Candida-syndroom of chronische candidiasis: geen bewijs dat het bestaat

dossier Het Candida-syndroom of chronische candidiasis is een aandoening die voor het eerst werd beschreven in de jaren ’90 van de vorige eeuw door de Amerikaanse kinderarts William Crook. Andere benamingen zijn o.m. Lekkende Darm Syndroom, Candidiasis Hypersensitiviteits Syndroom, Candidemie, Invasieve Candida, Candida syndroom op micro-niveau (CSOM) en Yeast Syndrome.

Op internet zijn tientallen websites te vinden en er verschijnen ook geregeld boeken waarin allerlei kwalen en klachten aan dit syndroom worden toegeschreven. Die zouden dan behandeld kunnen worden met een onder meer een anti-candidadiëet en allerlei voedingssupplementen.

Er bestaan echter zeer grote twijfels of dit syndroom wel degelijk bestaat. Ook het effect van een anti-candidadiëet op de klachten die door een dergelijke infectie zouden veroorzaakt worden, is nooit wetenschappelijk aangetoond.

Wat is candida?

Candida is een familie van gisten of schimmels die van nature kunnen voorkomen op de huid, de slijmvliezen en in de darmen. Men noemt dit ook commensalen. De meest voorkomende Candida-soort is Candida albicans. Vrijwel iedereen heeft van nature van bij de geboorte Candida albicans gisten op de huid, de slijmvliezen (van vagina, mond, enz), de darmen, enz. De gisten leven er in evenwicht met de bacteriën die daar ook van nature zitten. Die bacteriën zorgen ervoor dat er net genoeg voedsel is voor de gisten, zodat hun aantal klein blijft. Normaal merken we er dus niets van en doen ze ook geen kwaad.

Soms kunnen de Candida-gisten echter sterk uitbreiden waardoor een candida-infectie of candidiasis ontstaat. Meestal treedt dit op wanneer onze natuurlijke weerstand om een of andere reden verminderd is, of wanneer het evenwicht tussen bacteriën en gisten verstoord is (bv. door een antibioticakuur).
Een Candida-infectie is meestal vrij onschuldig en kan meestal ook vrij goed behandeld worden. In uitzonderlijke gevallen kan het wel gevaarlijk zijn wanneer Candida in het bloed terecht komt en een gegeneraliseerde infectie of ‘systemische candidiasis’ veroorzaakt. Deze vorm van een Candida-infectie komt alleen voor bij ernstig zieke mensen met een sterk verminderde weerstand. Bijvoorbeeld bij mensen die een orgaantransplantatie hebben ondergaan, bij kankerpatiënten na een chemokuur of bij Aidspatiënten.

Lees ook: Candida-infectie (candidiasis)

Wat is het candida-syndroom?

Het zou gaan om een chronische infectie van de darm door of overgroei van de darm met Candida-gisten. Dit zou leiden tot een verstoring van de normale darmflora, wat allerlei maag- en darmklachten kan uitlokken, de immuniteit kan onderdukken enz.
Bovendien zou hierdoor de darmwand beschadigd worden, waardoor bepaalde eiwitmoleculen de bloedbaan kunnen bereiken en bv. allergische reacties kunnen uitlokken.
De Candida-gist zou ook bepaalde gifstoffen (toxines) afscheiden, waardoor de weerstand van het lichaam wordt aangetast en allerlei klachten kunnen uitgelokt worden.

Tot nu toe bestaan geen wetenschappelijke bewijzen voor de stelling dat Candida-gisten in staat zijn om de darmen te koloniseren. Tot nu toe is een systemische candida-infectie (waarbij candida in het bloed worden aangetroffen) alleen aangetoond bij zwaar zieke patiënten met een onderdrukte immuniteit (zoals Aids- en kankerpatiënten).
Wetenschappelijk onderzoek heeft ook nooit kunnen aantonen dat de enzymes die de Candida-gist afscheidt (en geen toxines zoals beweerd wordt) de kans op bv. een voedselallergie of voedselintolerantie doen toenemen.

Oorzaken van het candida-syndroom

Een candida-syndroom zou ontstaan als het immuunsysteem en de darmflora verstoord zijn. Dit kan meerdere oorzaken hebben.

• Slechte voedingsgewoontes zoals de consumptie van geraffineerde produkten, suiker en alle suikerbevattende voedingsmiddelen, witte pasta's, witte rijst, wit brood etc.

• Een gebrek aan goedaardige bacteriën in de darm o.a. door het langdurig gebruik van (breed spectrum) antibiotica.

• Een verzwakt immuunsysteem door langdurige negatieve stress of ziekte.

• Hormonale disbalans door het langdurig gebruik van de anticonceptiepil.

• Langdurig gebruik van corticosteroïden (cortisonpreparaten, prednison), chemotherapie/ bestraling en zwangerschap(pen)

• Langdurige blootstelling aan gifstoffen (kwik, lood, alcohol).

Een aantal van deze factoren (zoals antibiotica, anticonceptiepil enz.) kunnen inderdaad een candida-infectie in de hand werken. Maar het gaat dan om specifieke infecties van huid, mond of vagina. Een veralgemeende candida-infectie is alleen aangetoond bij ernstig verzwakte mensen.

Lees ook: Candida-infectie (candidiasis)

Welke klachten worden hierdoor veroorzaakt?

Het candida-syndroom zou een hele resem uiteenlopende symptomen en klachten veroorzaken.

