Gerelateerde artikels
Het verhaal van Agath: anorexia nervosa
mijn-verhaal
De letterlijke betekenis van ‘anorexia nervosa’ luidt ‘een gebrek aan eetlust door een psychische oorzaak’. Maar dat klopt niet helemaal met de realiteit, want anorexia of magerzucht is eigenlijk een eetstoornis. Mensen die eraan lijden, hebben wel honger maar ze onderdrukken die kost wat kost omdat ze angst hebben om bij te komen in gewicht. Door zichzelf uit te hongeren vertonen ze na verloop van tijd een extreem ondergewicht, wat allerlei ernstige fysieke problemen met zich meebrengt en zelfs de dood tot gevolg kan hebben.
Anorexiapatiënten hebben een verstoord beeld van hun lichaam. De precieze oorzaken van de eetstoornis zijn niet bekend, maar ze komt vooral voor bij jonge vrouwen. Vaak wordt geopperd dat een negatief zelfbeeld en overdreven perfectionisme de belangrijkste triggers zijn, maar wetenschappelijk is dat niet bewezen. Volgens een studie aan de Britse Lancaster University die dateert van 2016 moet de oorzaak zelfs in een totaal andere hoek worden gezocht: een foutje in het immuunsysteem na een bacteriële of virale infectie zou aan de basis van anorexia kunnen liggen.
(bron: www.gezondheidsnet.nl)
|
Wij waren vooral geïnteresseerd om te horen wat er omgaat in het hoofd van iemand die aan anorexia lijdt en hoe zo iemand plots de klik maakt om uit die diepe en duistere put naar boven te klauteren. We gingen luisteren naar de 21-jarige Agath, studente communicatiemanagement aan Howest. Zij slaagde erin om de rust in haar hoofd terug te vinden en gaat de toekomst nu met open armen tegemoet! Een moedige getuigenis en een aangrijpend verhaal. |
Agath, hoe heb jij zelf je eetstoornis ervaren?
Ik heb die vooral ervaren als een zeer lastige periode waarin ik moe en zeer uitgeput was. Wat voor mij centraal stond, was de chaos in mijn hoofd. Er was een tweestrijd tussen mijn hoofd enerzijds en mijn lichaam en mijn omgeving anderzijds. Ik had last van schuldgevoelens tegenover ‘eten of niet eten’, maar ook tegenover mezelf en de mensen die ik liefheb. Want in feite ben je als anorexiapatiënt zelf wel bezorgd over je eigen toekomst en vrees je dat je die kapot aan het maken bent terwijl je er eigenlijk niets aan kunt doen.
Maar op de een of andere manier vond ik toch voldoening in de controle die ik had over ‘het (niet) eten’ en over mezelf. Die controle, dat destructieve, en de manier waarop ik mezelf pijn deed, gaven me een verslavend gevoel, het gevoel dat ik het wel verdiende om pijn te hebben.
Wanneer heb je zelf beseft dat je leed aan anorexia?
Er zit wat tijd tussen het moment waarop mijn ouders het beseften en het moment waarop ik zelf tot die conclusie kwam of kon komen, want ik kon het zelf gewoon niet inzien of geloven. Tijdens de eindejaarsperiode 2013-2014 waren we op skireis. Op de ochtend van nieuwjaarsdag werden mijn ouders zeer ongerust en ze hebben mij dat dan ook verteld. Ze zeiden dat mijn eetgedrag niet normaal was, dat ik veel vermagerd was en dat het niet goed ging met mij. Zij hadden dat gezien. Ik wist zelf ook wel dat het niet goed ging met mij, maar ik was tevreden met mijn situatie (ik was te bang voor verandering) en had dus zelf niet door hoe ernstig het was en hoe erg ik eraan toe was.
Mijn ouders hebben toen therapie gezocht en ze hebben begeleiding door een voedingsdeskundige geregeld.
"Je hebt het zelf niet helemaal door tot je op het punt komt dat je leven helemaal gaat veranderen".
Zelf heb ik het pas beseft toen het echt niet meer ging. Dan was het al half maart. Ik had het constant koud, ik kon mij niet meer concentreren op school, ik voelde mij helemaal uitgeblust.
Toch bleef ik mezelf uitputten en eten limiteren. Ik zag het wel in dat ik verkeerd bezig was, maar het was sterker dan mezelf en ik deed dus gewoon verder waarmee ik bezig was.
