Hoogspanningslijnen en de ziekte van Alzheimer

nieuws Onlangs is een Zwitsers onderzoek gepubliceerd (Am J Epidemiol, 2009; 169(2):167-175) waarin bij mensen die meer dan 10 jaar binnen een afstand van 50 meter van een hoogspanningslijn woonden ongeveer een verdubbeling is waargenomen van het aantal sterfgevallen waarbij de ziekte van Alzheimer als belangrijkste of bijkomende doodsoorzaak is geregistreerd.
De commissie Elektromagnetische velden van de Nederlandse Gezondheidsraad heeft in overleg met het Kennisplatform Elektromagnetische Velden en Gezondheid dit onderzoek beoordeeld.
Het betreft het eerste onderzoek naar een mogelijke relatie tussen het wonen in de buurt van hoogspanningslijnen en sterfte aan of met de ziekte van Alzheimer. Het onderzoek is zorgvuldig uitgevoerd, maar het heeft een aantal, deels onontkoombare, beperkingen. Zo werd bv. de blootstelling aan magnetische velden niet gemeten. De onderzoekers hebben gekeken naar de afstand van het woonadres tot een hoogspanningslijn als maat voor de blootstelling aan laagfrequente magnetische velden. Er kan dan ook geen verband gelegd worden tussen blootstelling aan het magnetische veld en het onderzochte effect. In het licht hiervan vindt de commissie de conclusie van de onderzoekers, dat de resultaten ondersteuning bieden aan de hypothese dat magnetische velden een rol spelen in het ontstaan van de ziekte van Alzheimer en seniele dementie, te ver gaan.
Juist vanwege die beperkingen kan uit dit ene onderzoek naar het verband tussen wonen in de nabijheid van hoogspanningslijnen en de ziekte van Alzheimer geen conclusie over een oorzakelijk verband worden getrokken. In het algemeen geldt voor dit soort epidemiologisch onderzoek dat pas conclusies kunnen worden getrokken over oorzaak en gevolg als de resultaten van meerdere onderzoeken in dezelfde richting wijzen. Dat geldt des te meer als het gaat om een zwak verband tussen blootstelling en ziekte.
De commissie kan op grond van de nu beschikbare epidemiologische gegevens geen conclusies trekken over een mogelijk oorzakelijk verband tussen langdurige blootstelling aan laagfrequente magnetische velden en een verhoogd risico op sterfte aan of met de ziekte van Alzheimer. Bovendien zijn er momenteel geen aanwijzingen voor een biologisch mechanisme.
De commissie vindt wel dat de resultaten van het Zwitserse onderzoek, in combinatie met de gegevens uit de studies die in arbeidssituaties zijn gedaan, aanleiding geven tot nader onderzoek.