Walkabilityscore-tool helpt gemeentebesturen buurten gezonder te maken

De ‘Walkabilityscore-tool’ is een nieuw online instrument dat in kaart brengt in welke mate de mensen in een buurt worden aangezet om zich op een actieve manier te verplaatsen. Met de score kunnen lokale besturen en ruimtelijke planners bepalen in welke buurten welke maatregelen aangewezen zijn zodat mensen zich meer te voet of met de fiets verplaatsen in plaats van met de auto. De tool werd door het Vlaams Instituut Gezond Leven ontwikkeld.

70 procent van hun verplaatsingen doen Vlamingen met de auto. Zelfs voor ruim de helft van de verplaatsingen van minder dan 3 km springen we in de auto. Meer dan 4 op 10 Vlamingen beweegt te weinig voor een goede gezondheid.

Maar mensen stappen en fietsen meer in een buurt waar er verschillende functies in de nabijheid zijn (zoals winkelen, ontspanning, kantoren en onderwijs), waar de straten via verschillende kruispunten goed met elkaar verbonden zijn en waar de woondichtheid hoog is. De walkabilityscore-tool is dan ook gebaseerd op deze drie factoren. De tool zal lokale besturen, ruimtelijke planners en ambtenaren helpen om buurten te selecteren waar maatregelen aangewezen zijn zodat mensen zich meer actief kunnen verplaatsen. Zo krijg je gezondere buurten.

Uit verschillende Vlaamse en internationale studies blijkt dat volwassenen die in buurten met een hoge walkabilityscore wonen, 80 minuten per week meer stappen en 40 minuten per week meer fietsen om ergens naartoe te gaan dan volwassenen die in buurten met een lage walkabilityscore wonen. Daarnaast stappen deze volwassenen ook 20 minuten per week meer in hun vrije tijd en hebben ze een gezonder gewicht. Voor het eerst werd die score ook berekend over heel Vlaanderen en in een gebruiksvriendelijke tool gegoten, een primeur in Europa.

Jo Vandeurzen, Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin: “Hoe we de publieke ruimte inrichten en plannen heeft een belangrijke invloed op de volksgezondheid. Mensen vragen van hun lokale overheden om maatregelen te nemen zodat ze in een gezonde omgeving kunnen wonen en leven. De nieuwe walkabilityscore-tool is één van de instrumenten die we onze lokale overheden aanbieden om gericht aan een gezonde publieke ruimte te kunnen werken. Het Vlaams Instituut Gezond Leven en de Logo’s zullen hen daarbij helpen. Gezondheidsbeleid, mobiliteit, ruimtelijke ordening, wonen, sport en zo verder, slaan de handen in elkaar. De walkabilityscore-tool is één van de instrumenten waarmee tussen die beleidsdomeinen bruggen worden geslagen. Net zoals de ‘Lokale gezondheidsindicator mobiliteit’ en het nieuwe project ‘Gezonde publieke ruimte’.” 

Extra kaartlagen in de tool, met info over het aantal kinderen en ouderen of het gemiddeld inkomen per buurt, kunnen bovendien helpen om efficiënter buurten te prioriteren. Ingrepen in de publieke ruimte van deze prioritaire buurten hebben veel potentieel om de gezondheidsongelijkheid te verkleinen.

Studies bewijzen dat een hoge walkabilityscore ook leidt tot meer bewegen in lage inkomensbuurten. Extra beweegkansen komen de gezondheid van de bewoners van deze buurten ten goede, en verkleinen dus de traditionele gezondheidsongelijkheid ten opzichte van de buurten met een gemiddeld hogere socio-economische status.  

Dr. Ragnar Van Acker: “De walkabilityscore van een buurt geeft meer richting aan ruimtelijke beleidskeuzes die gezondheidswinst willen realiseren. Uiteraard zal de keuze van maatregelen ook afhangen van de lokale context en andere kenmerken van de buurt. Inwoners van steden met een hoge walkability-score bewegen dus doorgaans meer, maar door het drukke verkeer is de luchtkwaliteit er vaak slechter. In de buurten met een hoge walkabililty-score ligt dus ook veel potentieel voor het verbeteren van de luchtkwaliteit: vervang gemotoriseerde verplaatsingen door actieve verplaatsingen te voet of per fiets. We willen dat deze nieuwe tool gebruikt wordt om overleg te stimuleren tussen verschillende beleidsdomeinen. Zo kunnen bijvoorbeeld de dienst Ruimtelijke Ordening en de dienst Welzijn de kaarten en score samen bespreken.”