Verbrand geen afval in de tuin

nieuws Bij het verbranden van afval komen heel veel schadelijke stoffen vrij. Deze kunnen verschillende gezondheidseffecten veroorzaken of verergeren, variërend van tijdelijke hinder(geurhinder, irritaties van ogen, neus en keel en hoofdpijn), over astma, tot, in het ergste geval, kanker. Over het algemeen houdt éénmalige blootstelling aan de rook van een vuurtje weinig gezondheidsrisico’s in voor gezonde mensen, tenzij men recht in de rookpluim gaat staan.
Gevoelige groepen, zoals zwangere vrouwen, ouderen, kinderen en longpatiënten lopen de grootste gezondheidsrisico’s. Zij kunnen bijvoorbeeld meer luchtwegklachten, zoals benauwdheid, krijgen.
Deze problemen worden veroorzaakt door de schadelijke stoffen die hierbij vrijkomen, zoals dioxines, PAK’s (polycyclische aromatische koolwaterstoffen), fijn stof en zware metalen.

Onderzoek toont aan dat de bevolking in 2005 verantwoordelijk is voor ongeveer 72 % van de totale dioxine-uitstoot in Vlaanderen. Het verbranden van afvalstoffen in tonnetjes en open vuren neemt maar liefst 52% van de uitstoot voor z’n rekening.
Dioxines ontstaan bij verbrandingsprocessen in aanwezigheid van chloorbronnen, zoals plasticafval, PVC-flessen, bewerkt hout (geverfd hout, vernist hout, verlijmde spaanderplaten, vezelplaten, multiplexplaten verhard of bedekt met PVC, hout met brandvertragende middelen,...). Ook de verbranding van eerder onschuldig ogend tuinafval zoals snoeihout en bladeren blijkt aanzienlijke concentraties aan dioxines, stof en PAK’s te veroorzaken. De plantencellen bevatten immers ook chloor, onder de vorm van voedingszouten. Recente metingen van VITO tonen aan dat de dioxineconcentratie bij verbranding van afval in open lucht tot 5000 maal hoger kan oplopen dan in een huisvuilverbrandingsinstallatie. Dit komt onder andere door de lagere temperatuur in vuurtjes in vergelijking met huivuilverbrandingsinstallaties.

De mens neemt PAK’s en dioxines hoofdzakelijk op via de voeding. PAK’s kunnen kankers doen ontstaan in het spijsverteringsstelsel, de longen en de huid. Sinds kort worden zij er ook van verdacht de hormonenhuishouding te verstoren en invloed te hebben op de voortplanting en het afweersysteem.
Dioxines komen onder andere via dierlijke vetten in vlees en zuivel, bv. melk, terecht in de voedselketen van de mens. Dioxines stapelen zich op in onze lichaamsvetten waardoor de lichaamsdosis stijgt met toenemende leeftijd. Dioxines kunnen groeistoornissen bij ongeboren baby’s veroorzaken en ons afweersysteem tegen ziektes ondermijnen. Lever-, maag- en darmstoornissen kunnen eveneens optreden. In hoge concentraties kunnen dioxines een typische huidaandoening (chlooracné) en ook kanker veroorzaken. Zowel dioxines als PAK’s hebben vooral op langere termijn een negatieve invloed op de gezondheid.
In Vlaanderen mogen particulieren in geen enkel geval afvalstoffen verbranden in een kachel, open haard, of in openlucht. Behandeld of geverfd hout valt ook onder de noemer afvalstoffen. Er is een uitzondering mogelijk voor tuinafval (snoeihout, gras...) die verbrand worden op het perceel waar ze ontstaan zijn. Dit mag enkel wanneer er een minimum afstand gerespecteerd wordt van 100 meter van huizen, bossen, heiden, boomgaarden, hagen, graan, stro, mijten, enz..
Dit geldt in principe ook voor kampvuren en kerstboomverbrandingen. Het maken van een kampvuur in het kader van zogenaamde socio-culturele activiteiten wordt evenwel aanzien als één van de mogelijke uitzonderingen. De impact van het verbranden van hout in kampvuren is over het algemeen immers vrij beperkt zowel in omvang als in aantal en tijd. Dit gaat natuurlijk enkel op in zoverre enkel droog onbehandeld hout wordt verbrand. Bij windstil of mistig weer wordt het best geen kampvuur aangestoken, aangezien de rookgassen in die omstandigheden blijven hangen. Voor kerstboomverbrandingen gaat dezelfde redenering op.
Enkele Vlaamse gemeenten hebben een politiereglementering uitgewerkt waarin deze activiteiten onderworpen zijn aan een toelating na schriftelijke aanvraag bij de gemeente. U kan dus het best op voorhand informeren bij de gemeente welke regels er lokaal gelden.