Homeopathie: geen bewijs dat het werkt

nieuws Er is geen enkel wetenschappelijk bewijs dat homeopathie werkt. Dat zegt het Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg (KCE) in een nieuwe studie over homeopathie.
Homeopathie bestaat uit het toedienen van zeer sterk verdunde oplossingen van dierlijke, plantaardige of minerale stoffen, die krachtig moeten worden geschud (‘potentiëring’). Door die verdunning en het schudden zou de interne kracht van het middel vrijgemaakt worden, zodat die op de levenskracht van de zieke kan inwerken. Daarnaast is er de ‘simila-regel’: de stoffen die worden toegediend veroorzaken bepaalde symptomen in een gezond lichaam, maar zouden gelijkaardige symptomen bij een zieke persoon genezen. Verder is er het principe van de individuele behandeling: “er zijn geen ziekten, alleen zieken”.

Homeopathie wordt veel gebruikt voor allerlei kwalen. In 2009 raadpleegde 6 Belgen op 100 een homeopaat. De redenen waren divers: rug- of nekpijn, allergie, vermoeidheid, problemen met het ademhalingsstelsel, angst en depressie... De patiënten, die van alle leeftijden zijn, verwachten met homeopathie een meer natuurlijke, geïndividualiseerde behandeling, met minder bijwerkingen. Ze verwerpen de klassieke geneeskunde niet, maar gebruiken homeopathie als aanvulling erop. Bij sommige klachten kiezen ze voor homeopathie, voor andere doen ze een beroep op de klassieke geneeskunde.
Een eerste consultatie kost tussen de 50 en 80 euro voor een volwassene en tussen 35 en 80 euro voor een kind. De ziekteverzekering betaalt homeopathie niet terug, maar de consultatie kan wel als een ‘klassieke’ consultatie worden terugbetaald, als de homeopaat een arts is. Sommige ziekenfondsen komen onder bepaalde voorwaarden tussen in het kader van hun aanvullende verzekering.

Geen bewijs van werkzaamheid
Het KCE bestudeerde de internationale wetenschappelijke literatuur over homeopathie voor een groot aantal klachten: slapeloosheid, allergische neusverkoudheid, lage rugpijn, bevalling, chronische vermoeidheid, dementie, astma, bedplassen, depressie, angst, symptoombestrijding bij kanker en kankerbehandeling, opvliegers, kinderziekten, ADHD, fibromyalgie, HIV, premenstrueel syndroom en veneuze insufficiëntie.
Uit deze gegevens kon geen enkel bewijs worden gehaald dat homeopathie werkt.

Placebo-effect
De positieve ervaringen van de gebruikers kunnen te maken hebben met het ‘placebo-effect’. Hierdoor kunnen behandelingen die op zichzelf niet werkzaam zijn, toch een gunstig effect hebben op het lichaam, op basis van de verwachtingen van de patiënt en de therapeut.
De regelmatige gebruikers van de homeopathie waarderen vooral dat de therapeut naar hen luistert, de tijd die voor hen wordt genomen, de individualisering van de behandeling, het feit dat de voorgeschreven middelen geen bijwerkingen veroorzaken en de natuurlijke benadering van deze geneeswijze. Ze hebben uit ervaring de (subjectieve) doeltreffendheid ondervonden van de therapeutische middelen, die in sommige gevallen bijna als wonderlijk worden beschouwd.

Geen bijwerkingen
Homeopathische producten mogen alleen in de apotheek worden verkocht. Ze moeten worden bekend gemaakt aan het Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten (FAGG) dat zal nagaan of in voldoende mate aan de kwaliteitscriteria werd voldaan, zonder dat de werkzaamheid van het product of de eventuele schadelijkheid ervan wordt geëvalueerd als geen enkele therapeutische bijsluiter bij het geneesmiddel wordt gevoegd en indien de verdunning zodanig is dat de onschadelijkheid van het product gegarandeerd is.
Homeopathische middelen blijken geen bijwerkingen te veroorzaken, en zijn dus op zich niet gevaarlijk. Dit geldt niet noodzakelijk voor andere ‘natuurlijke’ middelen, die vaak onder de brede waaier van homeopathie worden aangeboden. Bovendien verzetten veel homeopaten zich tegen vaccinatie, wat onrechtstreeks ernstige gevolgen kan hebben.

Anderzijds worden homeopaten geraadpleegd voor een zeer brede waaier aan klachten, zowel door volwassenen als voor kinderen. Het is daarom belangrijk dat de homeopaat een juiste diagnose kan stellen en kan uitmaken wanneer een klassieke medische behandeling echt nodig is. Zoniet bestaat er een risico dat deze behandeling te laat of niet wordt opgestart. Om die reden pleit het KCE ervoor om alleen artsen toelating te geven homeopathie te beoefenen. Voorwaarde zou wel moeten zijn dat zij zich ook voldoende blijven bijscholen in de klassieke geneeskunde.

Op dit ogenblik telt men in België ongeveer 340 homeopaten die aangesloten zijn bij een beroepsvereniging. Hun basisopleiding is in 75% van de gevallen een geneeskundige opleiding, 3,5% heeft een diploma van verpleegkundige. Bijna een vijfde van de aangesloten homeopaten heeft geen enkele (para)medische opleiding. Het werkelijke aantal homeopaten ligt echter veel hoger: volgens de beroepsverenigingen zouden de aangesloten homeopaten maar 10% van alle beoefenaars vertegenwoordigen

In België bestaan er verschillende opleidingen homeopathie, die niet officieel erkend zijn, en dus niet door de overheid gecontroleerd worden. De Belgische wetgeving voorziet dat alleen artsen een diagnose mogen stellen en een behandeling opstarten. De beoefenaars van homeopathie die geen arts zijn werken dus in de illegaliteit.

Het volledige rapport is beschikbaar op de website van het KCE: http://kce.fgov.be