Gerelateerde artikels
Waterpokken of windpokken: alles over vaccinatie voor kinderen in België
In dit artikel
Waterpokken of windpokken: alles over vaccinatie voor kinderen in België
- Waterpokken of windpokken: wat zijn de risico’s op complicaties?
- Wanneer moet je je laten vaccineren in België?
- Is het vaccin tegen waterpokken doeltreffend?
- Hoelang biedt het vaccin bescherming?
- Waarom raadt België geen algemene vaccinatie tegen waterpokken aan?
- Wat zijn de voordelen van het vaccin tegen windpokken?
- Wat zijn de nadelen van het vaccin tegen windpokken?
dossier
In sommige landen, zoals Duitsland en de Verenigde Staten, worden kinderen systematisch gevaccineerd tegen windpokken. In België wordt het vaccin echter niet algemeen aanbevolen. Je kan er wel voor kiezen om je kind op eigen kosten te laten vaccineren. Waarom is dat anders in ons land? Wat zijn de voor- en nadelen van het vaccin tegen waterpokken?
Lees ook: Waterpokken of windpokken: symptomen en behandeling
Waterpokken of windpokken: wat zijn de risico’s op complicaties?
© Getty Images
Bij kinderen is windpokken meestal een goedaardige kinderziekte met huiduitslag. De blaasjes verdwijnen binnen enkele dagen en de ziekte laat meestal geen blijvende gevolgen na.
Toch kunnen er, zij het zelden, complicaties optreden:
- bacteriële huidinfecties,
- een hersenontsteking (encefalitis),
- een bloedvergiftiging (sepsis),
- een virale longontsteking kan optreden bij een derde van de pasgeborenen en volwassenen, maar komt zelden voor bij kinderen,
- bij mensen met een verzwakt immuunsysteem (door chemotherapie, radiotherapie of een behandeling met corticoïden) kan waterpokken ernstig verlopen.
15 tot 20% van de mensen die waterpokken hebben doorgemaakt, loopt later in het leven het risico om zona (gordelroos) te krijgen. Deze pijnlijke complicatie treedt op wanneer het virus, dat sinds de eerste infectie (waterpokken) slapend in het lichaam zit, opnieuw geactiveerd wordt bij een verzwakt immuunsysteem.
|
|
Wanneer moet je je laten vaccineren in België?
In België wordt vaccinatie tegen windpokken niet systematisch aanbevolen. Ze is vooral bedoeld om ernstige complicaties bij risicogroepen te voorkomen.
De Hoge Gezondheidsraad raadt gerichte vaccinatie aan voor:
- adolescenten en jongvolwassenen (vanaf 16 jaar) die nog geen waterpokken hebben gehad,
- niet-immune personen die werken in de gezondheidszorg,
- niet-immune personen die in contact komen met immuungecompromitteerde patiënten of baby’s (zoals kinderbegeleiders),
- niet-immune vrouwen met een kinderwens.
Een persoon die in de kindertijd geen waterpokken heeft doorgemaakt, kan zich tot drie dagen na contact met een besmet persoon laten vaccineren.
Je kan je kind ook laten vaccineren in overleg met de huisarts, maar de vaccinatie wordt dan niet terugbetaald. Voor een volledige vaccinatie zijn twee doses nodig. De eerste dosis mag op zijn vroegst vanaf 12 maanden worden toegediend, en bij voorkeur vóór 18 maanden.
Voorafgaand aan de vaccinatie moet een bloedtest worden uitgevoerd om te controleren of je al dan niet immuun bent.
Lees ook: Hoe kan je online je vaccinatiegegevens bekijken?
Is het vaccin tegen waterpokken doeltreffend?
Het vaccin tegen waterpokken is doeltreffend en vermindert het risico op complicaties aanzienlijk:
- Eén dosis voorkomt waterpokken in 82% van de gevallen en biedt 100% bescherming tegen ernstige vormen van de ziekte. Kinderen die na vaccinatie toch waterpokken krijgen, hebben doorgaans een milde vorm.
- Twee doses voorkomen waterpokken in 98% van de gevallen en bieden 100% bescherming tegen ernstige vormen van de ziekte.
Lees ook: Vaccinatie mazelen voor volwassenen en kinderen
Hoelang biedt het vaccin bescherming?
