Gerelateerde artikels
Twaalf manieren om je risico op dementie te verminderen
dossier Geen enkele maatregel kan de ontwikkeling van dementie en de ziekte van Alzheimer, met zekerheid voorkomen. Aanpassingen van de levensstijl kunnen het risico echter wel aanzienlijk verkleinen.
Naarmate we ouder worden, wordt de neuronale activiteit minder efficiënt, wat de cognitieve functies beïnvloedt. Dat verklaart waarom ouderen vaak te maken krijgen met geheugenverlies of oriëntatiemoeilijkheden. Het grote probleem is echter dat de hersenen kwetsbaar worden voor neurodegeneratieve ziekten, en als dit pathologische proces eenmaal begint, is het zo goed als onmogelijk om het terug te draaien. In het beste geval kunnen behandelingen de achteruitgang vertragen.
Preventie - "houd je hersenen zo lang mogelijk jong" - is dan ook een belangrijke factor om het risico op dementie, en met name de ziekte van Alzheimer, te verkleinen. Enige tijd geleden heeft de American Heart Association de zogeheten "Life's Simple 7" opgelijst, d.w.z. de zeven belangrijkste parameters voor een betere cardio- (hartaanval, enz.) en cerebrovasculaire (beroerte) gezondheid. Aangezien cognitieve gezondheid (geheugen, aandacht, redeneren, enz.) nauw verbonden is met cardiovasculaire gezondheid, heeft de AHA nu in samenwerking met een team van de Universiteit van Michigan de lijst uitgebreid naar twaalf kernpunten die focussen op de preventie van dementie.
1. Behandel hoge bloeddruk (hypertensie)
Een verhoogde bloeddruk op middelbare leeftijd is een belangrijke risicofactor voor dementie.
Lees ook: Van een gezonde buik tot een gezond brein
2. Beweeg voldoende
Mensen die tot op hoge leeftijd fysiek actief zijn, hebben tot 50 procent minder kans op dementie dan ouderen die niet of nauwelijks bewegen.
Lees ook: ‘Elke stap telt’, benadrukt nieuw officieel bewegingsadvies
3. Stop met roken
Roken verhoogt rechtstreeks en onrechtstreeks het risico op dementie. Mensen die (veel) roken hebben tot 50 procent meer kans op dementie dan mensen die niet roken. Stoppen met roken is dus de boodschap.
4. Let op je dieet
Er zijn voldoende bewijzen dat een mediterraan dieet onrechtstreeks een gunstig effect op het risico op dementie en het ontstaan van dementie kan uitstellen bij mensen met milde cognitieve problemen. Het helpt namelijk tegen overgewicht, hart- en vaatziekten, hoge bloeddruk, diabetes type 2 enzovoort, allemaal risicofactoren voor dementie. Een mediterraan dieet bestaat hoofdzakelijk uit groenten en fruit, peulvruchten, granen, noten en zaden, vis, gevogelte en olijfolie, en relatief weinig (rood) vlees en melkproducten.
Lees ook: Is vlees kankerverwekkend?
5. Blijf sociaal actief
Sociaal isolement en eenzaamheid op latere leeftijd is een belangrijke risicofactor voor dementie, die mogelijk even zwaar doorweegt als een hoge bloeddruk en gebrek aan beweging. Het is dan ook erg belangrijk om zo veel mogelijk sociaal actief te blijven. Mensen met een actief sociaal leven zijn beter in staat om de symptomen van dementie 'op te vangen'. Dat betreft zowel contacten met familie, vrienden en buren als activiteiten in verenigingsverband, vrijwilligerswerk...
6. Behandel gehoorverlies
Gehoorverlies op middelbare leeftijd (vanaf 55 jaar) zou verantwoordelijk zijn voor 9,1 procent dementierisico. Zelfs licht gehoorverlies na de leeftijd van 55 jaar zou het risico om op latere leeftijd dementie te ontwikkelen, verhogen. Laat daarom je gehoor onderzoeken en gebruik een hoorapparaat wanneer dat nodig is.
7. Behandel een depressie
Een depressie op latere leeftijd zou verantwoordelijk zijn voor zowat 4 procent van het dementierisico. Het gebruik van bepaalde antidepressiva zou het risico kunnen verlagen.
8. Wees waakzaam voor diabetes
Mensen met diabetes lopen gemiddeld twee keer zoveel risico op dementie als mensen zonder diabetes.
9. Streef naar een gezond gewicht
Het aantal mensen met zowel dementie als overgewicht neemt overal ter wereld toe. Het hart- vaatstelsel is hier een belangrijke schakel tussen. Immers is al langer bekend dat overgewicht het risico op hart- en vaatziekten vergroot. Tegelijk is een goede doorbloeding belangrijk voor een optimale hersenfunctie.
Lees ook: Waarom is buikvet zo gevaarlijk en wat kan je eraan doen?
10. Vermijd overmatig alcoholgebruik
The Lancet Commission, dat ongeveer elke twee jaar een rapport uitbrengt over wat er in de wetenschap bekend is over het risico op dementie, heeft eind juli gemeld dat er nu voldoende bewijs is dat zwaar drinken (meer dan 3 glazen per dag) een zeer negatief effect heeft op het brein. De experts baseren zich onder andere op een grote Franse studie uit 2018. Van de ruim 50.000 gevallen van dementie op jonge leeftijd, was meer dan de helft een zware drinker. Ongeveer één derde van de zware drinkers had zelfs last van alcoholmisbruik.
11. Zorg voor een goede nachtrust
De afgelopen jaren is er steeds meer bewijs gevonden voor een verband tussen langdurige slaapproblemen en het risico op de ziekte van Alzheimer. Een slechte nachtrust heeft trouwens ook een negatieve invloed op mensen die al dementeren. Ze functioneren minder goed en het kan zorgen voor eiwitopstapelingen en daardoor verdere achteruitgang. Mensen met dementie worden overdag vaak minder actief. Hierdoor zijn ze 's avonds in bed minder moe, wat nefast is voor de slaap.
Lees ook: 20 tips om beter te slapen
12. Let op je cholesterol
Cholesterol stimuleert de vorming van schadelijke eiwittenneerslagen, die een verwoestend effect hebben op de hersenen van mensen met Alzheimer. Het verlagen van het cholesterolgehalte in de hersenen kan volgens onderzoekers helpen bij het voorkomen of verlichten van de ziekte.
Al deze factoren, waarvan de invloed op het risico van dementie per topic zeer uiteenlopend is, houden dus hoofdzakelijk verband met het gedrag van alledag. Je kan dus op elk moment je levensstijl aanpassen om het risico op dementie te verlagen. Bedoeling is dan ook dat ieder voor zich zijn zwakke punten kan identificeren en de gewoontes aanpassen waar mogelijk, en dat de huisarts de aanpak voor zijn of haar patiënten kan personaliseren. Hieraan moet worden toegevoegd dat de aanpassing van deze risicofactoren niet alleen bijdraagt tot een goede gezondheid van de hersenen, maar ook tot die van het lichaam in zijn geheel, of het nu gaat om hart- en vaatziekten, stofwisselingsziekten of andere.
Bronnen
auteur:
Sofie Van Rossom,
gezondheidsjournalist
