Je ziet wat je eet

In dit artikel

Je ziet wat je eet

Je ziet wat je eet
Voedselovergevoeligheid
Tekort aan ijzer
Tekort aan zink
Acne en voeding
Rosacea en voeding
Psoriasis en voeding
Cellulitis en voeding
Voeding voor een zachte, stralende huid

dossier

Het idee dat voeding een direct effect zou hebben op de huid spreekt tot de verbeelding. Te meer gezien de huid wordt beschouwd als de spiegel van de gezondheid en het gemoed. Verschillende huidziekten of -afwijkingen worden toegeschreven aan een slechte voeding. Nochtans is dit maar het geval voor een zeer beperkt aantal huidaandoeningen. Althans, als we het zuiver wetenschappelijk trachten te benaderen en ons niet op louter subjectieve bevindingen baseren.

Het is moeilijk om via onderzoek een verband aan te tonen tussen voeding en huid omdat er meestal heel wat variabelen in het spel zijn waarop we weinig of geen vat hebben.

De uitdrukking 'je bent wat je eet' is duidelijk. Het is sinds lang een uitgemaakte zaak dat voeding een belangrijke rol speelt in de gezondheid in het algemeen. Of er evenveel waarheid schuilt in het gezegde 'je ziet wat je eet' is minder duidelijk. Voor een deel is dit zeker waar, bijvoorbeeld in het geval van een voedselovergevoeligheid dat zich kan manifesteren in de vorm van een vervelende huiduitslag. Daarnaast kunnen ook voedingstekorten duidelijk zichtbare tekenen geven zoals bleek zien en broze nagels. Voor huidaandoeningen zoals acne en psoriasis zijn er voorlopig nog geen éénduidig bewezen voedingsadviezen.

Voedselovergevoeligheid

Urticaria (een jeukende huiduitslag) en atopisch eczeem (vooral bij het jonge kind) kunnen naast andere symptomen zoals diarree, buikpijn, misselijkheid, angio-oedeem en ademhalingsmoeilijkheden het gevolg zijn van een voedselovergevoeligheid. Verschillende voedingsmiddelen kunnen hiervoor verantwoordelijk zijn. De diagnose van een voedselovergevoeligheid is daarom ook zeer moeilijk. Anamnestisch tekent zich niet altijd een duidelijk verband af tussen de inname van een bepaalde stof en de symptomatologie. Bij vermoeden van een voedselovergevoeligheid kan men naast een anamnese ook gebruik maken van een RAST-test (een specifieke IgE-bepaling), een scratch-(huid)test of een priktest. Dergelijke testen zijn echter evenmin voor 100 % betrouwbaar. De meest betrouwbare diagnostische test is eliminatie, provocatie en reëliminatie. Het is belangrijk om bij het stellen van de diagnose zorgvuldig te werk te gaan, zeker ook bij zuigelingen en peuters. Verkeerde eliminatiediëten kunnen leiden tot een éénzijdige voeding en daarmee tot vertraagde groei. Zodra het allergeen gekend is, is een totale eliminatie van het allergeen uiteraard de beste behandeling. Hierbij moet er echter steeds op worden toegezien dat het te mijden maar mogelijk essentiële voedingsbestanddeel wordt vervangen door een equivalente stof om op korte of lange termijn belangrijke voedingsdeficiënties te voorkomen. Indien nodig moet professioneel advies worden ingewonnen.

Tekort aan ijzer

• Het lichaam van een volwassen vrouw bevat 2 tot 2,5 g ijzer, dat van een volwassen man 3 tot 3,5 g. Ijzer is vooral gelokaliseerd in het bloed (± 60 %), de milt, de lever en het beenmerg. Ongeveer 5 % bevindt zich in de spieren. Tot de voornaamste functies van ijzer behoren het zuurstoftransport en het onderhoud van de celfuncties. We verliezen vooral ijzer via urine, bloed (maandstonden bij de vrouw), zweet en de afschilferende huid. De voedingsaanbevelingen zijn zo opgesteld dat zij, rekening houdend met de biologische beschikbaarheid van ijzer uit de voeding, voldoende zijn om het dagelijkse verlies aan ijzer (± 1 mg per dag tot 1,4 mg per dag voor een menstruerende vrouw) te compenseren.

