Hygiëne is heel belangrijk voor een gezonde brooddoos

dossier Bij de start van elk nieuw schooljaar krijgen ouders, leerkrachten en schooldirecties via verschillende kanalen een breed scala aan tips om de kinderen gezonder te laten eten. Ook de inhoud van de brooddoos krijgt hierbij ruime aandacht. Welk brood kies je best? Welk beleg en hoeveel? Hoe zorg je ervoor dat kinderen voldoende groenten en fruit eten en water en melk drinken? Dat een gezonde brooddoos meer is dan alleen maar de inhoud wordt nog al te vaak uit het oog verloren. Een goede hygiëne is eveneens belangrijk om een zorgvuldig samengestelde lunch gezond en veilig te houden.

Hou het veilig

Voedselinfecties vormen ook in ons land een vaak voorkomend gezondheidsprobleem. Het staat in de top tien van de meest voorkomende ziekten. Bij gezonde mensen met een goed afweersysteem blijven de gevolgen vaak beperkt tot wat vervelende maag- en darmstoornissen. Na enkele dagen herstellen ze meestal spontaan. Bij kleine kinderen en bejaarden die minder weerstand hebben, kan een voedselinfectie meer ernstige gevolgen hebben en soms zelfs fataal zijn.
De schuldigen zijn doorgaans ziekteverwekkende bacteriën.
Bacteriën zijn in bijna alle levensmiddelen aanwezig en kunnen zich heel snel vermenigvuldigen.
Gelukkig is de overgrote meerderheid van deze bacteriën ongevaarlijk of zelfs goedaardig maar van sommige bacteriën worden we ziek. Zodra deze ziekteverwekkende bacteriën in grote hoeveelheden in onze maag en darmen belanden, kunnen ze ons serieus ziek maken. Ook de giftige stoffen of toxines die sommige bacteriën aanmaken, kunnen symptomen zoals diarree en braken veroorzaken. Het nadeel van deze ziekteverwekkende bacteriën is dat we hun aanwezigheid niet kunnen waarnemen. Een levensmiddel kan er zeer aantrekkelijk uitzien en uitstekend zijn van smaak terwijl het toch ziekteverwekkende bacteriën bevat en dus een risico inhoudt voor onze gezondheid.
Bacteriën groeien natuurlijk niet vanzelf. Aan drie voorwaarden moet voldaan zijn opdat bacteriën zich optimaal zouden kunnen vermenigvuldigen: er moet voldoende voedsel, voldoende water en een voor de bacteriën aangename temperatuur (30-40°C) zijn.
Daarnaast zijn er omstandigheden waarin bacteriën niet goed gedijen, namelijk als er te veel suiker (bv. siroop) of zuur (bv. ingelegde uitjes) aanwezig is in een levensmiddel of als de temperatuur te laag is. In een nonchalant samengestelde en onderhouden brooddoos kunnen de omstandigheden voor de groei van bacteriën optimaal worden. Met enkele eenvoudige maatregelen bij de bereiding en de bewaring van het lunchpakket kan veel onheil worden voorkomen.

Hou het proper

Om de afvalberg binnen de perken te houden, vragen de meeste Vlaamse scholen om het lunchpakket van de kinderen niet te verpakken in folie en geen drankjes mee te geven in wegwerpflesjes of tetrabrikjes.
Brooddozen en drinkbekers worden doorgaans sterk gepromoot. Extra aandacht voor duurzaamheid kan alleen maar worden toegejuicht maar hervulbare recipiënten vragen ook extra zorg. Ze moeten na elk gebruik grondig worden uitgewassen met warm water en detergent, ook drinkbekers waaruit alleen maar
water wordt gedronken. Water is niet steriel en via de mond en het speeksel komen bacteriën in de beker terecht. Alle hoekjes en randjes van brooddozen moeten goed worden schoongemaakt, inclusief deze waar je niet zo goed bij kan en die bijgevolg makkelijk worden vergeten bij het uitwassen. Daar kan zich immers gemakkelijk vuil opstapelen wat een ideale voedingsbodem wordt voor bacteriën. Stop je de brooddoos in de vaatwasser, kijk ook dan na of de hoekjes voldoende proper zijn. Droog ten slotte alles steeds goed af.
Besteed de nodige aandacht aan de hygiëne bij de bereiding van het lunchpakket. De tijd tussen bereiding en consumptie bedraagt al snel 4 tot 5 uren.
Onder de juiste omstandigheden verdubbelt het aantal bacteriën in een voedingsmiddel elke twintig minuten.
Het is daarom zeer belangrijk om het aantal bacteriën van bij de start zo laag mogelijk te houden.
Was je handen voor je start met de bereiding van het lunchpakket.
Werk op een proper oppervlak en met proper keukengerei. Gebruik alleen producten waarvan de houdbaarheidsdatum niet is overschreden.

(meer weten over hygiëne in de keuken ie “Voedselveiligheid. Risicoanalyse en –beheersing in de eigen keuken”, Nutrinews maart 2002, te raadplegen via www.niceinfo.
be).