Wat kan je doen tegen zwangerschapsmisselijkheid en braken?

dossier In de eerste drie maanden van de zwangerschap hebben veel vrouwen last van misselijkheid. Vaak gaat die misselijkheid gepaard met braken. Ongeveer één zwangere vrouw op twee heeft er in mindere of meerdere mate last van. Sommigen ervaren het alleen ’s morgens, anderen bijna de hele dag. Meestal verdwijnen de klachten rond week 16 à 20.

Oorzaken

De oorzaak is niet goed gekend. Mogelijks is het een gevolg van hormonale veranderingen in het begin van de zwangerschap die het braakcentrum in de hersenen prikkelen. Het zou alvast geen psychologisch probleem zijn ten gevolge van stress bijvoorbeeld. In de meeste gevallen is het vooral erg vervelend maar niet ernstig, en bestaat er geen risico voor de moeder of het ongeboren kind. Integendeel zelfs: volgens sommige onderzoeken zouden vrouwen met gewone zwangerschapsmisselijkheid tot de helft minder kans op een miskraam hebben. Een mogelijke verklaring is dat misselijkheid vermoedelijk beschermt tegen bepaalde giftige stoffen.

Lees ook: Hoe lang moet je foliumzuur gebruiken tijdens de zwangerschap?

Wanneer naar dokter?

• Als je meer dan driemaal per dag moet braken;
• Als het vele overgeven na een paar weken niet ophoudt;
• Als je zelfs geen vocht meer kunt binnenhouden;
• Als je meer dan 5 procent van je gewicht verliest dat je had voor de zwangerschap. Bijvoorbeeld: je woog 70 kilo voor je zwangerschap en nu 66,5 kilo. Dan ben je dus 5 procent afgevallen;
• Als de misselijkheid en het braken ook in de tweede helft van de zwangerschap blijft aanhouden: dat kan wijzen op een andere oorzaak (bijvoorbeeld een maagdarm-ontsteking, zwangerschapshypertensie,...).
• Als je last hebt van begeleidende klachten zoals koorts, algemeen onwel zijn, blijvende misselijkheid, verandering van stoelgangpatroon, pijn bij het plassen,...
• Een ernstige maar gelukkig vrij zeldzame vorm van zwangerschapsbraken, hyperemesis gravidarum, uit zich in hardnekkig braken, gewichtsverlies (meer dan 5% van het gewicht vóór de zwangerschap) en uitdroging. In dat geval moet je zo snel mogelijk je arts raadplegen en kan een tijdelijke opname in het ziekenhuis nodig zijn om intraveneus vocht toe te dienen.

Lees ook: Constipatie tijdens de zwangerschap

TIps tegen zwangerschapsmisselijkheid

• Bij ochtendmisselijkheid kan je voor het opstaan in bed iets kleins eten, bijvoorbeeld een beschuit of toast, een potje yoghurt,…
• Drink onmiddellijk bij het opstaan een glas lauw water of vruchtensap.
• Neem een licht ontbijt.
• Ben je de hele dag misselijk, dan kan je het best regelmatig (om de twee à drie uur) iets kleins eten of drinken. Eet bijvoorbeeld een boterham of een stuk fruit tussen de maaltijden door. Stop zeker niet met eten. Omdat je minder eet dan normaal, is het belangrijk om vooral producten te eten die voldoende energie leveren. Kies dus bijvoorbeeld voor volle producten (volle melk, volle yoghurt,...).
• Probeer na te gaan welke prikkels (bv. geuren, lange autoritten...) of voedingsmiddelen misselijkheid opwekken of versterken. Vermijd deze zo veel mogelijk. Laat bijvoorbeeld iemand anders koken, of kook in de magnetron waarbij minder geuren vrijkomen. Zorg ook voor voldoende frisse lucht in huis en haal geregeld een frisse neus buiten.
• Drink voldoende water, zeker als de misselijkheid gepaard gaat met braken. Soms helpen koolzuurhoudende dranken.
• Rust voldoende uit want vermoeidheid kan de misselijkheid verergeren. Ga niet direct na het eten liggen, maar blijf nog tien tot twintig minuten rechtop zitten.
• Vermijd sterk gekruide, zure en vetrijke of gefrituurde voeding. Veel vet zorgt ervoor dat voedsel langer in de maag blijft en kan de misselijkheid dus verergeren. 
• Neem een koude maaltijd als je die beter verdraagt dan een warme maaltijd. Koud voedsel geurt bovendien minder. Wees wel voorzichtig met rauwe producten (bv. geen rauwe vis of rauw vlees).
• Ook in de laatste maanden van de zwangerschap kan je last hebben van misselijkheid. Dat komt doordat de baarmoeder tegen de maag drukt. Eet dan regelmatig kleine maaltijden. 
• Vermijd alcohol en tabak.
• Als je al misselijk bent, kan het helpen om langzaam in te ademen door de neus en uit te ademen door de mond. Je kan ook op ijsblokjes zuigen of kauwen, of op een citroenschijfje zuigen.
• Besteed extra zorg aan je tandhygiëne, want door het overgeven hebben je tanden veel te lijden. Spoel na het overgeven je mond dus goed met water, maar poets je tanden niet direct. Wacht minstens een half uur. De zuren die bij het overgeven in de mond komen, maken het glazuur namelijk zacht, wat het gevoelig maakt voor beschadiging. 

Lees ook: Bevestigd: vergeetachtigheid van nieuwe mama’s is tijdelijk

Geneesmiddelen

Als je heel veel last ondervindt, kan je meclozine of metoclopramide nemen. Daarvoor heb je wel een voorschrift van dokter nodig. Wie medicatie liever zoveel mogelijk vermijdt tijdens de zwangerschap kan eens gemberwortel proberen, een natuurlijk middeltje dat helpt bij misselijkheid. Je hoeft daarom niet elke dag op een puur stuk gember te kauwen, ook gemberthee en -koekjes brengen je maag tot rust. Het bestaat trouwens ook in poedervorm, zodat je’t kan verwerken in maaltijden. Ook een voedingssupplement in tabletvorm zoals Antimetil, dat een verhoogde concentratie gember bevat, biedt verlichting. Het grootste voordeel van zulke homeopathische middelen is dat je er geen bijwerkingen van krijgt, wat bij medicatie soms wel het geval is.

Lees ook: Een verkoudheid tijdens de zwangerschap: wat kan je doen?

Bronnen:
www.henw.org
www.nhg.org
www.evidence.nhs.uk
www.rcog.org.uk