• Een tekort aan ijzer is te wijten aan ofwel een te beperkte opname ofwel een overmatig verlies (bv. na een sterke bloeding, hevige maandstonden of occult bloedverlies in maag en darmen).
• De ijzerinname kan in het gedrang komen bij zeer strenge energiebeperkte diëten en in het bijzonder wanneer daarbij vooral ook producten van dierlijke oorsprong worden geweerd (veganisme). Sommige aandoeningen of ingrepen (bv. een gastrectomie) kunnen de opname bemoeilijken. Wanneer verhoogde behoeften zoals tijdens de zwangerschap en perioden van sterke groei (bv. de puberteit) worden verwaarloosd, kunnen eveneens belangrijke tekorten optreden.

• Behalve via vermoeidheid, hoofdpijn en hartkloppingen, manifesteert een ijzertekort zich duidelijk via een bleke huid, een ontsteking van de tong (glossitis) en de lippen (cheilitis), haarverlies en broze nagels die holvormig worden. Doordat het bloed bleker wordt, bleken ook de huidskleur en de kleur van de tong op. Vooral aan de binnenkant van de oogleden is deze bleekheid goed te zien.

• Goede bronnen van ijzer zijn vlees, vis, gevogelte, broccoli, bloemkool, pompoen, tomaten, citrusvruchten en graanproducten. Vitamine C bevordert de ijzeropname. Een portie groenten of fruit(sap) bij elke maaltijd is dus altijd een goed idee

Lees ook: Wat zijn de symptomen en gevolgen van een ijzertekort?

Tekort aan zink

• Zink is zoals andere mineralen levensnoodzakelijk. Het is betrokken bij diverse processen in het lichaam, bijvoorbeeld ook in de vernieuwing van weefsel. Een tekort uit zich in afwijkingen van de huid, de slijmvliezen en het skelet, een veranderde smaak- en reukzin, het achterblijven in geslachtelijke ontwikkeling en groei, een verminderde afweer tegen infecties en nachtblindheid.

• Mensen die een intraveneuze behandeling krijgen met preparaten zonder zink krijgen reeds na enkele weken een soort van eczeem in het gelaat en op de hoofdhuid. Dit verdwijnt meestal snel na het nemen van zinkpreparaten.
• Zink bevordert onder meer ook de wondgenezing. Personen met uitgebreide brandwonden hebben in het algemeen lage zinkspiegels in het bloed. Zodra zink wordt toegediend, is er een snellere wondgenezing.
• Sommige vormen van haaruitval, nagelverandering en nagelvalontsteking kunnen mede het gevolg zijn van een zinktekort.
• Recente studies laten ten slotte een verbetering zien van “acne vulgaris” (acne die onder invloed van hormonale veranderingen tijdens de puberteit ontstaat) na toediening van zinksupplementen (1).

• Goede bronnen van zink zijn vlees en vooral rood vlees, gevogelte, zuivelproducten, schaal- en schelpdieren, eieren, volkorenproducten en peulvruchten. Zinktekort komt vooral voor bij bevolkingsgroepen die een weinig gevarieerde voeding gebruiken die bovendien arm is aan eiwitten van dierlijke oorsprong.

Lees ook: Hoeveel vitaminen hebt u nodig? Nieuwe aanbevelingen van de Hoge Gezondheidsraad.

