Gerelateerde artikels
Buikgriep: hoe besmettelijk en hoelang duurt het?
In dit artikel
Buikgriep: hoe besmettelijk en hoelang duurt het?
dossier
Gastro-enteritis, beter bekend als buikgriep, is een ontsteking van het maag-darmkanaal. Het wordt meestal veroorzaakt door een infectie met virussen, bacteriën of parasieten, wat leidt tot klachten zoals diarree, misselijkheid, braken en buikpijn. Hoewel de naam "griep" wordt gebruikt, heeft buikgriep niets te maken met het influenzavirus dat de echte griep veroorzaakt.
Oorzaken van buikgriep
De belangrijkste oorzaken van buikgriep zijn:
- Virussen: Norovirus (de meest voorkomende oorzaak, vooral in gemeenschappelijke ruimtes zoals scholen en cruiseschepen), maar ook het adenovirus en het rotavirus (vooral bij jonge kinderen).
- Bacteriën: Salmonella, Campylobacter, E. coli en Shigella kunnen gastro-enteritis veroorzaken door besmet voedsel of water.
- Parasieten: Giardia lamblia en Cryptosporidium zijn minder vaak voorkomend maar kunnen buikgriep veroorzaken.
- Niet-infectieuze oorzaken: Voedselintolerantie, zoals lactose-intolerantie, of de inname van bepaalde medicijnen kan vergelijkbare symptomen veroorzaken.
Lees ook: Voedselvergiftiging: symptomen en wat moet je doen?
Buikgriep is besmettelijk: incubatietijd
De incubatietijd van een gastro-enteritis varieert onder invloed van verschillende factoren, zoals de algemene gezondheidstoestand, de virale belasting waaraan je bent blootgesteld en de veroorzakende ziekteverwekker.
- Gemiddeld treden virale gastro-enteritisinfecties op 1 tot 3 dagen na besmetting op. Deze incubatietijd kan korter zijn bij een norovirusinfectie (12 tot 48 uur) of langer bij een adenovirusinfectie (3 tot 10 dagen).
- Bij bacteriële gastro-enteritis is de incubatietijd meer variabel. In geval van een salmonellabesmetting kunnen de eerste symptomen al binnen 6 tot 24 uur optreden, terwijl bij een E. coli-infectie de symptomen zich pas na 1 tot 8 dagen kunnen manifesteren.
Lees ook: Wat doen bij gastro-enteritis (buikgriep) tijdens de zwangerschap?
Hoe lang ben je besmettelijk?
Gastro-enteritis is zeer besmettelijk, vooral wanneer het wordt veroorzaakt door virussen zoals het norovirus.
Virussen en bacteriën worden van mens op mens overgedragen via de fecaal-orale route, wat betekent dat deeltjes van ontlasting, speeksel of braaksel van een besmet persoon in de mond van een ander terechtkomen. Dit kan op de volgende manieren gebeuren:
- Direct contact met een besmette persoon (bijvoorbeeld door een hand te schudden en vervolgens je hand naar uw mond te brengen).
- Indirect contact, bijvoorbeeld door een besmet object aan te raken (deurknop, spoelknop van het toilet, telefoon) en vervolgens je vingers naar je mond te brengen. Besmetting kan ook plaatsvinden via speekseldruppels in de lucht.
- Door inname, bijvoorbeeld door het eten van besmet voedsel. Dit gebeurt vooral wanneer iemand voedsel bereidt na contact met het virus zonder de handen goed te wassen. In sommige landen kan kraanwater besmet zijn met menselijke fecaliën en gastro-enteritis veroorzaken.
Een besmet persoon kan het virus vaak al verspreiden voordat de symptomen verschijnen en nog dagen tot weken na hun verdwijning (het virus wordt tot 2 weken na het begin van de ziekte via de ontlasting uitgescheiden).
Lees ook: Hoe kan je diarree behandelen?
Symptomen van buikgriep
De ernst van de symptomen verschilt van persoon tot persoon:
- Misselijkheid en braken (soms zeer intens en plotseling)
- Diarree met meerdere keren per dag waterige ontlasting
- Algemene malaise, rillingen en soms koorts
- Buikkrampen en buikpijn
- Verminderde eetlust en afkeer van voedsel
- Vermoeidheid en zwakte
Bij gastro-enteritis is het belangrijk om alert te zijn op uitdroging, vooral bij jonge kinderen en ouderen. Symptomen van uitdroging zijn onder andere donkere urine, een droge mond en slaperigheid.
In ernstige gevallen kunnen bepaalde bacteriële gastro-enteritisinfecties (zoals E. coli met shigatoxinen, shigellose) bloederige diarree en hemolytisch-uremisch syndroom (HUS) veroorzaken. HUS wordt gekenmerkt door acuut nierfalen en rugpijn. Bloed in de ontlasting is altijd een reden om een arts te raadplegen.
