Is glyfosaat kankerverwekkend?

nieuws Glyfosaat, de werkzame stof van Roundup, is het meest gebruikte onkruid verdelgend middel. Het kenmerkt zich door een korte nawerking ; met andere woorden, het breekt snel af. Het wordt gezien als een van de veiligste herbiciden en is toegelaten in alle 28 lidstaten van de Europese Unie. Desondanks ligt het middel al decennia onder vuur vanwege de veronderstelde kankerverwekkende eigenschappen. Diverse milieuverenigingen dringen aan op een verbod van glyfosaat.

Waarschijnlijk kankerverwekkend?
Eind maart publiceerde het International Agency for Research on Cancer (IARC) van de Wereldgezondheidsorganisatie (WGO) een artikel in wetenschappelijk tijdschrift The Lancet Oncology met de boodschap dat glyfosaat 'mogelijk kankerverwekkend' is. Eind juli is het rapport van de commissie verschenen waarin die beslissing wordt verantwoord.

• De IARC verwijst naar de ‘Agricultural health study’, waarbij vanaf 1993 meer dan 50.000 personen in Iowa en North Carolina werden gevolgd. Via vragenlijsten werd hun blootstelling aan 50 pesticiden geschat. Deze studie laat voor geen enkele groep een statistisch significante relatie zien tussen kanker en blootstelling aan glyfosaat.
• De enige aanwijzing dat glyfosaat kankerverwekkend zou zijn bij mensen komt uit 3 onderzoeken in de verenigde Staten, Canada en Zweden waarin een verband wordt aangetoond tussen non-Hodgkin-lymfoom en blootstelling aan glyfosaat. In al deze studies is deze relatie zwak en gevoelig voor de gekozen statistische analysemethode. Hier tegenover staan 11 andere studies die geen verband laten zien. Voor een verband met andere soorten kanker is ook geen bewijs.
• Er is daarnaast enkele dierstudies die een toename laten zien van niercelcarcinoom, hemangiosarcoom en het benigne pancreasadenoom na blootstelling aan glyfosaat in hoge dosering. Ook werd in vitro aangetoond dat een afbraakproduct van glyfosaat DNA- en chromosoomschade kan geven.
Op basis hiervan krijgt glyfosaat de kwalificatie 2A van het IARC, 'waarschijnlijk kankerverwekkend', omdat er ‘beperkt bewijs is voor carcinogeniteit in mensen en voldoende bewijs daarvoor in dierstudies’. Hiermee valt glyfosaat in dezelfde klasse als bijvoorbeeld uv-licht, verbranding van hout binnenshuis, frituren op hoge temperatuur, ploegenarbeid, enzovoorts.

Niet kankerverwekkend?
• Het Europees Chemicaliënagentschap (ECHA), verantwoordelijk voor de classificatie en etikettering van chemische stoffen in de EU, classificeert glyfosaat niet als kankerverwekkend of verdacht van het veroorzaken van kanker. Glyfosaat wordt binnen de EU door Duitsland beoordeeld. Het Duitse Bundesinstitut für Risikobewertung (BfR) heeft na bestudering van alle publicaties geen aanleiding gezien om glyfosaat te beschouwen als verdacht van het veroorzaken van kanker en de classificatie van glyfosaat te veranderen. Het gedetailleerde Duitse evaluatieverslag dateert van december 2013. Het is beschikbaar via de website van de European Food Safety Authority (EFSA) 
• Ook de Joint Meeting on Pesticides Residues (JMPR) van de WHO/FAO beschouwd glyfosaat als niet-kankerverwekkend.
• De Europese autoriteit voor voedselveiligheid EFSA heeft aangekondigd dat het het rapport van het Internationaal agentschap voor Kankeronderzoek IARC nader zal bestuderen. De publicatie van de EFSA- conclusie wordt eind dit jaar verwacht. Vervolgens zal de Europese Commissie in overleg met de lidstaten een beslissing moeten nemen over een eventuele vernieuwing van de goedkeuring van glyfosaat. 

Besluit:
Gelet op het Duitse rapport, dat gebaseerd is op een groter aantal studies dan de IARC-evaluatie en dus vollediger is, is de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu van oordeel dat er onvoldoende redenen zijn om nu al over te gaan tot beperkende maatregelen ten aanzien van glyfosaat, laat staan om de stof te verbieden.