Gerelateerde artikels
Zona aan het oog
In dit artikel
Zona aan het oog
dossier
Zona of gordelroos is een opflakkering van de waterpokken die men op jeugdige leeftijd doormaakte. Het virus ook de ogen aantasen en zo het hoornvlies en het netvlies beschadigen, met ernstige gevolgen voor het gezichtsvermogen. Het is belangrijk om de eerste symptomen te herkennen zodat je snel kunt ingrijpen. Vroegtijdige behandeling (binnen 72 uur) kan complicaties voor de ogen tot een minimum beperken.
Lees ook: Zona of gordelroos: een pijnlijke huiduitslag
Wat is zona aan het oog?
© Getty Images / zona rond oog
Zona treedt op wanneer het varicella-zostervirus - het Herpes zoster-virus - reactiveert. Na een eerste infectie (waterpokken) sluimert het virus in de sensorische ganglia en kan het reactiveren wanneer de cellulaire immuniteit afneemt (bijvoorbeeld door veroudering).
Een van de symptomen van gordelroos is een pijnlijke uitslag langs een zenuwbaan. De locatie van de symptomen varieert afhankelijk van de aangetaste zenuw (abdominaal, intercostaal, auriculair, enz.). Als het virus reactiveert in de wortel van de oogzenuw, staat dit bekend als oogheelkundige gordelroos.
Een oogontsteking door zona is bijzonder ernstig. Het vormt een gevaar voor de ogen omdat, zelfs met behandeling, het gezichtsvermogen kan worden aangetast.
Zona aan het oog komt vooral voor bij mensen boven de 50, hoewel het ook kan voorkomen bij jongere mensen, vooral als hun immuunsysteem verzwakt is door ziekte, medische behandeling of stress.
Besmetting met zona
De ziekte ontstaat wanneer het virus, dat al in het lichaam aanwezig is na waterpokken, reactiveert wanneer de immuniteit afneemt. Je kunt gordelroos dus niet rechtstreeks oplopen door contact met iemand die gordelroos of waterpokken heeft.
Een patiënt met actieve gordelrooslaesies is echter wel besmettelijk. Zij kunnen het varicella-zostervirus overdragen op iemand die er nog nooit aan is blootgesteld. In dat geval krijgt die persoon waterpokken en geen gordelroos.
Het is belangrijk om contact met kwetsbare personen te vermijden, zoals zwangere vrouwen, pasgeboren baby's en mensen met een verzwakt immuunsysteem.
Lees ook: Verschillende soorten oogontsteking en de symptomen
Zona herkennen: symptomen
De eerste symptomen van een oogontsteking door zona of gordelroos zijn onder andere:
- tintelend of branderig gevoel aan één kant van het voorhoofd, de neus of rond het oog,
- roodheid of irritatie in of rond het aangetaste oog
- een gezwollen, gevoelig ooglid.
Lees ook: Bultje op ooglid? Het verschil tussen een chalazion en hordeolum
© Getty Images / zona aan het oog
Na een paar dagen verschijnen er andere symptomen:
- een huiduitslag in de vorm van blaasjes (kleine blaasjes) op het voorhoofd, de neus, de oogleden en soms de hoofdhuid, meestal aan één kant van het gezicht.
- intense pijn in de aangetaste gebieden.
- stekende, brandende pijn in het oog,
- ernstige roodheid rond het oog,
- tranende ogen,
- oogirritatie
- tranende ogen
- wazig zicht,
- abnormale gevoeligheid voor licht (fotofobie).
Sommige patiënten ervaren alleen oogsymptomen. Anderen kunnen ook koorts, vermoeidheid of gezwollen lymfeklieren ervaren.
Lees ook: Gezwollen ooglid: wat kan je doen aan een ooglidontsteking? (Blefaritis)
Als je een of meer van deze symptomen ervaart, met name irritatie en pijn in het oog, raadpleeg dan onmiddellijk een arts. Een snelle behandeling van oftalmologische gordelroos kan de prognose verbeteren en het gevaar voor de ogen minimaliseren.
Zona aan oog: wat zijn de risico's?
Oogheelkundige gordelroos is een medisch noodgeval omdat het kan leiden tot ernstige complicaties, waaronder
- Keratitis: ontsteking van het hoornvlies, wat kan leiden tot zweren, littekenvorming en verlies van het gezichtsvermogen.
- Uveïtis: ontsteking van de middelste laag van het oog (structuren achter het hoornvlies), die pijn en verminderd gezichtsvermogen veroorzaakt.
- Glaucoom: een verhoging van de intraoculaire druk die de oogzenuw kan beschadigen. Het hoornvlies wordt ongevoeliger en kwetsbaarder voor schade.
- Postherpetische neuralgie (10-20% van de gevallen van gordelroos): chronische zenuwpijn in de getroffen gebieden, zelfs nadat de gordelroos is verdwenen.
Zonder snelle behandeling kunnen deze complicaties leiden tot blijvende schade aan de ogen of zelfs blindheid.
Lees ook: Mag je oogdruppels die over datum zijn nog gebruiken?
Behandeling van gordelroos
In het geval van oftalmologische gordelroos is een snelle behandeling cruciaal om de risico's te minimaliseren. Behandelingen omvatten:
- Orale antivirale middelen: aciclovir, valaciclovir of famciclovir, die binnen 72 uur na de eerste symptomen worden toegediend om de duur en de ernst van de infectie te verminderen. Ze verminderen de ernst van de oogletsels en de pijn.
- Lokale corticosteroïden: deze worden voorgeschreven om complicaties zoals uveïtis of keratitis te behandelen. Algemene behandeling met corticosteroïden wordt niet aanbevolen in de acute fase van de ziekte.
- Pijnstillers (paracetamol): deze worden voorgeschreven afhankelijk van de intensiteit van de pijn.
- In het geval van postherpetische neuralgie: orale corticosteroïden of krachtige anti-epileptica kunnen onder bepaalde omstandigheden worden voorgeschreven.
Opvolging is essentieel om de voortgang te controleren en eventuele complicaties snel te behandelen.
Lees ook: Wat is het syndroom van Ramsay-Hunt?
Hoelang duurt een oogontsteking door zona?
Oogheelkundige gordelroos duurt gemiddeld 2 tot 4 weken. De pijn die gepaard gaat met postherpetische neuralgie kan echter enkele maanden of zelfs jaren aanhouden. Het herstel van het gezichtsvermogen hangt af van de ernst van de initiële schade en de snelheid waarmee deze wordt behandeld.
Zona aan het oog voorkomen: vaccinatie
Vaccinatie tegen gordelroos is een van de beste preventieve maatregelen tegen reactivatie van het virus en het risico op complicaties.
Het Shingrix®-vaccin is sinds 2021 beschikbaar op de Belgische markt en biedt een goede bescherming tegen herpes zoster in de eerste jaren na toediening. Het aanbevolen vaccinatieschema is 2 vaccinaties, 2 tot 6 maanden na elkaar. Het vaccin is wel duur, zo’n 340 euro in totaal.
Lees ook: Kan je je laten vaccineren tegen gordelroos of zona?
Bronnen:
auteur:
Olivia Regout,
gezondheidsjournalist
