Brandwonden: water, de rest komt later

dossier Door snel en correct te reageren, kan de omvang en de ernst van een brandwonde vaak sterk beperkt worden. Maar wat betekent dit concreet? Wat moet je doen, en vooral niet doen wanneer je zelf of iemand uit je omgeving zich verbrandt?

• De eerste stap is steeds: water". Houd het verbrande lichaamsdeel gedurende 15 minuten onder zacht stromend water van 15 à 18° C. Gebruik geen ijskoud water omdat het lichaam dan te sterk afkoelt. Vooral bij kinderen en zwaar verbranden moet je dit vermijden. Leg ook nooit ijs op de verbrande lichaamsdelen. Wanneer de brandwonden te uitgebreid of te verspreid zijn, kan je het slachtoffer ook in een bad met koud water leggen. Of dep de verbrande plekken met koude compressen die je voortdurend vernieuwt.

• Voorkom huidinfecties. Een brandwonde van de eerste graad moet je ontsmetten met kleurloos ontsmettingsmiddel. Breng eventueel op de ontsmette huid een laagje zalf aan op basis van zilversulfadiazine (Flammacerium, Flammazine, Sulfasil). Dek af met steriel gaasverband. Een brandwonde van de tweede graad bedek je het best met zalf op basis van zilversulfadiazine of een speciaal voor dit doel bestemd verband. Vraag raad aan je arts of apotheker.

• Smeer in geen geval vetstof (olie, boter...) op een brandwonde: je loopt het risico dat de huid vuil wordt en infecteert.

• Trek kledingstukken alleen uit wanneer dit heel vlot gaat of wanneer de verbranding is veroorzaakt door scheikundige producten. Kleren die aan de huid blijven kleven mag je in geen geval lostrekken.

• Probeer wel om ringen en andere sieraden te verwijderen.

Tracht ook de ernst van de verbranding in te schatten. Hiervoor bestaan drie criteria:

1) de graad van de verbranding
2) de uitgestrektheid van de verwondingen
3) de plaats van de verbranding (getroffen lichaamsdelen)

Bij ernstige brandwonden is onmiddellijke medische bijstand vereist en moet het slachtoffer zo snel mogelijk naar een gespecialiseerd brandwondencentrum worden overgebracht.

1. De graad van de verbranding

Er bestaan 3 graden van verbranding.

• Bij een brandwonde van de eerste graad is alleen het bovenste laagje van de huid, de opperhuid, getroffen. De huid is rood en doet erg pijn, zoals bij een zonneslag. Normaal gezien is de huid na enkele dagen volledig hersteld en zijn er geen littekens.

externe link : Afbeelding 1e graads brandwond

• Bij een brandwonde van de tweede graad is niet alleen de opperhuid, maar ook de bovenste laag van de huid zelf aangetast. Op de verbrande plek vormen zich blaren, de huid is rood-wit gevlekt en doet pijn. De genezing duurt enkele weken, en vaak blijft achteraf nog een litteken zichtbaar. Al naargelang de omvang, kan een brandwonde van de tweede graad als matig ernstig of ernstig worden beschouwd.

externe link : Afbeelding 2e graads brandwond (diep)

• Bij een brandwonde van de derde graad zijn alle huidlagen verkoold. De huid ziet eruit als karton, en is wit of donker gekleurd. Omdat ook de zenuwen die doorheen de huid lopen verbrand zijn, voelt het slachtoffer vaak helemaal geen pijn. Een brandwonde van de derde graad geneest niet meer. Een huidtransplantatie is nodig, ook om ernstige littekens en misvormingen tegen te gaan;

Het is voor een leek niet altijd gemakkelijk om de graad van de brandwonden te bepalen. Bij de minste twijfel moet je dan ook een arts raadplegen.

externe link : Afbeelding 3e graads brandwond

2. De omvang van de verbranding

De omvang van de brandwonden is vaak moeilijk te becijferen, maar er bestaat wel een praktische vuistregel: men spreekt men van een ernstige verbranding wanneer het gaat om een brandwonde van de tweede graad die zich uitstrekt over een oppervlakte groter dan de helft van de handpalm van het slachtoffer.

3. De getroffen zone

Brandwonden in het aangezicht, op de handen (en de binnenkant van de polsen), in de huidplooien of op de geslachtsorganen moeten altijd als ernstig worden beschouwd, ongeacht hun omvang.