Gerelateerde artikels
Hoe gebeurt palliatieve sedatie?
In dit artikel
Hoe gebeurt palliatieve sedatie?
dossier Bij het inzetten van palliatieve sedatie wordt gebruik gemaakt van een stapsgewijze benadering. Indien bij een adequate dosering niet het gewenste effect wordt bereikt, wordt overgegaan naar de volgende stap.
Lees ook: Terminale of palliatieve sedatie: vaak toegepast en toch omstreden
Stapsgewijs en proportioneel
Het is van groot belang dat sedatie proportioneel wordt toegepast, dat wil zeggen dat die mate van bewustzijnsdaling wordt bereikt die nodig en voldoende is voor de gewenste mate van symptoombestrijding. Omdat bewustzijnsverlies in beginsel onwenselijk is, moet de sedatie niet verder gaan dan nodig. Soms is het voldoende de patiënt in lichte slaap te brengen. Ook kan lichte sedatie een optie zijn als in een later stadium nog contact met de familie wordt gewenst.
Voorkomen moet worden dat de patiënt ongewild zijn bewustzijn herkrijgt. Niet de mate van bewustzijnsdaling, maar de mate van symptoomcontrole en het comfort van de patiënt bepaalt de dosering, de combinaties en de duur van de inzet van medicamenten die gebruikt worden bij palliatieve sedatie.
Voorkomen moet worden dat de patiënt ongewild zijn bewustzijn herkrijgt. Niet de mate van bewustzijnsdaling, maar de mate van symptoomcontrole en het comfort van de patiënt bepaalt de dosering, de combinaties en de duur van de inzet van medicamenten die gebruikt worden bij palliatieve sedatie.
De behandelend arts bezoekt minimaal éénmaal daags de patiënt.
Lees ook: Terminale of palliatieve sedatie: richtlijn en het verschil met euthanasie
Benzodiazepine: Midazolam
Het benzodiazepine Midazolam (dormicum®) is de eerste keuze. Argumenten hiervoor zijn dat het weinig bijwerkingen heeft en dat het snel werkt waardoor de behandeling continu kan bijgestuurd worden in functie van de symptomen.
Subcutane toediening heeft de voorkeur boven intraveneuze toediening. Bij levensverwachting langer dan 1-2 dagen kan midazolam het beste worden toegediend door middel van een continu subcutaan infuus met behulp van een pompje.
Bij onvoldoende reactie op midazolam dient te worden nagegaan of de toedieningsweg en de medicatie in orde zijn en of er storende en beïnvloedbare factoren (bijvoorbeeld volle blaas, obstipatie) een rol spelen. Pas daarna kan sedatie met andere middelen, zoals levomepromazine, fenobarbital of propofol worden overwogen.
Geen morfine
Terminale patiënten krijgen vaak morfine tegen pijn of dyspnoe. Het lijkt dan aantrekkelijk de dosering morfine drastisch te verhogen in de hoop dat de patiënt buiten kennis raakt en snel overlijdt. Voor geen van beide doelen is morfine echter aangewezen.
- (Te) hoge doseringen morfine leiden vaak wel tot sufheid, maar niet altijd tot verlies van bewustzijn.
- Therapeutische doseringen van opioïden (dat wil zeggen doseringen die afgestemd zijn op de mate van pijn of benauwdheid) leiden niet tot verkorting van het leven, ook niet als er sprake is van hoge doseringen.
- Morfine heeft belangrijke bijwerkingen.
Om deze redenen mag morfine niet gebruikt worden voor palliatieve sedatie. Het kan wel verder gegeven worden om de pijn te bestrijden, in combinatie met de sedativa.
Lees ook: Terminale of palliatieve sedatie: vaak toegepast en toch omstreden
Aanvullende maatregelen
Naast de verzorging van de patiënt is speciale aandacht vereist voor:
- de bestaande medicatie en het zorgen voor een alternatieve (rectale of parenterale) toedieningsvormen van die medicatie die gehandhaafd moet blijven;
- het staken van alle niet strikt noodzakelijke medische en verpleegkundige handelingen;
- het voorkomen van onttrekkingsverschijnselen (bv. nicotinepleister);
- het installeren van een hoog/laag bed, teneinde de verzorging van de patiënt te vergemakkelijken;
- het inbrengen van een blaaskatheter (bij diepe sedatie of urineretentie), kort nadat de patiënt effectief gesedeerd is;
- de behandeling van obstipatie;
- de behandeling van wonden;
- het verzorgen van het stoma;
- (voortzetting van) mondverzorging;
- bij reutelen: zijligging of zo nodig butylscopolamine.
Bron:
www.leif.be
