Duizeligheid bij het rechtstaan door een lage bloeddruik

dossier Nogal wat mensen hebben soms last van duizeligheid als ze plots rechtstaan, bijvoorbeeld uit bed of een zetel.
Als je vanuit een liggende naar een staande houding gaat, verplaatst het bloed zich door de zwaartekracht normaal gesproken naar je buik en je benen. Hierdoor stroomt er eventjes minder bloed naar het hart en wordt er ook minder bloed rondgepompt door je hart. Dit zorgt weer voor een lagere bloeddruk. Het centrum in je hersenen dat de bloeddruk reguleert, neemt dit waar en zorgt ervoor dat je bloedvaten zich vernauwen en je hart sneller gaat kloppen. Hierdoor gaat je bloeddruk weer naar het normale niveau.

Als dit maar enkele keer gebeurt, is er meestal niets aan de hand. Maar als dit vaak gebeurt, is er misschien sprake van orthostatische hypotensie (letterlijk: lage bloeddruk bij rechtstaan): het systeem dat de bloeddruk regelt werkt dan niet goed meer. Hierdoor wordt de bloeddruk na het opstaan lager en blijft deze laag. De bloeddruk kan zo laag worden dat er onvoldoende bloed naar de hersenen gepompt kan worden.

Mogelijke klachten zijn:
• wazig zien, zwart voor de ogen,
• licht gevoel in het hoofd,
• duizeligheid,
• hartkloppingen,
• oorsuizen,
• pijn in schouders en nek,
• klachten van andere spieren,
• Zelfs bewusteloosheid is mogelijk.

Mogelijke oorzaken van orthostatische hypotensie zijn:
• aandoeningen aan het zenuwstelsel (zoals de ziekte van Parkinson),
• diabetes (suikerziekte),
• hartfalen of hartritme stoornissen,
• bepaalde geneesmiddelen (bv. plaspillen, hartmedicatie, antidepressiva).
• uitdroging,
• Oudere mensen hebben soms zonder enige onderliggend oorzaak orthostatische hypotensie. Het kan leiden tot valincidenten.

Bespreek vaak terugkomende duizeligheid met je huisarts. Zeker wanneer je geneesmiddelen tegen depressie, voor het hart of voor een verhoogde bloeddruk moet innemen.

TIPS OM BLOEDDRUKDALINGEN TE VOORKOMEN
• Sta rustig op vanuit liggende of zittende houding. Ga bijvoorbeeld even op de rand van het bed zitten. Adem een aantal keren diep in en uit. Plaats vervolgens je beide voeten naast elkaar. Zet ze plat op de grond. Steun met je handen op je knieën en sta langzaam recht.
• Word je toch duizelig bij het opstaan, ga dan even zitten of hurk neer. Probeer niet te blijven staan. Kom bij het wegtrekken van de klachten rustig overeind.
• Kantel je bed. Zet het hoofdeinde van het bed 20-30 cm. hoger.
• Ga overdag niet op bed liggen, maar blijf zitten of staan. Opstaan na een tijd gelegen te hebben geeft extra klachten.
• Vermijd langdurig stilstaan.
• Wanneer je je duizelig voelt, probeer eerst de benen en buikspieren aan te spannen of de benen te kruisen. Zo zakt het bloed minder snel naar beneden.
• Neem een rollator of klapstoel mee naar buiten om te kunnen gaan zitten
• Vermijd grote hitte (hete douche of bad, sauna): daardoor zetten de bloedvaten uit, wat een bloeddrukdaling kan veroorzaken.
• Voor mannen: zittend plassen, vooral 's nachts
• Sommige mensen hebben baat bij het gebruik van strakke elastische kousen tot taillehoogte of een buikband, waardoor er minder bloed naar buik en benen kan zakken.

• Drink voldoende (1,5 à 2 liter per dag). Dit zorgt voor een voldoende volume van de bloeddoorstroming.
• Eet voldoende zout. Overleg dit wel met de huisarts vanwege het risico van zout bij hoge bloeddruk en bepaalde hartproblemen.
• Gebruik kleinere maaltijden zodat de bloeddruk door verplaatsing van bloed naar de darmen niet overmatig daalt.
• Soms ook kunnen medicijnen die je voor iets anders krijgt (bijvoorbeeld middelen tegen hoge bloeddruk, tegen hartziekten enzovoorts), de orthostatische hypotensie verergeren. In overleg met je arts kan je - als dat mogelijk is - andere medicijnen slikken of de huidige medicatie verminderen.
• Eventueel kan je je arts vragen om een geneesmiddel voor te schrijven.

Lees ook: Vertigo: duizelig met draaierig gevoel