Brood maakt niet dik

nieuws In het recente boek 'Wheat belly' (‘Broodbuik’ in Nederlandse vertaling) – dat een bestseller is in de Verenigde Staten - beweert de Amerikaanse cardioloog William Davis dat tarweproducten ongezond zijn. Brood en andere tarweproducten die gluten bevatten, zouden volgens de auteur tal van problemen kunnen veroorzaken, zoals overgewicht en een ‘broodbuik’, huiduitslag, ADHD, darmproblemen, diabetes enzovoorts. Tarwe zou, nog steeds volgens dr. Davis, zelfs de grootste schuldige zijn voor de wereldwijde obesitasepidemie. Het dikmakend effect zou te wijten zijn aan twee eiwitten, gliadine en gluteninen, die onderdeel uitmaken van de gluten in tarwe. Deze stoffen hebben een werking die lijkt op die van opiaten en zouden daarom verslavend zijn, waardoor je teveel eet.
Helaas is dit dikke onzin: er bestaat geen enkel bewijs voor deze beweringen. Integendeel zelfs: onderzoek toont aan dat brood géén dikmaker is. Ook voor de bewering dat gluten ziek maken of verslavend werken, bestaat geen enkel bewijs.

Brood is geen dikmaker

Brood is in een klassiek voedingspatroon een belangrijke energieleverancier. Minder brood eten betekent voor velen dan ook minder energie innemen en dat is een efficiënte manier om op korte termijn gewicht te verliezen.

De vraag is echter of weinig of geen brood en andere graanproducten eten een goede strategie is om ook op lange termijn een gezond gewicht te behouden. Een recente vergelijking van 38 epidemiologische studies toonde aan dat het merendeel van de studies geen negatief effect vond van het eten van brood op het lichaamsgewicht: 15 studies vonden een gunstige relatie met de inname van brood en in het bijzonder met volkoren brood, 12 vonden geen relatie en 5 vonden een negatief effect van voornamelijk wit brood.

Ook de bewering dat brood en andere graanproducten de buikomtrek doen toenemen met een verhoogd risico op hart- en vaatziekten en diabetes type 2 tot gevolg, werd in deze analyse niet bevestigd. Voedingspatronen met volkorenbrood blijken eerder geassocieerd met een kleinere buikomtrek. De resultaten voor voedingspatronen met geraffineerde broodsoorten zijn minder eenduidig. De meeste studies vonden ook voor deze voedingspatronen een gunstig effect op zowel het lichaamsgewicht als de buikomtrek maar 5 studies vonden een mogelijke ongunstig effect op de buikomtrek.

Voedingsdeskundigen zijn dan ook van mening dat in een evenwichtige voedingspatroon brood en bij voorkeur volkorenbrood een gezonde energieleverancier is en zijn plaats als belangrijk basisvoedingsmiddel behoudt. De consumptie van de aanbevolen hoeveelheden brood op zich is geen oorzaak van overgewicht en obesitas. Overgewicht is voornamelijk het gevolg van een te hoge energie-inname in vergelijking met het energieverbruik, onafhankelijk van welk voedingsmiddel de energie levert. Verschillende studies bevestigen dat een evenwichtig voedingspatroon in overeenstemming met de aanbevelingen de beste garantie biedt op de preventie van overgewicht en een teveel aan abdominaal vet.

De glycemische index van brood is geen reden om geen brood te eten

De glycemische index (GI) is een maat voor de gemiddelde hoeveelheid glucose in het bloed na het innemen van een bepaald voedingsmiddel of een maaltijd gedurende een bepaalde tijd in vergelijking met een referentievoedingsmiddel.
Afhankelijk van het type heeft brood een middelmatige tot hoge GI. Brood wordt echter meestal samen met andere voedingsmiddelen gegeten. Het beleg op het brood en de drank die bij de broodmaaltijd wordt gedronken beïnvloeden ook sterk de glycemische respons (het effect van de toename van de bloedsuikerspiegel van een voedingsmiddel).
Brood levert naast koolhydraten ook essentiële voedingsstoffen zoals voedingsvezels, eiwitten, vitaminen (vooral van de B-groep) en mineralen. De GI van brood vormt geen reden om brood van het menu te schrappen.

Gluten maken niet ziek

Gluten zijn eiwitbestanddelen die voorkomen in graansoorten zoals tarwe, rogge, gerst, spelt en in mindere mate in haver. De graansoorten die gluten bevatten zijn het best geschikt om er brood van te maken. Het zijn immers net de gluten die zorgen voor het typische luchtige kruim van het brood.
Gluten worden door het overgrote deel van de mensen zonder problemen verteerd. Ongeveer 1 op 100 mensen lijdt echter aan coeliakie of glutenintolerantie. Zij verteren gluten niet goed en moeten levenslang een glutenvrij dieet volgen.
Het volgen van een glutenvrij dieet zonder medische reden is omwille van meer risico op voedingstekorten ten stelligste af te
raden.