Sterftecijfers 2017: hoogste aantal overlijdens sinds jaren 80

Zorg en Gezondheid maakte eerder deze maand de officiële cijfers bekend over hoeveel mensen er in Vlaanderen gestorven zijn in 2017, en waarom. In 2017 telden we 61.861 sterfgevallen. Dat is het hoogste aantal sterfgevallen van de voorbije 30 jaar. Maar dat is ook logisch, aangezien de bevolking aangroeit én ouder wordt. Kankers en hart- en vaatziekten blijven de belangrijkste doders, maar met nogal wat verschil tussen mannen en vrouwen. 

Dokter Anne Kongs van Zorg en Gezondheid: “Onze Vlaamse bevolking groeit aan en veroudert. De babyboomgeneratie begint stilaan ouder te worden. De grootste leeftijdsgroep in onze bevolking was in 2017 tussen 47 en 62 jaar. We zijn dus met meer en met steeds meer oudere mensen, dus is het logisch dat we jaren tegenkomen waarin meer mensen sterven dan vroeger. Zo blijken we in 2017 een record sinds lang bereikt te hebben, maar ongetwijfeld zullen er jaren volgen met nóg meer sterfgevallen. Dat heeft geen effect op de levensverwachting. Die blijft op een hoog peil en je risico om te sterven op relatief jonge leeftijd, blijft afnemen.“

De levensverwachting voor jongens geboren in 2017 staat op 80,3 jaar. Meisjes hebben bij hun geboorte een levensverwachting van 84,4 jaar. Vooral bij de mannen neemt die levensverwachting nog toe. In 2014 had een jongen bij geboorte nog een levensverwachting van 79,8 jaar, bij meisjes was dat toen al 84,3. Op langere termijn blijft de levensverwachting zowel bij mannen als vrouwen nog altijd een stijgende trend vertonen. Het verschil tussen mannen en vrouwen neemt daarbij af. Waar dat verschil 10 jaar eerder iets meer dan 5 jaar was in het voordeel van de vrouwen, is dat in 2017 nog iets meer dan 4 jaar.

Bij mannen zijn kankers en andere nieuwvormingen de belangrijkste doodsoorzaak (28%). Hart- en vaatziekten staan er op nummer twee (27%). Bij vrouwen is het net omgekeerd (29% hart- en vaatziekten, 26% door kankers en andere nieuwvormingen).

Dr. Kongs “Dat mannen nog meer aan kanker sterven dan vrouwen, heeft wellicht te maken met verschillen in levensstijl. Zo rookten er doorgaans meer mannen dan vrouwen, zeker vroeger, wat uiteraard een grote risicofactor is voor longkanker, maar ook voor andere kankers. Dat vrouwen meer sterven aan hart- en vaatziekten, valt te verklaren doordat ze doorgaans ouder worden. Nog meer dan kanker zijn hart- en vaatziekten typisch een doodsoorzaak op hoge leeftijd. Je ziet ook dat neurologische doodsoorzaken zoals dementie vaker voorkomen als doodsoorzaak bij vrouwen dan bij mannen. Ook dat zijn doodsoorzaken die gelinkt zijn aan een hoge leeftijd.”  

Het risico om te sterven aan één van die aandoeningen op jongere leeftijd, wordt echter steeds kleiner. Houden we rekening met de leeftijdsverdeling van de bevolking (standaardisatie), dan zien we de sterftecijfers door hart- en vaatziekten in de afgelopen 15 jaar dalen met 45%. De sterfte door kanker (en andere nieuwvormingen) daalde sinds 2002 met 27% bij mannen en met 15% bij vrouwen. Op middelbare leeftijd (55 - 74 jaar) blijft longkanker de belangrijkste doodsoorzaak. Longkanker komt vooral veel voor bij mannen, en daalt daar wel, maar blijft toenemen bij vrouwen.

Bij mannen is longkanker dan ook de doodsoorzaak die de meeste verloren levensjaren (sterven jonger dan je zou verwachten) veroorzaakt. Daarna volgen zelfdoding en ischemische hartziekten. Bij vrouwen is borstkanker het vaakst verantwoordelijk voor verloren levensjaren, daarna volgen longkanker en zelfdoding.

De sterftecijfers door zelfdoding lijken te dalen. Maar er is zeker een onderregistratie van het aantal suïcidegevallen. Alleszins blijft zelfdoding helaas haar tol eisen op alle leeftijden.