Kan je een vervroegde menopauze behandelen?

dossier Een vervroegde menopauze of premature ovariële insufficiëntie (POI) gaat gepaard met alle vervelende verschijnselen van de menopauze. Bovendien kan je (meestal) niet meer spontaan zwanger worden en heb je een verhoogde kans op botontkalking en osteoporose, op hart- en vaatziekten en mogelijk ook op dementie. 

Lees ook: Oorzaken en gevolgen van een vervroegde menopauze (POI)

Diagnose

Lees ook: Hypothyreoïdie of een te traag werkende schildklier: symptomen

Behandeling

• Behandeling om de kans op zwangerschap te beïnvloeden
  Er bestaat nog altijd een kleine kans (5 à 10 procent) op een spontane zwangerschap. Als je geen kinderen wil, blijft anticonceptie dus nodig.
  Er bestaat geen behandeling die de spontane kans op zwangerschap positief kan beïnvloeden. De enige behandeling die een reële kans op zwangerschap biedt, is eiceldonatie. 
  
  
• Behandeling met androgenen (testosteron)
  Er bestaan tot nu toe onvoldoende bewijzen over het effect en de veiligheid van een behandeling met testosteron op het libido, de botontkalking en het risico op dementie. 
  
  
• Lokale behandelingen
  Een lokale behandeling met oestrogenen en/of smeermiddelen kan zinvol zijn bij seksuele problemen (vaginale droogte, pijn bij het vrijen…).
  
  
• Alternatieve behandelingen
  Van complementaire behandelmethoden zoals acupunctuur, fyto-oestrogenen (soja, rode klaver) of kruiden (salie, monnikspeper, maca, Siberische ginseng…) is een gunstig effect onvoldoende aangetoond.
  
  
• Psychologische ondersteuning
  Een vervroegde menopauze kan ook psychologisch erg zwaar zijn en psychologische ondersteuning kan dan zeer wenselijk zijn. Bespreek dit met je arts of menopauzeconsulent.
  
  
• Leefstijlmaatregelen
  Om de risico’s van onder andere osteoporose en hartziekten zo klein mogelijk te houden, is een gezonde levensstijl zeer belangrijk:
  • Gezonde voeding, met speciale aandacht naar voeding die rijk is aan calcium en vitamine D zoals zuivelproducten, groene bladgroenten, peulvruchten, noten, zaden, vijgen, abrikozen… Mogelijk zal je ook vitamine D-supplementen moet nemen. Bespreek dit met je arts.
  • Voldoende beweging waarbij je je botten belast, zoals wandelen of fietsen.
  • Voorkomen van overmatige gewichtstoename, gewicht onder controle houden
  • Matige alcoholconsumptie
  • Stoppen met roken.
  
  

Lees ook: Hormonale substitutietherapie: hormonenkuur tijdens de menopauze

Hormonale substitutietherapie tegen (vervroegde) menopauze

De eerste en belangrijkste reden voor een hormonale substitutietherapie (HST), ter vervanging van de hormonen die de eierstokken niet meer produceren, is de behandeling van de typische menopauzeklachten, zoals opvliegers, nachtelijk zweten, droge vagina, droge ogen, verminderd libido….
In de recente richtlijnen van de European Society of Human Reproduction and Embryology wordt HST ook aangeraden, minstens tot de leeftijd van 51 jaar (de gemiddelde leeftijd van de menopauze), omwille van de verhoogde kans op osteoporose en op hart- en vaatziekten. Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat HST het risico op botontkalking en op hart- en vaatziekten vermindert, en het libido, de levenslust en levensverwachting versterkt.

Bij HST moeten we onderscheid maken tussen bio-identieke hormonen (BIH) of lichaamseigen hormonen die identiek dezelfde biochemische structuur hebben als de eigen lichaamshormonen, en synthetische hormonen die dat niet hebben. Leen Steyaert, gespecialiseerd verpleegkundig menopauzeconsulent bestsellerauteur van gezondheidsboeken: "Bio-identieke hormonen passen perfect op de receptoren in het lichaam en de extracten uit wilde yam of soya worden in een labo tot een bruikbare bio-identieke vorm van oestrogeen en progesteron klaargemaakt. BIH zijn zeer veilig, te meer omdat de 17 bèta-oestradiol transdermaal wordt gegeven en dus de lever pathway route vermijdt. Oraal oestrogeen en synthetisch progesteron verhogen het risico op trombose. Bio-identieke hormonen zijn bovendien goedkoop en de dosis is aanpasbaar aan elk lichaam naargelang de noodzaak. Onderzoeken i.v.m. met het verminderen van het risico op dementie lopen nog."

Er circuleren veel onwaarheden over hormoontherapie, vertelt Leen. "Dat komt omdat een grootschalige Amerikaanse studie uit 2002 (WHI: Women’s health initiative) vroegtijdig werd stopgezet nadat potentiële risico’s van hormoontherapie groter bleken dan de voordelen. De studie vertoonde echter veel hiaten en er werden geen BIH gebruikt. De rechtzetting nadien heeft helaas nooit de schade die de media toen heeft veroorzaakt, kunnen herstellen."