Acne en voeding

comedones-neus

Acne is een erfelijke huidaandoening waarbij de talgkliertjes verstopt raken. Hierdoor gaan zij ontsteken waarna het typische beeld van acne ontstaat. De geslachtshormonen spelen hierin een belangrijke rol. Vandaar vooral de opstoten tijdens de puberteit. Tussen het ontstaan van een microcomedo (meeëter) en een imflammatoir letsel verlopen verschillende maanden. Dit betekent dat men door vandaag bijvoorbeeld chocolade te eten, morgen niet plots meer acne kan hebben. Voor de hardnekkige, zogenaamde volkswijsheid dat chocolade acne verergert, ontbreekt bovendien elke biochemische grondslag. Reeds 25 jaar geleden werd deze bewering overtuigend weerlegd door een Amerikaanse interventiestudie . Een groep acnepatiënten werd gevraagd gedurende lange tijd dagelijks een reep chocolade te eten. Wanneer het effect werd vergeleken met het effect bij een controlegroep die geen chocolade mocht eten, was er bij de chocoladegroep geen verergering van de acne te bespeuren in vergelijking met de controlegroep. Hiermee is niet gezegd dat ons eet- en leefpatroon absoluut geen invloed zou hebben op acne. We hebben in vergelijking met vroeger een erg rijke voeding en veel licht (dankzij de elektriciteit) ter beschikking waardoor we in het algemeen groter worden, zwaarder wegen, vroeger geslachtsrijp zijn en zo indirect ook sneller en meer last kunnen hebben van acne. Chocolade wordt ten slotte ook vaak, zij het onterecht, gezien als boosdoener voor andere huidziekten zoals psoriasis, atopisch eczeem en strofulus (een hevige reactie op insectenbeten).

Huidziekten werden vroeger dikwijls beschouwd als een straf van god of van kwade geesten voor slecht gedrag of slechte gedachten. Als boetedoening werd het eten van lekkernijen verboden (vasten). Gezien pubers in het algemeen vaak een voorkeur hebben voor alles wat vet, zout of zoet is, worden deze producten gemakkelijk als schuldigen aangewezen. Indien men individueel kleine opstoten vaststelt na het eten van vetrijk voedsel, kan hierop worden gelet. Een individuele ervaring verantwoordt echter nog geen dieet bij alle acnepatiënten zolang dit onvoldoende wetenschappelijk is aangetoond of onderbouwd .

Verschillende klinische studies hebben ten slotte gunstige effecten aangetoond van retinoïden, een groep chemische verbindingen waaronder vitamine A en enkele daaraan verwante stoffen met een vergelijkbare structuur en biologische activiteit, op verschillende huidziekten waaronder ook acne . Dergelijke behandelingen mogen echter alleen onder begeleiding van een arts plaatsvinden omdat er bij de benodigde dosissen bijwerkingen kunnen optreden.

Rosacea en voeding

Couperose is de volksnaam voor rosacea. Het is een erfelijk bepaalde instabiliteit van de gelaatsbloedvaten die onder invloed van bepaalde stimuli al te fel gaan dilateren. Tot die stimuli behoren onder meer ook voedingsmiddelen zoals sterk gekruid voedsel, alcohol, te warme spijzen en dranken. Door de repititieve "flushes" blijven her en der bloedvaatjes permanent gedilateerd wat een fijne bloedvattekening kan geven op vooral de wangen maar ook centraal op het voorhoofd en op de kin. Bij mannen kan dit eveneens gepaard gaan met een hypertrofie van de talgkliertjes van de neus wat het typische beeld geeft van rhinophyma of " jeneverneus".

Lees ook: Test jezelf: heb jij last van Rosacea of couperose?

Psoriasis en voeding

Psoriasis is een erfelijke huidaandoening die zich manifesteert in de vorm van rode schilferende vlekken, meestal op ellebogen, knieën, het onderste gedeelte van de rug en de schedelhuid. Onder invloed van bepaalde medicijnen of in geval van ziekte (bv. keelontsteking) zijn opstoten mogelijk. Psoriasis is ofwel zeer stabiel ofwel wisselvallig met een op- en afgaand verloop. Vooral patiënten met deze laatste vorm zijn voortdurend op zoek naar oorzaken en alternatieve behandelingen. Van sommige stoffen is geweten dat ze bij bepaalde patiënten een verslechtering teweegbrengen. Alcohol is hiervan een voorbeeld.

