Gerelateerde artikels
Diabetes en ramadan: hoe veilig vasten?
In dit artikel
Diabetes en ramadan: hoe veilig vasten?
dossier
In 2024 starten moslims de ramadan op zaterdag 9 maart. Ze vasten dan een maand lang elke dag, tussen zonsopgang en zonsondergang. Voor diabetespatiënten is dat echter niet evident.
Risico's vasten met diabetes
© Getty Images
Vasten is een belangrijk onderdeel van de ramadan. Wie gezond is, kan doorgaans zonder problemen deelnemen, maar voor mensen met diabetes ligt dat toch moeilijker. “Diabetespatiënten kunnen door te vasten last krijgen van een te hoge of een te lage bloedsuikerspiegel”, zegt Malika El Moussaoui, diëtiste en diabeteseducator bij ZNA Middelheim. “Een signaal van zo’n te lage bloedsuikerspiegel is zweten of een wazig zicht hebben. Wanneer je die alarmsignalen niet tijdig herkent en dus niet meteen ingrijpt, kan dat een ziekenhuisopname tot gevolg hebben.”
“Ook een hyperglycemie is een gevaar. Een hyper treedt vaker in de nacht op, na een uitgebreide Iftar-maaltijd”, vult Fatima Ait-Taleb aan, diabetesverpleegkundige bij Diabeter Schiphol. “Een andere risicofactor is uitdroging door vochttekort. Dat ontstaat als je door hogere bloedsuikers meer vocht verliest dan iemand die geen diabetes heeft. Als je uitdroogt, werkt de onderhuidse insuline minder goed. Dan kan iemand met type-1-diabetes snel ontregelen en een gevaarlijke diabetische ketoacidose (DKA) ontwikkelen. Naast uitdroging en ontregeling kan er ook trombose ontstaan.”
Lees ook: Uitdroging: symptomen en wat te doen?
Richtlijnen: vasten met diabetes
Volgens de Koran is niet iedereen verplicht om aan het vasten deel te nemen. Vasten mag geen schade toebrengen aan iemands gezondheid. Mensen met diabetes lijden aan een chronische ziekte en zijn dus vrijgesteld van het vasten. Maar voor sommige moslims is deelnemen aan de ramadan heel belangrijk.
Voor zorgverleners en personen met diabetes die na overleg met de behandelend arts toch beslissen om mee te doen aan de ramadan, hebben ZNA Middelheid en de Diabetesliga een educatiemap samengesteld. “Deze educatiemap moet een brug vormen tussen zorgverlener en patiënt om het onderwerp ramadan bespreekbaar te maken”, zegt El Moussaoui. De educatiemap geeft een antwoord op vragen die moslims met diabetes elk jaar stellen aan artsen. In de vorm van een visuele educatiemap en folder krijgen ze toegankelijk informatie en praktische richtlijnen.
In de educatiemap vind je onder meer informatie over het belang van het meten van je bloedsuikerspiegel en van alertheid voor complicaties (lage suiker, hoge suiker, buikpijn, ...). Je vindt ook antwoord op vragen zoals: wat moet je doen bij een hypo en bij ziekte? Hoe kan je het vasten het best verbreken? En hoe kan je compenseren voor het niet-vasten?
Lees ook: Een bommetje vezels en suikers: hoe gezond zijn dadels?
Tips voor een veilige ramadan
We geven enkele waardevolle tips voor wie als moslim met diabetes deelneemt aan de ramadan:
- Bespreek met je arts hoe je de insulinetoediening, of dat nu met injecties is of met de pomp, kan afstemmen op het andere eetpatroon tijdens de ramadan.
- De ochtend- en avondmaaltijd bevatten meestal meer koolhydraten dan wat je normaal gesproken eet, waarschijnlijk is er dus meer insuline nodig. Blijf goed koolhydraten tellen.
- Sla de Sahur, de maaltijd vlak voor zonsopgang, niet over. Maak gebruik van de maaltijd en zorg dat die een lage glykemische inhoud heeft. Kies dus voor complexe koolhydraten die lang verzadigen en die voldoende eiwitten en vetten bevatten. Zo heb je een kleinere kans op glucosepieken en heb je minder snel honger tijdens de dag. Drink ook voldoende tijdens de maaltijd.
- Bewaar een deel van de maaltijd of het nagerecht tot na het moskeebezoek en ga, indien mogelijk, te voet of met de fiets naar de moskee. Dit kan wat extra lichaamsbeweging en lagere bloedglucosewaarden opleveren.
- Intensief bewegen overdag geeft veel risico op het krijgen van een hypoglycemie.
- Drink genoeg water op de momenten dat je mag drinken.
Lees ook: Hypoglycemie (hypo): symptomen, oorzaken en behandelingen
Bronnen:
auteur:
Sara Claessens,
gezondheidsjournalist
