Waarom tranen je ogen als je buiten bent?
dossier
Oogartsen horen vaak de klacht van tranende ogen in de wind of bij het buiten komen. Dit kan gaan van een vochtig gevoel in de ogen, tot krokodillentranen bij het wandelen in de koude lucht.
Het belang van de traanfilm
Om deze vraag te beantwoorden, kijken we best even naar de beschermlaag van de ogen, de traanfilm. Dit dunne laagje vocht bedekt en beschermt ons oogoppervlak, het hoornvlies. De traanfilm is niet zomaar uit water opgebouwd, maar bestaat uit 3 verschillende lagen:
- Een onderste laag van dunne mucus, aangemaakt door cellen in het bindweefselvlies van het oog. Dit laagje verspreidt zich mooi over het oogoppervlak en zorgt ervoor dat de andere lagen van de traanfilm ook goed ter plaatste blijven.
- Een middelste, waterige laag, die wordt geproduceerd door de traanklier. De traanklier bevindt zich aan de boven-buitenkant van het oog onder de huid. De waterige laag bestaat niet enkel uit water, maar bevat ook bijvoorbeeld eiwitten en groeifactoren. De waterige laag voert voornamelijk vuil en stof weg, als een stroom van buiten-boven aan het oog naar de ooghoeken aan de neus.
- Een buitenste olielaag, aangemaakt door de meibomiusklieren in de ooglidranden. Deze laag ligt als een extra olielaagje over de twee vorige lagen om ervoor te zorgen dat de traanfilm niet te snel zal verdampen.
Telkens we knipperen smeren we deze traanfilm mooi uit over ons oogoppervlak waardoor dit goed beschermd wordt. Door deze beweging ontstaat er ook een aanzuigende kracht vanuit de ooghoek, die de tranen door de traankanaaltjes naar de neus brengt. Als je goed details ziet, kan je aan de binnenzijde van je oogleden 2 kleine puntjes op het boven- en onderooglid zien zitten, dit is het vertrekpunt van je 2 traankanaaltjes richting neus.
Indien de kwaliteit van de traanlaag onvoldoende is, zal de deze het oogoppervlak niet goed kunnen beschermen tegen allerlei prikkels (droge lucht, fel licht, wind, rook, stof etc) . Hierdoor komt het hoornvlies bloot te liggen, waardoor het lichaam reageert. Dit kan zijn door het aanmaken van bijkomende tranen (zie het als een reflex van het lichaam om het probleem op te lossen) of door een vervelend branderig gevoel (droge ogen gevoel).
Bij het ouder worden neemt de kwaliteit van de traanfilm veelal af, de tranen zullen sneller verdampen. Ook worden de oogleden lakser en de knipperbeweging, die zo belangrijk is voor het afvoeren van de tranen naar de ooghoek, daardoor minder efficiënt. Bij metingen van de 'traan transit tijd' (afvoer van oog tot neus) ziet men duidelijk dat deze toeneemt naarmate we ouder worden. Deze leeftijdsgebonden veranderingen zorgen voor meer last van tranen met het ouder worden.
Wanneer moet je naar de oogarts?
Indien je ogen frequenter tranen dan reflexmatig bij contact met koude lucht, wind of zonlicht, is het belangrijk je traankanaaltjes te laten nakijken door je oogarts. Een (gedeeltelijke) verstopping van deze traankanaaltjes kan bijdragen tot het probleem van tranende ogen. Voor een traanwegobstructie kan een operatieve behandeling een oplossing zijn.
Wat kan je er zelf aan doen?
Gezien de tranen vaak ontstaan door een onvoldoende kwaliteit van de traanfilm zijn kunsttranen aangewezen. Voornamelijk kunsttranen met een extra olielaagje tegen het verdampen van de tranen hebben hun nut bewezen. Het is raadzaam de kunsttranen te druppelen voor vertrek naar buiten, of bij onvoldoende effect systematisch 4x/dag.
Wrijf niet in de ogen, ook als is de drang groot, dit zal de irritatie enkel doen toenemen en het tranen verergeren. Sluit de ogen even en doe ze terug open, of neem je kunsttranen mee om even tussendoor te druppelen bij last. Enkel op deze manier kan je trachten de overdreven reflex van je ogen om extra tranen aan te maken door irritatie tegen te gaan.
Een beschermende bril om je oog te beschermen tegen de prikkels van wind en koude is ook bewezen effectief. Kies een aansluitend montuur zoals de gekende fietsbrillen.
Deze tips zullen de klachten van de tranende ogen doen verminderen, helaas is het een moeilijk op te lossen probleem en bestaat er geen wondermiddel om het overmatig tranen te stoppen.
Bronnen:
Dysfunctional Tear Syndrome: Dry Eye Disease and Associated Tear Film Disorders New Strategies for Diagnosis and Treatment
Auteurs:
bron: Dr Steven Renier & Dr Evelien Dewilde
Laatst bijgewerkt: oktober 2021
Artikels over gezondheid in je mailbox? Schrijf je in op onze nieuwsbrief en ontvang een gratis e-book met gezonde ontbijtrecepten.
