Hoe schadelijk is lichtvervuiling?

Uiteraard is verlichting ’s nachts van onschatbare waarde voor onze veiligheid. Maar onzorgvuldig beleid kan leiden tot lichtvervuiling: de verhoogde helderheid van de nachtelijke omgeving door overmatig en verspillend gebruik van kunstlicht. De schaal van het probleem neemt wereldwijd toe met ongeveer 2% per jaar. Daardoor kunnen bijvoorbeeld 6 op de 10 Europeanen en 8 op de 10 Amerikanen ’s nachts de Melkweg niet meer zien aan de sterrenhemel. Ons land doet het erg slecht op dit gebied.

Logischerwijs zorgt het ondoordachte gebruik van kunstlicht voor veel onnodige kosten en een onnodige uitstoot van veel C02, en is het dus slecht voor onze portefeuille en onze ecologische voetafdruk. Maar onderzoekt toont aan dat lichthinder ook een rechtstreekse impact kan hebben op onze fysieke en mentale gezondheid.

Kunstmatig licht zorgt namelijk voor een verminderde productie van melatonine, het hormoon dat onze interne klok en onze slaap regelt. Dat verhoogt niet alleen het risico op slaapproblemen maar ook op stress, obesitas, depressie, diabetes en bepaalde kankers. Wetenschappers zijn in het bijzonder bezorgd over de nadelige effecten van slecht ontworpen, intensieve ledverlichting.

Ook de natuur betaalt een prijs voor de lichthinder die we veroorzaken. Zo blijkt dat dieren in gebieden met lichtvervuiling minder nakomelingen krijgen. Sommige dieren komen door kunstmatige verlichting te vroeg uit hun winterslaap, waardoor ze uitgeput kunnen raken en zelfs sterven. Trekvogels raken er door gedesoriënteerd. Voor roofdieren is het wel gunstig, omdat ze zo langer kunnen jagen, maar dat heeft uiteraard gevolgen voor andere soorten. Ook blijkt dat sommige planten niet, of afwijkend, groeien bij blootstelling aan te veel licht.

Moeten we dan maar overal het licht uitschakelen als het donker wordt? Uiteraard niet, maar experts roepen wel op tot een slimmer gebruik van kunstmatig licht. Ze kijken onder meer in de richting van straat-,reclame-, sier-, terrein- en industriële verlichting. Zo kan je gewone verlichting op bepaalde plaatsen vervangen door slimme technologie, met bijvoorbeeld bewegings- of warmtesensoren, die pas volop licht verspreidt wanneer het nodig is. Je kan verlichting op heel specifieke plaatsen en tijdstippen uitschakelen of dimmen. Dikwijls kan je op een veilige manier blijven verlichten met minder of kleinere lichtbronnen.

In Vlaanderen wordt lichtvervuiling bestreden door onder meer de vzw Preventie Lichthinder, die ieder jaar een ‘Nacht van de Duisternis’ organiseert. Tijdens die nachtelijke bewustmakingscampagne, die dit jaar op 10 oktober plaatsvond, worden openbare verlichting, monument- en klemtoonverlichting zoveel mogelijk gedoofd. Op globaal niveau is de International Dark-Sky Association erg invloedrijk.

Bronnen:
https://www.ipsnews.be