Spasmofilie: een moeilijk te vatten syndroom

dossier Een aanval van spasmofilie is een angstaanval die gepaard gaat met ademhalingssymptomen (hyperventilatie) en onwillekeurige samentrekking van de spieren (spasme). De grote verscheidenheid aan symptomen maakt de diagnose zeer complex en de meningen over de te volgen behandeling lopen uiteen. 

Lees ook: Wat zijn de symptomen van een paniekaanval en wat kan je doen?

Wat is spasmofilie?

Getty_angst_stress_2025.jpg

© Getty Images

Spasmofilie is een term die vooral in Europa (en in mindere mate in Engelstalige landen) gebruikt wordt om een reeks fysieke en psychologische symptomen aan te duiden die geassocieerd worden met neuromusculaire hyperexciteerbaarheid, vaak gekoppeld aan angst, stress of emotionele stoornissen. Het is geen officieel erkende ziekte in internationale medische classificaties, maar het wordt vaak genoemd in de huisartsenpraktijk.

De naam zelf is controversieel. Zoals de term spasmofilie impliceert, hebben patiënten die aan dit syndroom lijden last van spasmen, onwillekeurige spiersamentrekkingen. Maar hyperventilatie, d.w.z. onbewust te snel en te oppervlakkig ademen, speelt ook een cruciale rol. In het Engels heeft de term “hyperventilatiesyndroom” de voorkeur.

Lees ook: Podcast Blijven Ademen: Hyperventilatie door stress en angst

Symptomen spasmofilie

Een aanval van spasmofilie kan indrukwekkende symptomen veroorzaken. De ademhalingsfrequentie van de patiënt versnelt en wordt oppervlakkig (hyperventilatie). Het CO2-gehalte in het bloed daalt. Spieren trekken onwillekeurig samen (tetanie-aanval): krampen in de handen, stijfheid in de spieren. Deze symptomen kunnen leiden tot een gevoel van paniek, waardoor een vicieuze cirkel ontstaat.

Andere symptomen zijn een snellere hartslag, beklemmend gevoel op de borst, een brok in de keel, tintelingen in handen en voeten, “slaperige” benen, duizeligheid, misselijkheid, hoofdpijn, wazig zicht, zweten, hartkloppingen, enz. 

Spasmofilie kan ook chronische vermoeidheid en slaapstoornissen veroorzaken, evenals darmproblemen. 

Lees ook: Wat zijn de symptomen van hyperventilatie en wat kan je doen?

Spasmofilie: angststoornis?

Vele onderzoekers wijzen op de sterke gelijkenissen met een paniekstoornis, waarbij mensen frequent angstaanvallen krijgen, en menen dat spasmofilie psychologische oorzaken heeft. Zij denken dat de aandoening een gevolg is van het slecht reageren op stressvolle of beangstigende situaties. Patiënten zouden na de eerste problemen bang worden voor het opnieuw opduiken van de symptomen, zodat ze in een vicieuze cirkel terecht komen waar angsten steeds erger worden. Volgens een andere hypothese wordt de aandoening echter veroorzaakt door een chronisch gebrek aan magnesium en calcium, die een belangrijke rol spelen bij het samentrekken van de spieren.

Lees ook: Hartcoherentie: ademhalingstechniek tegen hyperventilatie, angst en stress

Diagnose spasmofilie

Door de vaagheid van de symptomen is de aandoening niet eenvoudig vast te stellen. Vele dokters zijn ook niet bekend met het syndroom. Om een tekort aan magnesium of calcium vast te stellen, kunnen dokters een bloedonderzoek uitvoeren. Artsen kunnen met bepaalde tests ook controleren op bepaalde spierkrampen in het gezicht (Chvostek-teken) en in de hand (Trousseau-teken). Daarnaast kan een elektromyogram (EMG) uitgevoerd worden, om na te gaan of de zenuwen en spieren goed werken.

Lees ook: Stressmanagement: hoe kan je stress verminderen?

Behandeling spasmofilie

De ideeën over de te volgen behandeling lopen langs dezelfde lijnen. Bepaalde studies benadrukken in de eerste plaats het belang van het toedienen van extra magnesium of calcium, via supplementen of injecties. Andere onderzoekers onderlijnen de noodzaak van een psychologische behandeling, gelijkaardig aan die om angstaanvallen te bestrijden, zoals cognitieve gedragstherapie. Zware aanvallen zouden bestrijd kunnen worden met angstremmers. Vaak wordt in het algemeen ook geadviseerd om stress zoveel mogelijk te beperken, voldoende te bewegen, ontspanningsoefeningen te doen en aandacht te hebben voor een gezonde slaaphygiëne.

Lees ook: Vormen van psychotherapie: wat is cognitieve gedragstherapie?

Bronnen: 
https://www.msdmanuals.com
https://isom.ca
https://www.sciencedirect.com

auteur: Andy Furniere, gezondheidsjournalist
Laatst bijgewerkt: april 2025

Artikels over gezondheid in je mailbox? Schrijf je in op onze nieuwsbrief en ontvang een gratis e-book met gezonde ontbijtrecepten.

eenvoudig terug uit te schrijven
Wij verwerken jouw persoonsgegevens conform het Privacy-beleid van Roularta Media Group NV.
volgopfacebook

volgopinstagram

[ X ]

Blijf op de hoogte!

Artikels over gezondheid in je mailbox? Schrijf je in op onze nieuwsbrief en ontvang een gratis e-book met gezonde ontbijtrecepten.



Nee, bedankt