Lees ook: Uitdroging: symptomen en wat te doen?
Hoelang duurt buikgriep?
De duur van gastro-enteritis hangt af van de oorzaak:
- Virale gastro-enteritis: 1 tot 3 dagen. In de meeste gevallen verschijnen de symptomen plotseling en verdwijnen ze vanzelf binnen 2 tot 3 dagen. Bij baby's en jonge kinderen kan een rotavirusinfectie 5 tot 7 dagen duren, terwijl adenovirusinfecties diarree kunnen veroorzaken gedurende 1 tot 2 weken.
- Bacteriële gastro-enteritis: 1 tot 7 dagen. Soms kan de ziekte langer duren en is een antibioticabehandeling nodig. Antibiotica zijn echter niet altijd vereist.
- Parasitaire gastro-enteritis: 2 weken of langer. Zonder behandeling kunnen parasitaire infecties weken aanhouden en chronisch worden. Meestal is een antiparasitair middel nodig.
Lees ook: Bescherm jezelf tegen infecties: zo was je je handen correct
Behandeling van buikgriep
De behandeling is vooral gericht op het verlichten van de symptomen en het voorkomen van uitdroging:
Hydratatie: Drink voldoende water, en vermijd cafeïne en alcohol. Bij tekenen van uitdroging (zoals niet of weinig plassen en donkere urine, klagen over dorst, sufheid en lusteloosheid, droge mond, diepliggende ogen...), schakel dan over op de Orale Rehydratatie Solutie of ORS. Die bevat zout en suiker in een ideale verhouding, waardoor het water snel wordt opgenomen in het lichaam. Een sportdrank is geen goed alternatief. ORS-zakjes vind je in de apotheek.
Wat eten? Begin met lichte voedingsmiddelen zoals crackers, rijst en bananen. Vermijd vet, zuivel en gekruid voedsel totdat de symptomen verbeteren.
Medicatie: Bij bacteriële infecties kan een arts antibiotica voorschrijven. Gebruik diarree-remmers alleen op advies van een arts.
Rust: Geef je lichaam de tijd om te herstellen.
Lees ook: Nierpijn door gastro-enteritis (buikgriep)
Preventie van buikgriep
- Iemand met gastro-enteritis mag geen voedsel bereiden of keukengerei aanraken tijdens de ziekte en tot enkele dagen na herstel.
- Desinfecteer het toilet met een chloorhoudend product na elk gebruik door de patiënt. Gebruik wegwerphandschoenen. Reinig ook lichtschakelaars, deurklinken, kranen en de afstandsbediening.
- Was je handen grondig met zeep na contact met een patiënt of een mogelijk besmet voorwerp, en voor het bereiden of nuttigen van voedsel.
- Gebruik een aparte handdoek voor de patiënt.
- Draag wegwerphandschoenen bij het hanteren van besmet wasgoed of bij het opruimen van braaksel.
- Was kleding en beddengoed van de patiënt apart en op hoge temperatuur.
- Vaccinatie: Er is een vaccin tegen rotavirus dat wordt toegediend aan jonge kinderen.
- Isolatie: Blijf thuis als je ziek bent om besmetting van anderen te voorkomen.
Lees ook: Hoe kan je buikgriep voorkomen?
Vaccinatie tegen buikgriep
Baby’s onder de zes maanden kunnen gevaccineerd worden tegen de belangrijkste varianten van het rotavirus. Rotavirus is de voornaamste oorzaak van acute maagdarmontsteking bij het jonge kind.
De vaccinatie gebeurt via de mond. Daarmee zijn ze zeker een aantal jaren beschermd.
Er bestaan twee vaccins:
- Rotarix®: 2 doses, met een interval van 4 weken (Hoge Gezondheidsraad raadt vaccinatie aan op de leeftijd van 2 maand en 3 maand).
- Rotateq®: 3 doses, met een interval van 4 weken (Hoge Gezondheidsraad raadt vaccinatie aan op de leeftijd van 2 maand, 3 maand en 4 maand).
Vaccinatie tegen rotavirus zit niet in het gratis basisvaccinatieschema, maar wordt wel sterk aanbevolen voor alle kinderen jonger dan 6 maanden. Deze vaccins kunnen op hetzelfde ogenblik worden toegediend als de vaccins tegen polio, difterie, tetanos, kinkhoest, Hib, hepatitis B en pneumokokken.
Voor jonge baby's betaalt de ziekteverzekering het vaccin grotendeels terug.
Bronnen:
https://www.mayoclinic.org
https://www.laatjevaccineren.be
Lees ook: Hoe kan je diarree behandelen?
auteur:
Sofie Van Rossom,
gezondheidsjournalist
