Gerelateerde artikels
Orthosomnia: als je slaapkwaliteit een obsessie wordt
In dit artikel
Orthosomnia: als je slaapkwaliteit een obsessie wordt
dossier
Een ononderbroken, kwalitatieve nacht van 8 uur slaap, daar droom je van, maar de gegevens van je smartwatch laten teleurstellende, zelfs zorgwekkende resultaten zien. Als gevolg daarvan ben je zo ongerust dat... je de hele nacht ligt te piekeren. Klopt? Dan lijd je aan orthosomnia, een vorm van slapeloosheid die wordt veroorzaakt door een obsessie voor perfecte slaap.
Lees ook: Hoeveel slaap heb je écht nodig?
Wat is orthosomnia?
Orthosomnia is een slaapstoornis die wordt gekenmerkt door een buitensporige obsessie met de kwaliteit van je slaap, wat uiteindelijk het inslapen en rusten belemmert. Deze relatief recente term werd bedacht door klinisch psycholoog Kelly Baron, hoogleraar gezins- en preventieve geneeskunde aan de Universiteit van Utah. Het komt van het Griekse woord ortho (juist, correct) en somnie (slaap), wat duidt op een verlangen naar een 'perfecte' slaap.
Lees ook: Waarom slaap je slechter als je ouder wordt?
Wanneer apps om je slaap te tracken je 's nachts wakker houden
© Getty Images
Orthosomnia wordt vaak in verband gebracht met het gebruik van slaaptracking-technologieën en -toepassingen, zoals smartwatches. Tegenwoordig bieden de algoritmen in geconnecteerde apparaten statistieken die:
- de totale duur van je slaap analyseren, de tijd die je doorbrengt in de verschillende slaapfasen (licht, diep, REM...),
- je een “slaapscore” geven op basis van de kwaliteit van je slaap,
- gegevens verstrekken over je ademhaling en hartslag tijdens de nacht.
Door deze gegevens constant in de gaten te houden, ontwikkelen orthosomniacs een angst die gekoppeld is aan de resultaten die ze krijgen. “Hoe meer aandacht we aan iets besteden, hoe meer we onze hersenen trainen om zich er zorgen over te maken”, legt specialist Kelly Baron uit. Deze stress zorgt er vervolgens voor dat je niet goed slaapt, wat leidt tot een vicieuze cirkel van zelf veroorzaakte slapeloosheid.
Lees ook: Tellen de uren slaap voor middernacht dubbel?
Hoe goed werkt de slaap tracker in je horloge?
Als je apps verstandig gebruikt, kunnen ze je helpen bij het identificeren van factoren die de kwaliteit van je slaap beïnvloeden. Je kunt bijvoorbeeld merken dat je slaap wordt verstoord op nachten dat je laat hebt gegeten, alcohol hebt gedronken of overdag niet hebt gesport. Je kunt dan je levensstijl aanpassen zodat je geniet van nachten die bijna perfect zijn. Het is wel belangrijk om te onthouden dat de geregistreerde gegevens en de gebruikte toepassingen zelden foutloos zijn. “Tegenwoordig gebruiken trackers van goede kwaliteit vaak multi-sensorgegevens (beweging, hartslagvariabiliteit, enz.). Ze hebben dus grote vooruitgang geboekt op het gebied van nauwkeurigheid. Maar zolang de sensoren niet daadwerkelijk hersengolven meten zoals we dat in een slaapkliniek doen, blijven deze gegevens slechts schattingen”, legt Kelly Baron uit. Een arts is daarom het beste in staat om een grondige beoordeling van je geval uit te voeren om een slaapstoornis te diagnosticeren en een persoonlijk behandelplan aan te bevelen.
|
Lees ook: 11 symptomen van (chronisch) slaaptekort
Wat zijn de symptomen van orthosomnia?
Orthosomnia is geen erkende medische aandoening. Er is dus geen vaste lijst met symptomen. Zorgverleners zijn het echter eens over de volgende diagnostische criteria:
- Angst en prikkelbaarheid gekoppeld aan de resultaten van slaaptrackers,
- Overmatig vertrouwen in de gegevens die connected apparaten verzamelen,
- Constante behoefte om de slaap te optimaliseren,
- Moeite om in slaap te vallen ondanks dat je je moe voelt,
- Vaak wakker worden 's nachts,
- Te vroeg wakker worden,
- Gevoel van niet-herstellende slaap,
- Slaperigheid overdag,
- Concentratie- of geheugenproblemen.
Lees ook: Blauw licht en het effect op slaap
Gevolgen en risico's van orthosomnia
Orthosomniapatiënten hebben de neiging om buitensporig veel vertrouwen te stellen in de gegevens van hun verbonden apparaten, soms zelfs meer dan in de diagnose van hun arts. Dit kan leiden tot zelfdiagnose en potentieel gevaarlijke zelfmedicatie: voedingssupplementen op basis van melatonine, slaappillen enzovoort.
Sommige mensen proberen hun slaapcyclus koste wat het kost te corrigeren, met het risico dat ze bestaande slaapstoornissen verergeren. De mogelijke gevolgen zijn chronisch slaaptekort, verhoogde stress, prikkelbaarheid en vermoeidheid overdag.
Lees ook: Waarom word je ’s nachts altijd wakker op hetzelfde uur?
Behandeling van orthosomnia
Denk je dat je geobsedeerd bent door je slaap? Experts raden aan een stapje terug te doen van slaaptracking-apps. Dit is hun advies:
- Verminder je gebruik van deze apps. “Als je je gefrustreerd of angstig voelt, is het een goed idee om te proberen een pauze te nemen van slaaptracking,” adviseert Jennifer Mundt, slaapspecialist en professor aan de Universiteit van Utah, ”omdat angst verre van bevorderlijk is voor in slaap vallen.”
- Laat de gegevens los en concentreer je op hoe je je voelt. Een meer natuurlijke aanpak is soms veel effectiever voor een goede nachtrust. Luister naar je lichaam in plaats van alleen op statistieken te vertrouwen. “Het simpele feit dat je 's ochtends een wekker nodig hebt, kan een teken zijn dat je niet genoeg slaapt.”
- Beheers stress en angst door ontspanning of meditatie.
- Zorg voor een goede slaaphygiëne. Ga op regelmatige tijden naar bed, gebruik geen schermen voor het slapengaan, creëer een omgeving die bevorderlijk is voor rust... “Slaap is niet iets wat je kunt controleren of beheersen. Maar je kunt er wel voor zorgen dat je in goede omstandigheden naar bed gaat”.
- Cognitieve gedragstherapie (CGT): deze vorm van therapie wordt gebruikt om slaapstoornissen, waaronder slapeloosheid, te behandelen.
Lees ook: Cafeïne en slaap: wanneer drink je best je laatste koffie?
Bronnen:
https://edition.cnn.com
https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov
https://www.sleepfoundation.org
auteur:
Olivia Regout,
gezondheidsjournalist
