Gerelateerde artikels
Wat zegt je tong over je gezondheid?
In dit artikel
Wat zegt je tong over je gezondheid?
- Wat is een gezonde tong?
- Tijdelijke verkleuring van de tong door voedsel
- Witte tong
- Rode tong
- Gebarsten tong
- Gele of bruine tong
- Gladde grijze tong
- Zwarte en harige tong
- Mondzweren of aften op de tong
- Wanneer moet ik me zorgen maken over een tong die van kleur of uiterlijk verandert?
- Tips: hoe je tong verzorgen?
dossier
Wist je dat je tong veel kan vertellen over je algemene gezondheid? Door regelmatig de kleur, textuur en het uiterlijk van je tong te controleren, kun je vroegtijdig signalen van mogelijke gezondheidsproblemen opmerken. Hoe ziet een gezonde tong eruit? En bij welke symptomen ga je beter naar de dokter? Een overzicht.
Wat is een gezonde tong?
© Getty Images - Een gezonde tong
Een gezonde tong is over het algemeen lichtroze, hoewel hij bij Afrikaanse, Aziatische en mediterrane bevolkingsgroepen een lichte violette of bruine pigmentatie kan hebben.
De tong is vaak bedekt met een dun wit laagje. Dit laagje is afkomstig van een taai eiwit genaamd keratine, dat het slijmvlies van de tong helpt beschermen tegen krassen tijdens het eten.
Een lichtroze tong met een licht wit laagje en een vochtig oppervlak is een teken van een gezonde mond. Het duidt op een evenwichtige microbiota in de mond en een goede bloedcirculatie.
Tijdelijke verkleuring van de tong door voedsel
De smaakpapillen kunnen kleuren en resten absorberen van het voedsel en de dranken die je consumeert. Koffie, thee, rode wijn en veel voedingsmiddelen, zoals curry- of kurkumagerechten, kunnen de tong tijdelijk verkleuren. Je tong ziet er weer normaal uit als je water hebt gedronken of je tanden hebt gepoetst.
Lees ook: Wat kan je doen tegen verkleuring van je mond na het drinken van rode wijn?
Witte tong
Een droge mond kan leiden tot een wittere tong. Dit kan gebeuren als je uitgedroogd bent, als je vaak door je mond ademt (bijvoorbeeld als je verkouden bent) of als je koorts hebt.
Andere ziekten kunnen het ook veroorzaken:
© Getty Images - Spruw in de mond van een baby
- Spruw (Candida-infectie) veroorzaakt door de woekering van Candida-gist in de mond. Deze aandoening kan ontstaan wanneer de mondflora uit balans is, bijvoorbeeld na een antibioticakuur. Het veroorzaakt witte (of gelige) vlekken en/of roodheid op de tong en elders in de mond (bijvoorbeeld aan de binnenkant van de wangen). De witte aanslag kan eraf vallen als je eraan krabt. Orale spruw is soms pijnlijk. Het nemen van een antischimmelmiddel kan helpen om van de aandoening af te komen.
Lees ook: Spruw: een wit beslag op de tong
© Getty Images - Orale lichen planus vs. Leukoplakia
- Orale lichen planus: dit is een chronische aandoening van het slijmvlies van de mond, waarvan de oorzaak onbekend is. Lichen planus kan witte plekken veroorzaken op de tong en aan de binnenkant van de wang. Als de aandoening geen klachten veroorzaakt, is behandeling meestal niet nodig.
- Leukoplakie: de term leukoplakie wordt gebruikt om de vorming van een abnormale witte (soms grijze) plek op het mondslijmvlies te beschrijven. Het is een dikke laag keratine die ontstaat wanneer de tong vaak geïrriteerd is. Leukoplakie is vaak het gevolg van roken, alcoholgebruik, endocriene stoornissen of tekorten aan vitamine C, B12, B6 en B3. Witte vlekken kunnen niet worden verwijderd door krabben. Ze kunnen zich ook vormen op het tandvlees en aan de binnenkant van de wangen. Leukoplakie kan verschijnen als gelijkmatige, vlakke witte vlekken. Maar ze kunnen ook onregelmatig gekleurd en verheven zijn. In het laatste geval bestaat er een risico op progressie naar mondholtekanker.
Lees ook: Mondkanker: symptomen en kan je het voorkomen?
Rode tong
- Rode, gladde tong: een rode, gladde, gezwollen tong kan een teken zijn van glossitis, een ontsteking van de tong. Er zijn verschillende mogelijke oorzaken, waaronder een allergische reactie, een droge mond, een verwonding of een voedingstekort (vitamine B12, foliumzuur, ijzer of niacine).
Lees ook: Symptomen vitamine B12-tekort en wie moet supplementen nemen?
Lees ook: IJzertekort: symptomen en hoe aanvullen?