Op dat moment kan je eigenlijk zelf de echte oorzaak nog niet onderscheiden of er de vinger op leggen; je hebt het nog niet helemaal door dat het een echte eetstoornis is die jou haar wetten oplegt. Je kan het nog geen naam geven en zeggen: het is die eetstoornis die mij die dingen doet doen.
Pas op het moment dat mijn ouders en de dokter zeiden dat ik niet meer naar school mocht gaan, besefte ik ten volle dat ik inderdaad wel een eetstoornis had! Ik was op een punt gekomen waarbij mijn leven helemaal zou veranderen….
Hoe kan de naaste omgeving helpen? Welke rol kunnen zij spelen?
De grootste hulp die je kunt krijgen, is ook de moeilijkste om te geven! Het is zeer belangrijk dat je aan een persoon die aan anorexia lijdt de meeste liefde laat voelen op het juiste moment.
Een voorbeeld: het is logisch dat je ouders tijdens de eetmomenten vaak aandringen dat je je bord uiteet. Maar in je hoofd is de chaos zo groot dat je uitvliegt tegen iemand die een dergelijke opmerking maakt. Een normale tegenreactie van de ouder zou in dat geval boosheid zijn, maar dat is net het laatste wat je nodig hebt. Er is al genoeg ruzie in je hoofd, nog eens extra ruzie daarbuiten kun je er echt niet meer bijnemen.
Dus als je ouders (of een andere persoon) dan kalm kan blijven, niet kwaad worden, superveel geduld hebben en kijken hoe ze het samen met jou kunnen aanpakken, dan is dat de beste manier om je te helpen.
Wat mij ook deugd deed, los van het aspect ‘eten’, is dat mijn ouders probeerden om tijdens hun vrije tijd zoveel mogelijk dingen met mij te doen. Ze namen mij mee naar buiten, want ik zat bijna de hele dag binnen, waardoor ik mijn gedachten toch ietwat kon verzetten. Al was het maar even.
Iets wat mijn mama ook altijd deed, is een elektrisch deken op mijn bed leggen want ik had het altijd koud. Toen ik sliep, kwam ze dan de stekker weer uittrekken. Het lijkt een kleine moeite, maar voor mij was het een groot gebaar! Zo van die kleine liefdevolle dingen, daar was ik zo mee gediend.
"Er is al zoveel chaos in je hoofd waardoor je het niet aankunt om daarbuiten ook nog eens discussies te hebben … Heel veel liefde en geduld van de mensen rondom jou, dat is de beste aanpak".
Wat de vrienden betreft: het is belangrijk dat ook zij je duidelijk maken dat het niet OK is wat je doet, dat je wel degelijk ziek bent, en dat ze daarvan afzien. Veel erover praten, eerlijk met je zijn en naar je luisteren, is het beste wat ze kunnen doen.
Toen ik nog naar school ging, gaven veel vrienden mij complimentjes omdat ik vermagerd was, maar ze zeiden mij na een tijdje ook dat mijn handen of lippen toch wel blauw waren.
Welke reacties kunnen je vrienden beter vermijden?
Als mijn vrienden of kennissen tijdens mijn herstelproces zeiden dat ik er al beter of gezonder uitzag, had ik het daar heel moeilijk mee. Complimentjes over mijn haar, mijn kledij of de accessoires die ik droeg, deden daarentegen wel deugd. De reden daarvan is dat dergelijke complimentjes niet gaan over je eigenlijke ‘lichaam’, over iets waarbij ‘controle’ zo belangrijk is... Het issue zelf kan je als vriend(in) of kennis dus beter vermijden als je iets positiefs wilt zeggen.
Hoe ben je eruit geraakt? Ik las op je blog dat een nutritioniste daarbij een belangrijke rol heeft gespeeld.
Ik werd opgevangen door een nutritioniste die mij iedere keer weer moed gaf en hulp bood. Ze volgde mijn gewicht, vochtpercentage en spiermassa op de voet op, en ze deed heel veel moeite om te checken of mijn lichaam wel OK bleef. Ik had een zeer sterke band met haar en van haar kon ik wel verdragen dat ze met mijn ‘lichaam’ bezig was, omdat ik wist dat ze mij wou helpen. Zij keek niet naar mijn stoornis, maar vooral naar mijzelf! Naar wie ik was als ‘persoon’. Daarom mocht zij wel over mijn lichaam praten. En ik kon over alles praten met haar: over mijn lichaam, maar ook over de problemen of gedachten waarmee ik zat. Zij stond altijd voor mij klaar als ik het moeilijk had. Telkens weer was zij er om mij te helpen.