Hoewel er al verschillende voedingsinterventies als therapie zijn beschreven, is er tot nu toe nog nooit één weerhouden na meer onderzoek.
Er is het Bircher Benner-rauwkostdieet, het Moermandieet, het vis- of maïskiemoliedieet en het kalkoendieet. Het kalkoendieet berust trouwens op een grappig misverstand. Voor de snelle deling van de huid zoals bij psoriasis zijn veel aminozuren, waaronder ook tryptofaan, nodig. In een lijst van eiwitbronnen in een artikel stond naast kalkoen een streepje omdat de auteur kalkoenvlees niet had geanalyseerd. Dit streepje werd echter geïnterpreteerd alsof er geen tryptofaan in kalkoen aanwezig was. Kalkoen werd vervolgens prompt uitgeprobeerd bij psoriasis met de bedoeling een tekort aan tryptofaan te creëren. Bij sommige patiënten leek dit te werken. Zij gaven er veel ruchtbaarheid aan. Bij veel meer anderen die er meestal over zwegen, lukte het dieet niet.

Cellulitis en voeding

Wat in de volksmond "cellulitis" wordt genoemd is een normaal verschijnsel bij een groot deel van de vrouwelijke bevolking. Het onderhuidse vet bij de vrouw is in zuiltjes geschikt die loodrecht op de huid staan. Als enkele van deze zuiltjes vergroten, ontstaat een onregelmatig hobbelig aspect van de huid dat niet graag gezien is. Het feit dat bepaalde voedingsbestanddelen cellulitis zouden doen verdwijnen, is uit de lucht gegrepen. Het enige wat men kan doen om cellulitis tegen te gaan, is het lichaamsgewicht zoveel mogelijk op peil houden via een goede voeding en voldoende lichaamsbeweging. Het jo-jo-effect (vermageren, verzwaren, vermageren, verzwaren, enz.) bevordert de vorming van cellulitis.

Voeding voor een zachte, stralende huid

Iedereen wil er graag zo lang mogelijk jong en fit uitzien. Een zachte, egale en stralende huid hoort daarbij. Een gezonde en gevarieerde voeding met bijzondere aandacht voor groenten en fruit kan hiertoe bijdragen . De huid is zoals de lever en het hart een orgaan dat nood heeft aan tal van voedingsstoffen in een goede verhouding voor een optimale ontwikkeling en een gedegen onderhoud. Tekorten of wanverhoudingen leiden tot mankementen die zich mogelijk ook aan de buitenkant laten opmerken. De eerder beschreven uiterlijke kenmerken van een ijzer- en zinktekort illustreren dit.

Strenge diëten vergroten de kans op belangrijke voedingstekorten. Het resultaat is dan misschien een slank lichaam maar vaak ook een doffe, vale en kwetsbare huid. Een algemeen voedingstekort uit zich bovendien in vermoeidheid, futloosheid e.d. wat de uitstraling niet bevordert. Voldoende water drinken hydrateert het lichaam en dus ook de huid en ontdoet het lichaam gemakkelijker van overtollige afvalstoffen. Groenten en fruit zijn rijk aan antioxidanten die onder meer ook de huid beschermen tegen vrije radicalen, een belangrijke oorzaak van huidveroudering.

Besluit: een evenwichtige en gevarieerde voeding is de beste en goedkoopste manier om genoeg van alle voedingsstoffen binnen te krijgen en in conditie te blijven. De aanbevelingen zoals weergegeven in de voedingsdriehoek zijn erop berekend dat ze alles in voldoende mate aanbrengen.

Miraculeuze schoonheidsrecepten op basis van 1 of een aantal voedingsstoffen of voedingsmiddelen bestaan niet. Wie gezond eet en leeft (voldoende ontspanning, lichaamsbeweging en nachtrust, niet roken, een goede hygiëne) voelt zich in het algemeen beter en straalt dit ook uit. Het compliment “je ziet er goed uit” illustreert dit. Het uiterlijk vormt met andere woorden een afspiegeling van de algemene gezondheid die toch ook in belangrijke mate door de voeding wordt bepaald. Innerlijke en uiterlijke schoonheid gaan hand in hand.

Lees ook: Wat doen vitamines en voedingssupplementen écht voor je huid en haar?

bron: Dr.Th.Maselis,dermatoloog

Laatst bijgewerkt: april 2021

Delen Whatsapp Tweet Mail