© Getty Images - Aardbeientong, een van de eerste symptomen van roodvonk
- Een felrode tong met kleine puntjes: een aardbeientong (of frambozentong) kan het eerste symptoom zijn van roodvonk, een ziekte die vooral kinderen tussen 5 en 10 jaar treft. Het gaat gepaard met keelpijn (gezwollen amandelen), hoofdpijn en koorts. Na een paar dagen verschijnen er kleine rode vlekjes in de nek en oksels die zich geleidelijk over het hele lichaam verspreiden.
Lees ook: Roodvonk (scarlatina): keelpijn met huiduitslag
Geografische tong (landkaarttong)
- Geografische tong (landkaarttong): Een tong met rode en witte vlekken is een landkaarttong, een goedaardige ontstekingsziekte die het oppervlak van de tong aantast. De plekken zijn rood en glad, met onregelmatige contouren omgeven door witte of grijzige randen. Op deze plekken bevinden zich minder smaakpapillen. Andere delen van de tong zien er daarentegen wit en ruw uit. De oorzaak van de aandoening is onbekend, maar het wordt vaak in verband gebracht met andere ziekten (psoriasis, eczeem), tekorten (vitamine B12, B6, zink, ijzer, foliumzuur) en stress en angst.
Lees ook: Wat is een landkaarttong (lingua geographica)?
Gebarsten tong
© Getty Images - Gebarsten tong
Gebarsten tong is geen waarschuwing voor een ziekte, tekort of gezondheidsprobleem. Gebarsten tong en geografische tong kunnen tegelijkertijd voorkomen en sommigen geloven dat de twee aandoeningen met elkaar verband houden.
Gele of bruine tong
© Getty Images - tong met gele of bruine aanslag
Net als een witte tong kan een gele tong het gevolg zijn van slechte mondhygiëne, een droge mond of spruw.
Een gelige tong, die soms gepaard gaat met een slechte adem, kan worden veroorzaakt door een ophoping van bacteriën in de mond na een keel- of sinusinfectie.
In sommige gevallen is gele aanslag op de tong een teken van leverontsteking (hepatitis). Geelzucht kan ook verschijnen in het oogwit en op de huid.
Rokers daarentegen kunnen een bruinachtige tong hebben door de giftige stoffen en teer die in tabak zitten.
Lees ook: Slechte adem (halitose): oorzaken en behandeling
Gladde grijze tong
Door bloedarmoede kan de tong er lichtroze of grijs uitzien. De tong is glad door het verlies van papillen (depapillatie).
Lees ook: Wat is anemie of bloedarmoede?
Zwarte en harige tong
Het zwarte en harige tong syndroom wordt meestal veroorzaakt door een ophoping van dode cellen (keratine) op de linguale papillen, die vergroot raken. Deze houden vervolgens bacteriën en voedselresten vast, waardoor ze er donkerder gaan uitzien. Een harige tong wordt veroorzaakt door een onevenwicht in de orale microbiota. Dit wordt meestal geassocieerd met slechte mondhygiëne, roken, droge mond, enz.
Mondzweren of aften op de tong
© Getty Images - Aften of mondzweren op de tong
Mondzweren op de tong, ook bekend als aften, zijn kleine pijnlijke oppervlakkige laesies die verschijnen op het bovenoppervlak, de randen of soms de onderkant van de tong. Ze zijn meestal goedaardig en verdwijnen binnen een paar dagen. Ze kunnen worden veroorzaakt door stress, vermoeidheid, kleine verwondingen, reacties op bepaalde voedingsmiddelen of tandpasta. Soms zijn ze een teken van tekorten (B12, foliumzuur, ijzer) of hormonale verstoringen. Het kan ook een teken zijn van een verzwakt immuunsysteem.
Lees ook: Wat is het beste middel tegen aften?
Wanneer moet ik me zorgen maken over een tong die van kleur of uiterlijk verandert?
Verandert je tong van kleur of uiterlijk, of heb je er pijn van? Raadpleeg een arts als je je zorgen maakt. In het bijzonder in de volgende gevallen:
- Je hebt een witte plek in je mond die niet binnen 2 weken is verdwenen,
- Je hebt pijnlijke zweertjes die niet binnen 2 weken genezen,
- Je hebt onverklaarbare of intense pijn op je tong die meerdere dagen aanhoudt,
- Je hebt jeuk die erger wordt en niet weggaat.
Tips: hoe je tong verzorgen?
Tongaandoeningen worden meestal veroorzaakt door een verstoorde mondflora. Maar je tong verzorgen is net zo belangrijk als je tanden verzorgen. Hier zijn een paar tips om je daarbij te helpen:
|
Bronnen:
https://www.msdmanuals.com
https://www.msdmanuals.com
auteur:
Olivia Regout,
gezondheidsjournalist
