Bedplassen: wat kan de huisarts doen?

Is jouw kind vijf jaar of ouder en plast het nog geregeld in bed, en zorgt dat bij je kind voor sociale of emotionele problemen (schaamte, spanningen...)? Dan raadpleeg je best een arts. De kans dat bedplassen vanaf die leeftijd spontaan verdwijnt, is klein. Vanaf zeven jaar riskeert vijf procent van de kinderen die bedplassen om zonder behandeling heel hun leven bedplasser te zijn. 

De behandeling van bedplassen kan soms enkele maanden duren. Voor een goede kans op slagen is het belangrijk dat zowel de ouders als het kind sterk gemotiveerd zijn om de behandeling te volgen en de behandelingsadviezen strikt toe te passen.

Vooraleer de behandeling start, is het belangrijk dat de arts zicht krijgt in de drank-, plas- en slaapgewoontes van het kind. Daarom is het aangeraden om gedurende een tweetal weken een dag- en een weekkalender in te vullen.

Soms zullen adviezen in verband met het eet- en drankgedrag (bijvoorbeeld vaste drinkschema's) en/of de plasgewoonten (bijvoorbeeld vaste plasschema's, plassen voor het slapengaan...), eventueel gekoppeld aan een beloningssyeteem voor de geleverde inspanningen, volstaan om het bedplasprobleem op te lossen.

De arts zal ook nagaan of er mogelijk andere problemen aanwezig zijn die het bedplassen veroorzaken. Is dat het geval, dan moeten die problemen eerst behandeld worden. 

Mogelijke geassocieerde problemen:

Een goede methode tegen bedplassen die door de meeste artsen wordt geadviseerd, is de plaswekker. Deze plaswekker is te verkrijgen via de huisarts. Hij kan vanaf de leeftijd van 5-6 jaar gebruikt worden. Van belang is dat het kind zelf van het bedplassen af wil komen en het zelf dus als een probleem ziet. Het kind moet voldoende gemotiveerd zijn om iets tegen het bedplassen te doen.

Er zijn verschillende soorten plaswekkers: de meest gebruikte is de plaswekker met een speciaal broekje dat (eventueel draadloos) is aangesloten op een wekker. De wekker is een trilkussen en/of een alarm. Zodra het broekje nat wordt, gaat de wekker af en wordt het kind (en de ouders) wakker, en kan het naar het toilet gaan om verder te plassen. Zo leert de plaswekker je kind om wakker te worden van een volle blaas.

Na enkele weken, soms al eerder, word je kind bij een volle blaas uit zichzelf wakker. Het zal steeds minder vaak door de wekker gewekt worden, en steeds vaker uit zichzelf wakker worden. Prijs je kind ook bij een droge nacht zonder dat de wekker is gegaan. Na drie-vier maanden houden de meeste kinderen hun plas op en slapen de hele nacht door.

Gebruik van de plaswekker vergt een belangrijke motivatie en inzet van ouders en kind, en het gebruik moet gewoonlijk meerdere weken, zonder onderbreking, worden verder gezet om een gunstig effect te bekomen. Wil de methode een goede kans van slagen hebben, dan moet er ook voldoende begeleiding van bijvoorbeeld je huisarts zijn.

Een behandeling met geneesmiddelen kan gegeven worden als enige behandeling, of in combinatie met andere behandelingen zoals een plaswekker. Ook kan een behandeling met geneesmiddelen kortstondig gegeven worden, bijvoorbeeld voor een vakantiekamp of een logeerpartijtje. Meestal wordt aangeraden om met een behandeling met geneesmiddelen te wachten tot het kind 7 jaar of ouder is. 

De medicatie zorgt ervoor dat je kind ‘s nachts minder urine produceert. De blaas zal dankzij de medicatie ook niet zo snel samentrekken. Na een tijdje kan het kind, in overleg met de arts, stoppen met de medicatie. Na het stoppen van de medicijnen begint het bedplassen soms weer opnieuw.

Het meest gebruikte medicament is desmopressine (Minirin, Nocdurna, Octostim). Het verlaagt de nachtelijke urineproduktie, zodat deze beter in de blaas past. Het vocht dat ’s nachts wordt vastgehouden door het lichaam wordt, als het medicijn is uitgewerkt, overdag uitgescheiden. Tijdens het gebruik van desmopressine wordt veel drinken afgeraden.

Desmopressine moet voor het slapengaan worden genomen. Meestal zal de arts smelttabletten voorschrijven. Die smelten onder de tong, moeten niet ingeslikt worden en kunnen zonder water gebruikt worden. 

Desmopressine kan gebruikt worden gedurende kortere of langere tijd. Wanneer op korte termijn (bijv. na twee weken) geen effect wordt gezien, heeft het geen zin de behandeling verder te zetten. Als het goed helpt, kan het veilig langdurig worden gebruikt. Geadviseerd wordt na drie maanden een stopweek in te lassen om te zien of langdurige toediening van het medicijn nog nodig is. Ook kan het medicijn gebruikt worden in een korte periode, zoals tijdens vakanties, schoolkamp of logeerpartij.

Het kan ook gebruikt worden als na een paar weken de plaswekker alleen onvoldoende resultaat biedt. Gelijktijdig gebruik van het snelwerkende desmopressine zorgt er dan voor dat het zelfvertrouwen herwonnen wordt, waardoor de kans om de behandeling succesvol te vervolgen wordt verhoogd.