ontwikkeling van ziektes.

Steeds meer wetenschappelijke studies (waarvan een aantal in België die o.a. gesteund worden door Stichting tegen Kanker) tonen aan dat het darmmicrobioom een belangrijke rol speelt in de ontwikkeling van darmkanker. Bepaalde bacteriën kunnen de ontsteking in de darmen verergeren, wat het risico op kanker verhoogt. Andere bacteriën kunnen juist bescherming bieden door schadelijke stoffen af te breken en ontstekingen te verminderen. Onderzoekers proberen nu beter te begrijpen welke micro-organismen de tumorontwikkeling bevorderen en welke juist kunnen helpen de groei van tumoren te remmen.

Daarnaast blijkt dat het microbioom ook van invloed is op de effectiviteit van behandelingen. Zo kunnen mensen met een gezond microbioom mogelijk beter reageren op behandelingen zoals immuuntherapie.

Genetica kan bijdragen aan het ontstaan van darmkanker, maar recent onderzoek benadrukt steeds meer het belang van levensstijl. In België is het aantal gevallen van darmkanker bij jongvolwassenen relatief laag in vergelijking met andere landen. Dit kan deels te maken hebben met een gezondere levensstijl, dat het microbioom in balans houdt en het risico op kanker verlaagt. Factoren zoals een vezelrijk dieet, regelmatige lichaamsbeweging en het beperken van antibiotica spelen daarbij een belangrijke rol.

Een gezonde levensstijl is dus de sleutel tot het behouden van een gezond darmmicrobioom. Dat betekent eten volgens de omgekeerde voedselpiramide, met veel groenten, fruit, en vezelrijke producten zoals volle granen. Vermijd bewerkte voedingsmiddelen en beperk de inname van rood vlees, dat schadelijk kan zijn voor het microbioom.

Lichaamsbeweging, matig alcoholgebruik, en stoppen met roken dragen ook bij aan een gezond microbioom. Het behouden van een gezond gewicht en het verminderen van het gebruik van antibiotica zijn eveneens belangrijk.

Naast een gezonde levensstijl is vroege opsporing van groot belang in de preventie van darmkanker. Zo kunnen bijvoorbeeld poliepen tijdig gespot en verwijderd worden, wat het risico op het ontwikkelen van darmkanker aanzienlijk vermindert.

In België wordt een gratis bevolkingsonderzoek aangeboden aan mannen en vrouwen zonder verhoogd risico tussen 50 en 74 jaar. Zij ontvangen om de twee jaar een immunologische stoelgangtest (iFOBT, Immunological Faecal Occult Blood Test) waarbij hen gevraagd wordt een stoelgangstaal terug te sturen.