• Maag- en darmklachten: buikpijn, maagpijn, verstopping of diarree, droge mond, maagzuur, een opgeblazen gevoel, winderigheid, slijm bij de ontlasting enz.

• Klachten die te maken hebben met een overactief immuunsysteem: voedselovergevoeligheid, voedselallergie, overgevoeligheid voor chemische luchtjes en parfum, andere overgevoeligheden

• Klachten die te maken hebben met een verzwakt immuunsysteem: steeds terugkerende infecties, zoals keelontstekingen, verkoudheden of vaginale infecties.

• Psychische klachten: huilbuien, depressie, angst- en paniekaanvallen, geheugenstoornissen, concentratiestoornissen, verwarring, stemmingswisselingen, gevoelens van onwerkelijkheid, nervositeit, duizeligheid, totaal geen weerstand hebben tegen stress

• Hormonale klachten: verlies van libido; bij vrouwen: verstoorde menstruatie; bij mannen: impotentie.

• Hypoglycemie (te lage bloedsuikerspiegel).

• Huidklachten: eczeem, kalknagels, zwemmerseczeem, chronische uitslag, jeuk, haaruitval enz.

• Diverse pijnklachten: hoofdpijn, gewrichtspijnen, spierpijn, oorpijn, tintelende en slappe spieren enz.

• Slaperigheid, (chronische) vermoeidheid.

Al deze klachten hebben vaak te maken met specifieke aandoeningen. Er bestaat tot nu toe geen enkel wetenschappelijk bewijs dat deze klachten veroorzaakt worden door Candida.

Hoe wordt de diagnose gesteld?

Om de diagnose van het candida-syndroom te stellen, worden allerlei methoden voorgesteld, zoals Levend Bloed Analyse (LBA), elektro-acupunctuur, kinesiologie, bio-resonantie enz.

Wetenschappelijk onderzoek heeft nooit kunnen aantonen dat deze methoden Candida albicans of een infectie met deze gist kunnen opsporen.

Op internet zijn ook tests te vinden waarbij een hele resem symptomen en klachten worden opgesomd. Indien u meerdere van deze klachten heeft, zou de kans op een Candida-infectie van de darm zeer groot zijn.

De lijst met klachten is zo uitgebreid en zo divers dat wellicht 100% van de bevolking het candida-syndroom heeft.

Hoe wordt het candida-syndroom behandeld?

Voor de behandeling van het candida-syndroom wordt meestal een anti-candidadiëet aangeraden, al dan niet in combinatie met geneesmiddelen en of allerlei voedingssupplementen.

Anti-Candida Diëet
Er bestaan verschillende anti-candida diëten, maar in hoofdzaak komt het erop neer dat bepaalde voedingsmiddelen die veel suikers en gisten bevatten moeten vermeden worden, en andere meer moeten gegeten worden.

• Af te raden voedingswaren:
- Suiker of suikerhoudende producten (honing, druivensuiker enz.).
- Gewoon brood met gist
- Geraffineerde koolhydraten, dus geen witmeelproducten of witte rijst
- Schimmelhoudende producten, zoals champignons, schimmelkaas enz.
- Varkens- en kalfsvlees
- Zoet fruit, zoals meloenen, peren, aardbeien, bananen, druiven
- Alles uit blik.
- Melk, melkproducten;
- Koffie
- Suikerhoudende frisdranken;
- Alcoholische dranken
- Voedingswaren waaraan geur-, kleur- of smaakstoffen zijn toegevoegd.
- Barbecue

• Aangeraden producten
- Zuurdesem brood, roggebrood, …
- jonge kaas, platte kaas
- ei,
- tomaat
- rauwkost, vooral groenten met veel vezel en relatief weinig koolhydraten
- Citroenen, grapefruit, zure appels, avocado's, papaja, aalbessen, bosbessen, blauwe bessen.
- Vis, lams-, schapen-, geiten-, kippen- en rundvlees.
- Walnoten, amandelen en hazelnoten
- Kruidentheeën
- Tomaten-, grapefruit-, citroen- en groentesap, en andere vers geperste sappen, mits niet zoet.


Voedingssupplementen
Omdat het Candida-syndroom zou te maken hebben met een verzwakt of verstoord immuunsysteem, worden tal van supplementen aangeraden, zoals vitamine A, B en C, zink , magnesium, propolis, knoflookextract, oregano-olie, enz.
Probiotica worden aangeraden om de darmflora te versterken of te normaliseren.

Er is geen enkel bewijs dat anti-Candida-diëten helpen.

• Geraffineerde suikers zijn wel een voedingsbodem voor Candida albicans, maar er bestaat geen bewijs dat het weglaten van geraffineerde suikers een effect heeft op de groei van deze gisten.

• Candida albicans is niet in staat om lactose (melksuiker) te gebruiken om te groeien. Het is daarom niet zinvol om melkproducten weg te laten.

• Over de vraag of fructose (vruchtensuiker) de groei van Candida albicans kan bevorderen biedt de wetenschappelijke literatuur geen duidelijkheid.

• Het is aangetoond dat het niet helpt om bakkersgist en andere gist- en schimmelsoorten te vermijden.

• Probiotica kunnen wellicht zinvol zijn om tijdens een antibioticakuur te helpen om goede bacteriën te beschermen. Maar dat ze de ontwikkeling van Candida kunnen tegengaan, is niet aangetoond.

Een anti-Candida-dieet kan juist klachten veroorzaken of klachten verergeren. Het weglaten van melkproducten en fruit leidt namelijk op termijn tot een tekort aan vezels, vitamines en mineralen.