"Door nieuwe doelen te stellen, niet in termen van gewicht maar in termen van ‘leven’, geraak je uit de modus van het ‘overleven’."
Ik ben er gelukkig echt ‘uit’ geraakt, maar heb toch wel een dieptepunt meegemaakt. Dat heeft mij gestimuleerd om toch een eerste stapje richting genezing te zetten, hoewel ik dat op dat moment niet echt wilde. Op dat dieptepunt had ik een hartslag van 40 slagen per minuut, een BMI van circa 12,5 en een vetmassa die niet meer meetbaar was omdat ze zo klein was. Ik kon niet langer dan vijf minuten rechtstaan en was mij ook niet helemaal meer bewust van wat er rondom mij gebeurde. Er zijn uren waarvan ik mij niets meer herinner…
Ik was opgenomen in het ziekenhuis en om daaruit ontslagen te worden moest ik per dag drie flesjes Fortimel (dat is zeer voedingsrijk drankje) innemen, bovenop mijn opgelegde eetschema. Dat leek heel veel voor mij (uiteindelijk was het niet extreem veel) maar het was de voorwaarde om het ziekenhuis te mogen verlaten. Ik heb dat toch geprobeerd en ik heb het gedaan gekregen.
Daarna ben ik een doel gaan stellen: ieder jaar ga ik samen met mijn ouders en grootouders op reis en ik moest eerst een bepaald gewicht bereiken om veilig op reis te kunnen gaan. Er moest zekerheid zijn dat mijn hart of andere organen niet zouden falen. Ik heb dat gehaald en dus mocht ik mee op reis. Daarna wou ik weer naar school kunnen gaan… en zo stelde ik voor mijzelf steeds weer een nieuw doel dat ik absoluut wilde bereiken.
Hoe is het leven erna? Zijn er bijvoorbeeld nog altijd voedingsmiddelen die je vermijdt?
Het leven na een eetstoornis is zeer mooi: je beseft dat het leven een cadeau is dat je hebt gekregen en dat je er iets van moet maken. Je bent dankbaar voor wat je kunt doen en bereiken. Daarin heeft de ziekte mij dan wel geholpen. Ze heeft mij ook als mens veranderd en opener gemaakt. Na de anorexia heb ik mijzelf beter leren kennen, ik ontdekte het meisje dat ik echt ben.
Qua producten of voeding vermijd ik niets meer. Ik hield voor mijn eetstoornis al van lekker eten en nu eet ik opnieuw supergraag. Ik weeg geen porties meer af, maar eet volgens de signalen die mijn lichaam mij geeft. Als ik wat aankom in gewicht, weet ik dat ik iets meer moet sporten of bewegen; verlies ik gewicht, dan weet ik dat ik iets meer moet eten. Ik sta daarvoor wel niet meer op de weegschaal. Ik zie het door naar mezelf te kijken in de spiegel of op foto’s of ik merk het aan mijn kleren. Het afgelopen jaar heb ik maar één- of tweemaal op de weegschaal gestaan. Nu vind ik het absurd om te focussen op dat ene cijfer, dat ene moment, en om dat je hele leven te laten bepalen.
Wat raad je mensen die lijden aan een eetstoornis aan?
Alleen kan je het niet oplossen. Zoek zeker hulp en omring je met mensen die er altijd voor jou zijn. Vermijd vooral mensen die je een negatief gevoel geven of die een slechte invloed uitoefenen op jou. Tijdens je ziekte leer je je echte vrienden (en familie) kennen.
Probeer het vertrouwen te verleggen en durf de eetstoornis loslaten. Een eetstoornis voelt aan als een comfortzone en daarom neemt ze zoveel van je af. Als je in zo’n cocon zit, ben je niet meer vrij om andere dingen te doen en te leren kennen.
"Anorexia gaat niet over wel of niet eten, het gaat vooral over emoties".
Het genezingsproces is eigenlijk vooral een proces van vrede nemen met jezelf, met je lichaam en met hoe je bent. In een van mijn blogposts heb ik het trouwens over een vredespact dat je moet sluiten tussen je hoofd en je lichaam. Als dat lukt, schakel je de criticus in jezelf wat uit en dat helpt je om te kunnen genezen.
Kan je volledig genezen?
auteur:
Hilde Deweer,
lifestylejournalist