Dat is het grote struikelblok voor de Hoge Gezondheidsraad. Wie windpokken doormaakt, is levenslang immuun. Voor het vaccin is de duur van de bescherming minder duidelijk. Verschillende studies tonen aan dat gevaccineerde personen minstens 10 tot 20 jaar na vaccinatie nog antistoffen hebben. Die studies dateren echter van een tijd waarin het virus nog sterk circuleerde, omdat weinig mensen gevaccineerd waren. Elke keer dat een gevaccineerde persoon in contact komt met het ‘wilde’ virus, krijgt het immuunsysteem een natuurlijke ‘boost’, waardoor de bescherming verlengd wordt.
Recente observaties suggereren dat de bescherming na verloop van tijd afneemt en dat er opnieuw gevallen van waterpokken optreden, vooral bij mensen die slechts één dosis kregen. Deze gevallen verlopen echter mild.
Waarom raadt België geen algemene vaccinatie tegen waterpokken aan?
Zona of gordelroos
Als het vaccin zo doeltreffend is, waarom wordt dan niet iedereen in België gevaccineerd? Volgens de Hoge Gezondheidsraad ontbreken er nog gegevens over:
- De duur van de bescherming: het is niet zeker of de immuniteit na vaccinatie op lange termijn standhoudt bij kinderen.
- Een mogelijke toename van zona bij volwassenen bij algemene vaccinatie: volwassenen die regelmatig in contact komen met het varicella-zoster-virus (dat waterpokken en zona veroorzaakt), bouwen op natuurlijke wijze extra immuniteit op. Bij massale vaccinatie van kinderen circuleert het virus minder, waardoor de immuniteit van volwassenen tegen zona niet langer spontaan versterkt wordt. Dit zou kunnen leiden tot meer gevallen van zona bij volwassenen. Over deze hypothese bestaat nog veel onzekerheid.
Lees ook: Zona of gordelroos: een pijnlijke huiduitslag
Wat zijn de voordelen van het vaccin tegen windpokken?
De voordelen zijn vooral duidelijk voor kwetsbare kinderen. Het vaccin:
- beperkt de verspreiding van de ziekte,
- voorkomt ernstige vormen en complicaties (die zeldzaam zijn).
Lees ook: Vaccinatie tegen gordelroos of zona (Shingrix)
Wat zijn de nadelen van het vaccin tegen windpokken?
Er zijn ook enkele nadelen:
- Onzekere duur van bescherming: het is niet duidelijk hoe lang je beschermd blijft. De immuniteit kan afnemen, waardoor je de ziekte op latere leeftijd kunt krijgen, wanneer het risico op ernstige symptomen groter is. Ernstige ziekte na vaccinatie is echter zeldzaam.
- Bijwerkingen van het vaccin: zoals elk vaccin kan het koorts en pijn op de injectieplaats veroorzaken. Bij toediening van het gecombineerde RROV-vaccin (mazelen, bof, rodehond en waterpokken) tussen 12 en 23 maanden bestaat een (zeldzaam) risico op koortsstuipen.
- Prijs van het vaccin: in België wordt het vaccin enkel onder bepaalde voorwaarden terugbetaald. De ProQuad (RROV-vaccin) kost € 73,69. Varilrix kost € 48,68 en Varivax € 52,52. Een volledig schema vereist 2 doses met 4 tot 6 weken tussen.
Conclusie
Het vaccin tegen waterpokken biedt een doeltreffende bescherming tegen ernstige vormen van de ziekte. In België wordt het enkel aanbevolen voor kwetsbare groepen en jongeren ouder dan 16 jaar die nog geen waterpokken hebben gehad. Je kan je kind desgewenst laten vaccineren (op eigen kosten). Het is belangrijk om met een arts of kinderarts te overleggen over de risico’s en voordelen in de specifieke situatie van je kind.
Waterpokken doormaken geeft levenslange immuniteit. Over de duur van de bescherming door vaccinatie bestaat nog onzekerheid.
Bronnen:
https://www.vaccination-info.be
https://www.health.belgium.be
https://www.cbip.be
https://www.cdc.gov
https://www.ox.ac.uk
auteur:
Olivia Regout,
gezondheidsjournalist
