Vijftien tips voor gezonde zaadcellen

nieuws Sommige leefgewoonten kunnen de spermakwaliteit (tijdelijk) verminderen of verbeteren.

1. Vrij minstens om de twee à vier dagen
De hoeveelheid sperma en ook het aantal (rijpe) zaadcellen kan verminderen als u dagelijks ejaculeert. Maar er zijn studies die dit tegenspreken.
Omgekeerd vermindert de spermakwaliteit wanneer er langer dan 10 dagen geen zaadlozing is geweest, al wordt ook dit door sommige studies betwist. Volgens sommige studies is het spermavolume en het aantal zaadcellen het hoogste na 11 tot 14 dagen onthouding. Het aantal beweeglijke zaadcellen zou dan weer het laagst zijn na een zestal dagen onthouding.
Meestal wordt eens per twee à vier dagen als optimale frequentie beschouwd.

2. Vermijd schadelijke stoffen
Heel wat studies tonen aan dat bepaalde stoffen in onze omgeving en in onze voeding de spermakwaliteit kunnen aantasten. Het gaat dan onder meer pesticiden, PCB's (in transformatoren), metalen zoals lood en cadmium, allerlei stoffen die de werking van het vrouwelijke hormoon oestrogeen nabootsen, zoals ftalaten (bv. in plastic, inkt...), alkylfenolen (bv. in detergenten, cosmetica) en bisfenol A (in plastic verpakkingen).
Dat zou mogelijk kunnen verklaren waarom de spermakwaliteit de voorbije decennia globaal gezien (lichtjes) zou verminderd zijn, volgens sommige studies althans. Want andere studies spreken dat dan weer tegen.

3. Pas op met cosmetica
Mannen die dagelijks cosmetische producten zoals deodorant en aftershave, maar ook zonnecrème gebruiken, hebben vijf keer meer kans op minder goed sperma dan normaal. Dat blijkt onder meer uit onderzoek van het UMC Radboud in Nijmegen. De verdachte, hormoonverstorende stoffen zouden vooral ftalaten, parabenen en siloxanen zijn. Hoe schadelijk deze producten bij een normaal gebruik zijn en of dit ook effect heeft op de vruchtbaarheid is echter niet duidelijk.

4. Beperk alcoholische dranken
Overmatig en langdurig gebruik van alcohol heeft een negatieve effect op de kwaliteit van de zaadcellen.

5. Drink minder frisdrank
Volgens Deense onderzoekers vermindert de kwaliteit van het sperma bij mannen die minstens één liter cola per dag drinken. Met name vermindert het aantal zaadcellen in hun sperma met ongeveer 30%. Dit geldt niet alleen voor cola, maar voor alle dranken die cafeïne bevatten, zoals energiedrankjes.
De cafeïne in cola lijkt niet de oorzaak, want bij koffie werd dit effect niet gevonden. Mogelijk spelen andere ingrediënten van cola een rol. Bovendien bleek dat mannen die veel cola dronken ook vaker junkfood aten en minder groente en fruit. De vraag is dus of de verminderde kwaliteit van hun sperma wordt veroorzaakt door de cola of door ongezonde voeding.

6. Stop met roken
Tabaksrook bevat schadelijke chemicaliën die de aanmaak van zaadcellen zouden vertragen, al zijn de studies hierover niet unaniem.
Dat geldt ook voor het gebruik van drugs. Zo kan chronisch gebruik van marihuana het testosterongehalte en de aanmaak van zaadcellen verstoren.

7. Blijf slank
Overgewicht en vooral te veel buikvet kan leiden tot een vermindering van de zaadproductie en ook tot een slechtere zaadkwaliteit. Dat zou te maken hebben met een verminderde testosteronproductie onder invloed van de vetcellen
Ook ondergewicht is slecht: het testosterongehalte zakt ook als uw vetmassa te laag is.

8. Eet gezond
Veel groenten en fruit eten bevordert de zaadcellen. Een tekort aan vitamine C in de voeding draagt mogelijk bij aan een verminderde kwaliteit van het zaad.
Anderzijds is het niet aangetoond dat (vooral rood) vlees de spermakwaliteit zou verminderen.

9. Hou uw teelballen koel
De zaadballen hebben een temperatuur van 35 graden. Dat is lager dan de lichaamstemperatuur (37 graden). Voor een optimale zaadproductie is deze temperatuur belangrijk. Dat is trouwens de reden waarom de teelballen buiten het lichaam hangen.
Het dragen van strak ondergoed (ook 's nachts!) of een strakke jeans, een elektrische deken of het vaak nemen van een zeer warm bad of een sauna kunnen de temperatuur verhogen. Ook bij een spataderkluwen in de balzak (varicocele) is de temperatuur van de zaadballen soms verhoogd.
Of een lagere temperatuur bijdraagt aan een verbeterde kwaliteit van het zaad en een grotere kans op zwangerschap, is echter nooit goed onderzocht.

10. Pas op met GSM en laptop
Volgens heel wat studies kan (langdurige) blootstelling aan elektromagnetische straling van bijvoorbeeld een mobiele telefoon in de broekzak, met een laptop de schoot zitten, draadloos internet, enzovoort de spermakwaliteit aantasten: vermindering van het aantal zaadcellen en minder beweeglijke zaadcellen. In hoeverre het hier om een oorzakelijk verband gaat en wat de praktische gevolgen hiervan zijn (verminderde vruchtbaarheid?), is echter nog helemaal niet duidelijk.

11. Beweeg, maar met mate
Overmatig sporten maar ook te weinig bewegen en een zittend leven kan leiden tot een daling van de zaadproductie. Mannen die elke week vijftien uur of meer matig tot sterk fysiek actief zijn, hebben een 73 procent hogere concentratie spermacellen dan mannen die minder dan vijf uur per week bewegen.

12. Fiets niet te veel
Er bestaan aanwijzingen dat veel fietsen (meer dan vijf uur per week) de spermakwaliteit licht kan verminderen. Waarschijnlijk heeft dit echter geen invloed op de vruchtbaarheid. Mogelijk veroorzaakt de druk van het zadel op het kruis microtrauma's in de teelballen. Een andere mogelijke verklaring is de nauw aansluitende kleding die wielrenners dragen. Die doet de lichaamstemperatuur stijgen, wat slecht is voor het zaad. Ook de stress die hoort bij intensieve trainingen zou een rol kunnen spelen.

13. Gebruik geen anabole steroïden
Ze produceren een hoge dosis hormonen, waardoor de eigen productie van testosteron stilvalt en de teelballen minder zaadcellen aanmaken.

14. Wees voorzichtig met geneesmiddelen
Sommige geneesmiddelen, onder meer betablokkers en antidepressiva, kunnen de spermakwaliteit negatief beïnvloeden.
Ook geneesmiddelen om erectiestoornissen te behandelen (zoals Viagra) zouden een negatieve invloed op de spermakwaliteit hebben. Dat bleek uit een experimentele studie waarvan de resultaten gepubliceerd worden in het American Journal of Obstretics and Gynecology.

15. Vermijd seksueel overdraagbare aandoeningen
Ze kunnen de kwantiteit en de kwaliteit van zaadcellen verlagen.

Lees ook: Maakt u zich zorgen over de kwaliteit van uw sperma?
http://www.gezondheid.be/index.cfm?fuseaction=art&art_id=20494