Gen zegt wanneer we moeten plassen

Plassen mag dan wel een banale activiteit lijken, maar het is cruciaal voor onze gezondheid, want een van de belangrijkste manieren om afvalstoffen uit ons lichaam te verwijderen. Urine wordt aangemaakt wanneer de nieren afvalstoffen en overtollig vocht uit de bloedsomloop filteren en naar de blaas sturen, die geleidelijk wordt opgevuld – als het ware als een waterballon. De blaasspieren worden zo steeds strakker aangespannen, tot ze het signaal uitzenden dat het tijd is om naar het toilet te gaan.

Amerikaanse onderzoekers hebben nu in ons DNA een gen geïdentificeerd dat dit hele proces voor een groot deel in goede banen leidt. Ze wijzen in de richting van het zogenaamde PIEZO2-gen. Studies van tien jaar geleden toonden al dat dit gen onder meer essentieel was voor onze tastzin, pijn en ruimtelijke oriëntatie. 

Onderzoek bij 12 mensen bij wie dit gen abnormaal functioneert, suggereerde daarna dat dit gen ook een sleutelrol speelt in het proces van urineren. Naast problemen met hun tastzin en het voelen van pijn, hadden deze personen namelijk ook allemaal moeilijkheden bij het plassen. Als kind liep hun zindelijkheidstraining stroef en later bleven ze kampen met klachten zoals urineweginfecties. De meesten gingen maar één of twee keer per dag urineren, terwijl men normaal rond de zes keer moet gaan. Ze hadden ook moeite met het plassen en bij sommigen kwam de aandrang pas op het laatste moment.

De Amerikaanse wetenschappers onderzochten deze aanwijzingen onder meer door het PIEZO2-gen uit te schakelen bij een groep muizen. Dat zorgde voor tekenen van incontinentie bij de dieren en maakte dat ze gingen urineren op willekeurige plaatsen in hun kooi, in plaats van in een hoek zoals andere muizen. Het duurde langer voordat ze de aandrang voelden om te urineren en de muizen moesten ook meer druk zetten om te kunnen urineren. Bovendien vond er eveneens een fysieke verandering plaats, hun blaasspieren werden dikker.

Uit de analyse van de onderzoekers bleek dat het gen specifiek actief is op twee verschillende plaatsen. Het stimuleert ten eerste bepaalde cellen in de binnenkant van de blaas en is zo belangrijk bij het inschatten van hoezeer de blaas is gevuld. Ten tweede helpt het PIEZO2-gen bepaalde zenuwcellen bij het versturen van de nodige signalen van de blaas naar de hersenen. 

In de toekomst willen de wetenschappers niet alleen verder nagaan welke rol het PIEZO2-gen precies speelt bij het urineren en andere lichamelijke functies, maar ook hoe hun ontdekkingen mogelijk het leven van miljoenen mensen kunnen verbeteren. Ze willen immers bestuderen hoe deze vondst nuttig kan zijn om blaascontroleproblemen aan te pakken.